Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

I wojna w Zatoce Perskiej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
I wojna w Zatoce Perskiej
Ilustracja
Zgodnie z ruchem wskazówek zegara od góry: amerykańskieF-15E,F-16 i F-15C przelatujące nad palącymi się kuwejckimi szybami naftowymi; oddziały brytyjskie z Pułku Staffordshire w czasieoperacji Granby; widok z kamery zLockheed AC-130;Autostrada Śmierci; inżynieryjny pojazd bojowyM728
Czas

2 sierpnia 1990 – 3 marca 1991

Miejsce

Zatoka Perska

Terytorium

Kuwejt,Irak,Arabia Saudyjska,Izrael

Przyczyna

roszczenia terytorialne i ekonomiczne Iraku wobec Kuwejtu

Wynik

zwycięstwo koalicji antyirackiej, wyzwolenie Kuwejtu

Strony konfliktu
 Kuwejt
Koalicja państw pod przywództwem USA:

 Stany Zjednoczone
 Arabia Saudyjska
 Wielka Brytania
 Egipt
 Francja
 Syria
 Maroko
 Oman
 Pakistan
 Kanada
 Zjednoczone Emiraty Arabskie
 Katar
 Bangladesz
 Włochy
 Australia
 Holandia
 Niger
 Szwecja
 Senegal
 Hiszpania
 Argentyna
 Bahrajn
 Belgia
 Czechosłowacja
 Polska
 Korea Południowa
 Afganistan
 Norwegia
 Grecja
 Filipiny
 Honduras
 Dania
 Nowa Zelandia
 Węgry

 Irak
Dowódcy
George H.W. Bush
Colin Powell
Norman Schwarzkopf
Dżabir as-Sabah
Saddam Husajn
Tarik Aziz
Ali Hasan al-Madżid
Straty
Kuwejt:
1200 zabitych
Koalicja:
240 – 392 zabitych,
776 rannych
20 000 – 35 000 zabitych
brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons
Mapa świata z zaznaczonymi państwami koalicji

I wojna w Zatoce Perskiejkonflikt zbrojny zapoczątkowany 2 sierpnia 1990 roku zbrojnymnajazdem Iraku na Kuwejt, zakończony wyzwoleniemKuwejtu przezmiędzynarodową koalicję wiosną 1991 roku, w ramachoperacji wojskowejPustynna Burza (ang. Desert Storm).

Sytuacja polityczna w chwili wojny z Kuwejtem

[edytuj |edytuj kod]

Powojnie z Iranem (1980–1988) gospodarkaIraku poważnie ucierpiała. Po zakończeniu wojny z Iranem stosunki Iraku z zachodem stały się bardziej napięte.USA przestały popierać Husajna w sierpniu 1990 roku – choć jeszcze w lipcu prezydent USA chwalił rząd Husajna a stosunki między państwami były bardzo dobre[1]. Ponad 80-miliardowe długi były nie do zwrócenia. Prezydent IrakuSaddam Husajn powoływał się jednak przede wszystkim na historyczne zaszłości międzyKuwejtem a Irakiem. Faktem jest, iż terytorium Kuwejtu było pod władzą osmańską z dowództwem w Basrze, jednak faktyczną władzę sprawowali w Kuwejcie Brytyjczycy. Kuwejt bowiem, od 1899, pozostając formalnie w granicachImperium Osmańskiego, stał się protektoratem brytyjskim, a od 1918 roku terytorium mandatowymWielkiej Brytanii.

 Osobny artykuł:agresja Iraku na Kuwejt.
Saddam Husajn i premier krótkotrwałejRepubliki KuwejtuAla Husajn Ali (1990)

Jednym z głównych powodów agresji Iraku na Kuwejt była również kwestia dostępu do kuwejckich złóżropy naftowej, które są poArabii Saudyjskiej największymi złożami tego surowca na świecie. Irak zarzucał Kuwejtowi naruszanie limitu określonego przezOPEC w wydobywaniu ropy naftowej[2]. Husajn wykorzystał fakt, że na arenie międzynarodowej nastąpiły znaczące zmiany (tzw.Jesień Ludów i będące jej skutkiem upadek znaczeniaZSRR oraz perspektywazjednoczenia Niemiec). Nie liczył się on z możliwością zdecydowanej międzynarodowej kontrakcji w odpowiedzi na podbój Kuwejtu. Jednak świat niemal jednomyślnie zareagował negatywnie. 6 sierpnia Rada Bezpieczeństwa ONZ nałożyła rezolucję nr 661, która zakazywała handlu z Irakiem, a także zawieszono połączenia lotnicze i zamrożono aktywa irackiego rządu za granicą. Powołano też specjalną komisję nadzorującą sankcje[3].

