Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Ido

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł od 2021-02 zawiera treści, przy którychbrakuje odnośników do źródeł.
Należy dodaćprzypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listyźródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach:Encyklopedia PWN •Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych •BazHum •BazTech •RCIN • Internet Archive (texts /inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon{{Dopracować}} z tego artykułu.
Ido
Obszar

(cały świat)

Pismo/alfabet

zmodyfikowanełacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
język urzędowy
Organ regulującyUniono por la linguo internaciona Ido
Kody języka
ISO 639-1io
ISO 639-2ido
ISO 639-3ido
IETFio
Glottologidoo1234
W Wikipedii
Zobacz też:język,języki świata
Wikipedia w języku ido
Słownik języka ido
wWikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczneMAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znakówUnikodu.
Flaga języka Ido

Ido (-idesgrecki przyrostek patronimiczny = odojcowski) –sztuczny język opracowany w 1908 na bazieesperanto[1], stąd jego druga nazwa:esperanto reformita = 'esperanto reformowane'. Jego autorami byliLouis Couturat iLeopold Leau(inne języki). Celem reformy było usunięcie niektórych krytykowanych cech esperanta, jak końcówka biernika czy tabelakorelatywów, a także poprawieniebrzmienia języka. Ido jest zasadniczojęzykiem schematycznym z pewnymi cechami językanaturalistycznego.

Wielkim propagatoremesperanto reformita był laureatNagrody Nobla w dziedzinie chemiiWilhelm Ostwald, który część otrzymanych pieniędzy przekazał na promocję języka ido.

Liczba użytkowników ido jest niewielka (wynosi szacunkowo od 200 do 5000); mieszkają oni także wPolsce, gdzie miały miejsce dwie międzynarodowe konwencje poświęcone temu językowi (w 1998 wBiałobrzegach oraz w 2002 wKrakowie).

Przykładowy tekst (modlitwaOjcze Nasz):

Patro nia, qua esas en la cielo,
tua nomo santigesez;
tua regno advenez;
tua volo facesez quale en la cielo
tale anke sur la tero.
Donez a ni cadie l'omnidiala pano,
e pardonez a ni nia ofensi,
quale anke ni pardonas a nia ofensanti,
e ne duktez ni aden la tento,
ma liberigez ni del malajo.

Gramatyka

[edytuj |edytuj kod]

Alfabet

[edytuj |edytuj kod]

Litery: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

Samogłoski: a e i o u

Spółgłoski: b c d f g h j k l m n p q r s t v w x y

Dwuznaki: ch sh qu

Dyftongi: au eu

Szyk zdania

[edytuj |edytuj kod]

Standardowym szykiem zdania jestSVO (Podmiot, czasownik, dopełnienie): Me amas ilu (Ja kocham go).

Można zastosować niestandardowy szyk zdania przy użyciusufiksu-n, który zmienia przypadek z mianownika na biernik: Ilun me amas (Go ja kocham).

Pytania zamknięte zaczynają się od słowaka (czy): Ka me amas ilu? (Czy ja go kocham?)

Rzeczowniki

[edytuj |edytuj kod]

Rzeczowniki tworzy się, dodając do tematu sufiks-o.

MianownikBiernik
Liczba pojedyncza-o-o
Liczba mnoga-i-i

Generalnie rzeczowniki mają rodzaj nijaki. Można jednak pokazać płeć poprzez dodanie sufiksów:-ul- (męską) i-in- (żeńską).kuzo (kuzyn albo kuzynka),kuzulo (kuzyn),kuzino (kuzynka).

Przedimek

[edytuj |edytuj kod]

Nie istnieje przedimek nieokreślony, ale istnieje przedimek określonyla i przedimek dla liczby mnogiejle, który jest używany, jeżeli nie można użyć sufiksu -i.

  • tablo, stulo, domo (stół, krzesło, dom)
  • tabli, stuli, domi (stoły, krzesła, domy)
  • la tablo, la stulo, la domo (stół, krzesło, dom z przedimkiem określonym)
  • la tabli, la stuli, la domi (stoły, krzesła, domy z przedimkiem określonym)
  • le 8 (ósemki)
  • le Meyer (Meyer'owie)

Przymiotniki

[edytuj |edytuj kod]

Przymiotniki tworzy się, dodając do tematu sufiks-a.

MianownikBiernik
Liczba pojedyncza-a-a
Liczba mnoga-a-a

Liczebniki

[edytuj |edytuj kod]

Podstawowe morfemy liczebnikowe to:

0nul
1un
2du
3tri
4quar
5kin
6sis
7sep
8ok
9non
10dek
100cent
1000mil

Czasowniki

[edytuj |edytuj kod]

W ido występują trzy czasy proste jak również bezokolicznik, tryb rozkazujący i tryb przypuszczający.

Czas teraźniejszy-as
Czas przeszły-is
Czas przyszły-os
Bezokolicznik-ar
Tryb rozkazujący-ez
Tryb przypuszczający-us

Imiesłowy tworzy się przy użyciu następujących morfemów sufiksowych:

Strona czynnaStrona bierna
Czas teraźniejszy-ant--at-
Czas przeszły-int--it-
Czas przyszły-ont--ot-

Przysłówek

[edytuj |edytuj kod]

Przysłówek można stworzyć poprzez dodanie sufiksa-e.bone (dobrze),rapide (szybko),facile (łatwo).

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]
Zobacz hasłoido w Wikisłowniku

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. Ido, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-29] .

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Języki sztuczne
Kategorie języków sztucznych
Międzynarodowe języki pomocnicze
Języki logiczne i filozoficzne
Języki fikcyjnych światów i ludów
Zabawy językowe
Inne
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ido&oldid=75958402
Kategoria:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp