 | |||
| Kraj działania | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 12 sierpnia1541 | ||
| Data i miejsce śmierci | |||
| Miejsce pochówku | |||
| Metropolita kijowski | |||
| Okres sprawowania | 1599–1613 | ||
| Biskup włodzimiersko-brzeski | |||
| Okres sprawowania | 1593–1613 | ||
| Wyznanie | |||
| Kościół | Patriarchat Konstantynopolitański | ||
| Chirotonia biskupia | 1593 (jako bpprawosławny) | ||
 | |||
| |||
| Data konsekracji | 1593 (jako bpprawosławny) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||||
| |||||||||
 Pociej | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Ojciec | |
| Matka | Hanna Łoza |
| Żona | Anna z książątHołowniów-Ostrożeckich |
| Dzieci | Jan Pociej |
| |
Adam (Hipacy) Pociej (ur.12 sierpnia1541 w Rohaczach lub wRóżance, zm.18 lipca1613 weWłodzimierzu) – działacz religijny, społeczny i polityczny, polemista religijny,kasztelanbrzeski (1588–1593); po śmierci żony wstąpił do klasztoru prawosławnego, przybierając imię Hipacy. Od 1593prawosławnybiskupwłodzimierski i brzeski, współtwórcaunii brzeskiej (1596), następniegreckokatolickimetropolita halicki i kijowski (1599–1613), jeden z twórcówKościoła unickiego w I Rzeczypospolitej, pisarz ziemski brzeskolitewski.
Urodził się w Rohaczach[1] (Rochaczach[a][2],Rogaczach[3]) lub wRóżance[b][4], w rodziniepodlaskiejszlachtyprawosławnej posługującej sięherbem Waga. Według niektórych historyków studiował naAkademii Krakowskiej, ale brakuje jego nazwiska w albumie studentów[4]. Przebywałna dworze gorącego zwolennika reformacji i gorliwegokalwinaMikołaja Radziwiłła Czarnego, pod którego wpływem przeszedł na kalwinizm. Jako poseł województwa brzeskolitewskiego i przedstawicielWielkiego Księstwa Litewskiego podpisałakt unii lubelskiej 1569 roku[5]. Był sekretarzem (do1572 r.) królaZygmunta Augusta. Prawdopodobnie uczestniczył wwojnie z Rosją, walcząc m.in.pod Kiesią iPołockiem[4]. W czasiebezkrólewia po śmierciStefana Batorego był członkiemsądu kapturowegowojewództwa brzeskiego litewskiego.Sędzia ziemski do1580 r.,kasztelan brzeski (od 1588 r.) isenator. W roku 1574 powrócił do prawosławia, prawdopodobnie pod wpływem żony[4].
Bliski przyjaciel księciaKonstantego Wasyla Ostrogskiego, należał do grupy publicystów i myślicieli przychylnych idei unii prawosławia zkatolicyzmem. Owdowiawszy (1592), wstąpił do prawosławnego klasztoru, przybierając imię Hipacy. W1593 r. dzięki poparciu Ostrogskiego zostałbiskupem (władyką) włodzimiersko-brzeskim. Rzecznik zjednoczenia Kościoła prawosławnego na wschodnich terenach Rzeczypospolitej z Kościołem katolickim. 2 sierpnia 1595 roku projekt unii, pomimo sprzeciwu potężnego Ostrogskiego, zatwierdził królZygmunt III Waza. 23 grudnia 1595 roku przedstawiciele episkopatu prawosławnego: władyka łuckiCyryl Terlecki i władyka włodzimiersko-brzeski Hipacy Pociej zadeklarowali w Rzymie akt unii, a papieżKlemens VIII ogłosił unię Kościoła katolickiego i Cerkwi prawosławnej. Utworzono osobny obrządek greckokatolicki, zachowujący odrębną liturgię i małżeństwa kapłanów, ale uznający prymatpapieża. Nasynodzie Kościoła prawosławnego wBrześciu 16–20 października 1596 roku zawarto unię prawosławnych z katolikami. Powstał w ten sposóbKościół unicki. Hipacy Pociej był sygnatariuszem aktuunii brzeskiej w1596 roku[6].
Jako biskup włodzimiersko-brzeski, a następnie archimandrytaŁawry Peczerskiej wKijowie (1599), i wreszcie metropolita (1600) Pociej działał na rzecz umocnienia Cerkwi unickiej w Rzeczypospolitej i przyciągnięcia do niej prawosławnej szlachty oraz duchowieństwa, zjednując na rzecz unii biskupstwoprzemyskie (1611 r.). Przy pomocyRutskiego podjął reformębazylianów i starania o sprowadzanie do Polskikarmelitów bosych, aby wsparli reformę i unię.
21 sierpnia1609 r. przeciwnicy unii dokonali wWilnie nieudanego zamachu na życie Pocieja. Zmarł 18 lipca1613 r. weWłodzimierzu, gdzie został pochowany wSoborze Uspieńskim. Jego następcą na stanowisku metropolity unickiego zostałJózef Welamin Rutski.
Od Hipacego Pocieja zaczyna się[c]katolicka liniasukcesji apostolskiej wiodąca do współczesnych biskupów i zwierzchnikówKościołów greckokatolickich:chorwackiego (Nikola Kekić[7]),italoalbańskiego (Sotìr Ferrara[8]),macedońskiego (Kiro Stojanow[9]),rumuńskiego (Alexandru Rusu[10]),rusińskiego (Ivan Ljavinec[11]),słowackiego (John Pazak[12],Cyril Vasiľ[13]),ukraińskiego (Światosław Szewczuk[14],Iwan Choma[15],Teodor Majkowicz[16],Isidore Borecky[17] i in.),węgierskiego (Fülöp Kocsis[18]).
Postać Hipacego Pocieja została umieszczona na obrazieJana Matejki „Kazanie Skargi”[19][20].
|
|
| Metropolici – arcybiskupi kijowscy, haliccy i całej Rusi |
|
|---|---|
| Biskupi unickiej diecezji supraskiej[a] |
|
| Metropolici cerkwi unickiej w Rosji[b] |
|
| Uniccy biskupi chełmscy |
|
| Metropolici haliccy – arcybiskupi lwowscy[d] |
|
| Metropolici – arcybiskupi więksi lwowscy |
|
| Metropolici – arcybiskupi więksi kijowsko-haliccy |
|