 Osobny artykuł:Republika Kuwejtu.

Wraz z inwazją w Kuwejcie miejsce miałzamach stanupanarabskich wojskowych na czele zAlą Husajnem Alim. Puczyści powołali krótkotrwałąRepublikę Kuwejtu. Emir i rodzina królewska przez rząd wojskowych oskarżeni zostali o działaniaantyludowe,antydemokratyczne,proimperialistyczne isyjonistyczne. Dotychczasowy rząd oskarżony został również o defraudacje środków państwowych w celu osobistego wzbogacenia się rodziny[4]. Republika już wkrótce została włączona do Iraku jako jedna z irackich prowincji[5].

W samym Iraku atak spotkał się z powszechną aprobatą narodu[6]. Także większość Arabów spoza Iraku z satysfakcją przyjęła i popierała inwazję na Kuwejt. W przeciwieństwie do obywateli, rządy wielu państw arabskich potępiły Irak za ten atak, co wiązało się z uzyskaniem różnych przywilejów – Egiptowi umorzono długi, a bojkotowanej Syrii zezwolono na udział w rozmowach dyplomatycznych. Dzięki agresji na Kuwejt Saddam uzyskał szacunek pośród Arabów, jakiego od czasówGamala Nasera nie zebrał żaden z liderów Bliskiego Wschodu. Husajn zyskał też na znaczeniu po tym, gdy pomimo własnych problemów finansowych wsparłPalestyńczyków. Poparcie wzbudziło zwłaszcza to, że Husajn, w trakcie interwencji koalicji USA i Wlk. Brytanii, próbował atakować rakietami SCUD miasta na terenieIzraela. Rozentuzjazmowane tłumy na Bliskim Wschodzie zanosiły za niego modły i nosiły portrety przedstawiające dyktatora[7].

„Pustynna burza”

[edytuj |edytuj kod]
 Osobne artykuły:Operacja Desert ShieldOperacja Pustynna Burza.

Główną rolę w likwidacji skutków agresji miały odegraćStany Zjednoczone, których zaangażowanie było zgodne zdoktryną Cartera. Całość operacji miała odbyć się z mandatuONZ. Przeprowadzono dwie operacje, z których pierwszą byłaDesert Shield (od 7 sierpnia 1990 – miała to być ochrona zagrożonej przez Saddama HusajnaArabii Saudyjskiej). ONZ po licznych ostrzeżeniach wobec Iraku postawiła ultimatum wycofania się wojsk irackich z Kuwejtu do 15 stycznia 1991.

Po upływie terminu ultimatum rozpoczęła się operacjaDesert Storm (od 17 stycznia 1991) oraz jej dalsza część „Pustynny miecz”. Były także inne operacje:Instant Thunder („Nagły grom”) – akcja nalotów amerykańskich na Irak. 25 lutego generałNorman Schwarzkopf poprowadził ofensywę lądową, która trwała trzy dni. 28 lutego 1991 roku prezydentGeorge H.W. Bush ogłosił zwycięskie zakończenie wojny i wyzwolenie Kuwejtu, w którym jednak nie wprowadzono demokratycznych reform. 3 marca Saddam Husajn przyjął warunki rozejmu[8]. Na jego podstawie Irak zrzekł się na rzecz Kuwejtu 120 km² terytorium z polem naftowymAr-Rumajla i częścią portuUmm Kasr. Zmiana granicy została oficjalnie zaaprobowana przezONZ w 1992 roku[9].

Irak po przegranej spotkał się z wieloma sankcjami nałożonymi przez ONZ, boleśnie odczuwanymi przez Irakijczyków przez długi czas. Wprowadzono drastyczne obniżenie sprzedaży irackiej ropy naftowej. Irak zobowiązany był do wypłacenia olbrzymich odszkodowań za zniszczenia spowodowane w Kuwejcie. Nałożono również embargo na handel i wprowadzono nadzór międzynarodowy z ramienia ONZ. Ponadto zmuszono Irak do zniszczenia broni masowego rażenia i powołano na północy i południu kraju strefy wyłączone dla lotnictwa irackiego dla ochrony odpowiednioKurdów iszyitów.

