 | |||
| Imię i nazwisko | Salomon Izaak Freudmann | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 13 lutego 1882 | ||
| Data i miejsce śmierci | 26 stycznia 1948 | ||
| Zawód | |||
| |||
Ignacy Friedman, właśc.Salomon Izaak Freudmann[1] (ur.13 lutego1882 wPodgórzu, zm.26 stycznia1948 wSydney[1]) –polski pianista, kompozytor i pedagogżydowskiego pochodzenia[2].
Urodził się 13 lutego 1882 wPodgórzu - od 1 lipca 1915 dzielnicyKrakowa, w domu przy ul. Kalwaryjskiej 22, jako syn Nachmana (czasem Wolfa lub Wilhelma) Freudmanna (ur. 10 lipca 1857 wMonasterzyskach) oraz Salomei z d. Eisenbach (ur. w Krakowie 26 marca 1854)[1]. Wcześnie dostrzeżono jego talent muzyczny. Naukę muzyki rozpoczął jako kilkuletnie dziecko pod kierunkiem ojca, skrzypka i klarnecisty orkiestry teatralnej. Następnie gry fortepianowej uczyła go krakowska pedagog, prof.Flora Grzywińska. W 1900 złożył egzamin dojrzałości w ówczesnym c.k. III Gimnazyum (obecnieII Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie)[1][3]. W tym samym roku wyjechał doLipska na studia kompozytorskie uHugo Riemanna, w 1901 został uczniemTeodora Leszetyckiego wWiedniu oraz studentem muzykologii uGuido Adlera. Zadebiutował 22 listopada 1904 w Wiedniu, gdzie wykonał koncerty fortepianoweBrahmsa,Czajkowskiego iLiszta. Już ten pierwszy koncert przyniósł mu rozgłos i zapewnił miejsce wśród czołowych wirtuozów epoki. Mieszkał następnie wBerlinie, a po wybuchu I wojny światowej przeniósł się doKopenhagi.
Na mocy reskryptu c.k. Namiestnictwa z 15 marca 1905, Freudmannowie zmienili nazwisko na Friedman, a Salomon Izaak również imię – na Ignacy. 27 kwietnia 1909 w Berlinie zawarł związek małżeński z Marią von Schidlowsky, swoją uczennicą, która pochodziła z rosyjskiej szlachty[1].
Po 1918 osiadł weWłoszech. W 1927 w Wiedniu wziął udział w festiwalu urządzonym z okazji 100. rocznicy śmierciBeethovena, gdzie zagrał koncert fortepianowy G-dur oraz trio zBronisławem Hubermanem iPablo Casalsem.
W czasie swojej ponad 40-letniej obecności na scenie dał ponad 2800 koncertów na całym świecie[1]. Słynął ze znakomitej techniki gry, a jego interpretacjemazurków chopinowskich uważane są za niedoścignione. Po wybuchu II wojny światowej udało mu się w ostatnim momencie wyjechać z Europy. Skorzystał z zaproszenia na tournée doAustralii, gdzie znalazł się w 1941 i tam osiadł na stałe. W 1943 zaprzestał koncertowania z powodu postępującej utraty władzy w lewej ręce.
Friedman jest autorem ponad 100 utworów, głównie fortepianowych. Pisałtranskrypcje fortepianowe, salonowe miniatury i utwory kameralne: trzy kwartety i kwintet. Skomponował także Koncert fortepianowy. Opracował i wydał edycje fortepianowych dziełChopina,Schumanna i Liszta. Friedman ma także wielkie zasługi na polu pedagogicznym, jego uczniami byli między innymi Bruce Hungerford, Karol Klein, Victor Schioler, Ignaz Tiegerman[4] iWanda Kossakowa[5].
