IKEA (alboIkea[a]) – przedsiębiorstwo z siedzibą wHolandii, zajmujące się produkcją oraz sprzedażą mebli, a także artykułów dekoracyjnych, założone przezIngvara Kamprada w 1943 roku wSzwecji. Nazwa jest akronimem od wyrazów: Ingvar, Kamprad, Elmataryd, Agunnaryd[8][9][10][11].
Do 1967 roku firma używała zapisu Ikéa[12]. Od 2008 roku jest jednym z największych sprzedawców mebli na świecie[13][14][15][16].
Pierwszy, nieistniejący już sklep IKEA,Älmhult,Szwecja. Zamiast niego powstało IKEA Museum
W pierwszych latach funkcjonowania, przedsiębiorstwo prowadziło sprzedaż wysyłkową swoich produktów. Dopiero w 1953 r. otwarto pierwszy stacjonarny salon meblowy.
Wszystkie spółki tworzące grupę IKEA, należą do holenderskiego koncernu INGKA Holding, którego właścicielem jestfundacja Stichting INGKA[17], utworzona w 1982 r. przez Kamprada z przyczyn podatkowych w Holandii.
Polska jest drugim po Chinach największym producentem mebli sprzedawanych w sklepach IKEA na świecie[18]. IKEA współpracuje zIkano Bankiem[19].
BoKlok to firma Ikei iSkanska[22]. Firma zbudowała ponad 11 tys. tanich domów w Finlandii, Szwecji, Norwegii. Obecnie ma budować w Wielkiej Brytanii[23]. To domy z prefabrykatów – są one budowane w fabryce, a potem montowane w odpowiedniej lokalizacji. W Wielkiej Brytanii miesięczny czynsz ma wynosić ok. jedną trzecią miesięcznych zarobków, co ma czynić ofertę najmu najtańszą na rynku[24].
Szwedzka branża meblarska na początku lat 60. rozpoczęła bojkot przedsiębiorstwa za obniżanie cen[31]. Wtedy to Ingvar Kamprad postanowił nawiązać współpracę z polskimi przedsiębiorstwami. Właściciel Ikea swoje pierwsze zamówienie w Polsce złożył w styczniu 1961 roku w Zakładach Mebli Giętych -przedsiębiorstwem państwowymFameg w Radomsku i dotyczyło między innymi 500 sztuk krzeseł Ögla wytwarzanych z giętego drewna bukowego. Krzesło to cztery lata później w teście magazynu „Allt i Hemmet” zostało uznane za wizytówkę jakości przedsiębiorstwa. Jeszcze w tym samym roku Ingvar Kamprad wraz z projektantami mebli IKEA odwiedził targi poznańskie. W kolejnym roku zamówił w Famegu już 20 tys. sztuk tego typu krzeseł. Do roku 2010 wartość zamówień przedsiębiorstwa IKEA w Polsce wzrosła do około 6 mld zł[32].
19 września 1990 roku firma uruchomiła Start Shop przy ulicy Grażyny Bacewiczówny na warszawskichStokłosach oferujący ograniczony skład mebli oraz dodatki[33][34]. W 1992 roku zamieniła go na pierwszy pełny sklep firmy znajdujący się przyAlejach Jerozolimskich (przy skrzyżowaniu z ulicą Żelazną) w Warszawie, zaś w 1993 roku najstarszy obecnie działający sklep otworzono w podwarszawskichJankach[35][36]. Obecnie (rok 2024) Ikea posiada jedenaście sklepów pełnowymiarowych w Polsce.
Poza sklepami IKEA posiada dwanaście punktów odbioru zamówień i planowania (głównie w największych miastach bez pełnoprawnego sklepu sieci)[37] oraz dodatkowe punkty mobilne umożliwiające odbiór produktu z ciężarówek sieci w określonych godzinach[38].
Z końcem 1997 szwedzka telewizja wyemitowała film o wykorzystywaniu pracy dzieci w zakładach produkujących dla IKEA w Wietnamie i na Filipinach. Przedsiębiorstwo nie zerwało jednak współpracy z tymi podmiotami argumentując, że w tych krajach prawo zezwala na takie praktyki[39]. W katalogu produktów z 2001 r. przedsiębiorstwo napisało: „Praca dzieci w dzisiejszych czasach jest nie do zaakceptowania, choć w kilku krajach, gdzie odbywa się nasza produkcja jest rozpowszechniona”[40]. Dietrich Garlichs, przewodniczącyUNICEF Niemcy, stwierdził: „Tak, IKEA finansuje projekty UNICEF. Ale to nie oznacza automatycznie, że przy produkcji dla IKEA nie pracują dzieci”[40].
Johan Stenebo, były bliski współpracownik założyciela, napisał książkę pt.Sanningen om IKEA (Prawda o IKEA), w której zarzuciłIngvarowi Kampradowi m.in. pranie brudnych pieniędzy i rasizm[41].
.jpg)