Siły koalicji

[edytuj |edytuj kod]
Amerykańscy żołnierze w Zatoce Perskiej
MyśliwceF-15 zaparkowane na pustyni w czasie wojny w Zatoce
Brytyjski czołgChallenger 1 w akcji
Francuscy i amerykańscy żołnierze oglądają wrak irackiego czołgu Type 69 zniszczonego przez lotnictwo Koalicji
Zniszczona iracka kolumna wojskowa
Kuwejcki żołnierz, strzegący przydrożnego punktu kontrolnego po wycofaniu sił irackich, wykonuje rękągest zwycięstwa

Tabela przedstawia państwa i szacowaną liczbę żołnierzy uczestniczących w konflikcie[10].

Lista sił koalicyjnych według liczby żołnierzy
PaństwoLiczba żołnierzy
 Stany Zjednoczone697 000
 Arabia Saudyjska60 000 – 100 000
 Wielka Brytania53 462
 Egipt35 000
 Francja18 000
 Syria14 500
 Maroko13 000
 Kuwejt9 900
 Oman6 300
 Pakistan4 900 – 5 500
 Kanada4 600
 Zjednoczone Emiraty Arabskie4 300
 Katar2 600
 Bangladesz2 300
 Włochy1 950
 Australia700
 Holandia700
 Niger600
 Szwecja[a]525
 Senegal500
 Hiszpania500
 Argentyna450
 Bahrajn400
 Belgia400
 Czechosłowacja[b]350
 Polska[c]319
 Korea Południowa314
 Afganistan300
 Norwegia280
 Grecja200
 Filipiny200
 Honduras150
 Dania100
 Nowa Zelandia100
 Węgry50

Straty środowiskowe

[edytuj |edytuj kod]

Działania wojenne objęły powierzchnię około 7000 km². Po raz pierwszy na tak dużą skalę wystąpiły w trakcie jej trwania efekty środowiskowe, będące wynikiem zarówno konwencjonalnych działań zbrojnych, jak i celowej działalności służącejzaszkodzeniu środowisku naturalnemu. Najpoważniejsze konsekwencje dla środowiska naturalnego regionu miało zniszczenieszybów naftowych i przedostanie się do środowiska znacznych ilości toksycznych substancji ropopochodnych, które skaziły około 1000 km²pustyni[11].

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Uwagi

[edytuj |edytuj kod]
  1. Szwecja jakopaństwo neutralne wysłała jedynie nieuzbrojony personelszpitala polowego.
  2. Czechosłowacka Jednostka Przeciwchemiczna – 200 żołnierzy i personel medyczny – 150 osób.
  3. Polski Kontyngent Wojskowy w Zatoce Perskiej.

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. Malik 2004 ↓, s. 97–100.
  2. Malik 2004 ↓, s. 98.
  3. Hajnus 2009 ↓, s. 179–180.
  4. Daily Report:Soviet Union. Issues 147-153. 1990. s. 124.
  5. Itamar Rabinovich i Haim Shaked (Ed.).Middle East Contemporary Survey Vol. 14. Oxford: Westview Press. 1990. s. 403.
  6. Malik 2004 ↓, s. 99.
  7. Malik 2004 ↓, s. 100–104.
  8. Hajnus 2009 ↓, s. 181–182.
  9. Kuwejt. Historia, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2012-09-29] .
  10. NationMaster.com: Gulf War Coalition Forces. [dostęp 2008-02-03]. (ang.).
  11. Wiesław Ptach, Anna Mitraszewska. Wpływ wojny w Zatoce Perskiej na lądowe środowisko naturalne. „Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska”. 32, 2005. Warszawa. ISSN 1732-9353. [dostęp 2016-08-20]. 

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]
Zimna wojna
Lata 40.
Lata 50.
Lata 60.
Lata 70.
Lata 80.
Lata 90.
Epilog
Organizacje
Wyścig zbrojeń
Ideologie
Propaganda
Polityka
międzynarodowa
Zobacz też
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=I_wojna_w_Zatoce_Perskiej&oldid=77687219
Kategoria:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp