 | |||
.svg) | |||
| Król Niemiec | |||
| Okres | |||
|---|---|---|---|
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| cesarz rzymski | |||
| Okres | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Dane biograficzne | |||
| Dynastia | |||
| Data urodzenia | prawdopodobnie11 sierpnia1081 | ||
| Data i miejsce śmierci | |||
| Ojciec | |||
| Matka | |||
| Żona | |||
| |||
Henryk V (niem. Heinrich V, ur. prawdopodobnie11 sierpnia1081, zm.23 maja1125) –król niemiecki od 1105,cesarz rzymski od 1111, syn i następca cesarzaHenryka IV.
W 1099 został koronowany na króla Niemiec, by zapewnić mu bezproblemową sukcesję po ojcu. W 1105 roku, wobec narastającego oporu książąt przeciw polityceHenryka IV, postanowił uratować własną pozycję i przyłączył się do sojuszu papieżaPaschalisa II i niemieckiej opozycji. Pozbawił ojca tronu i przejął samodzielnie rządy.
Henryk V zaręczył się z córkąkróla Anglii,Henryka I, i dzięki pieniężnemu wsparciu tego ostatniego wyprawił się w 1110[1] roku doWłoch z armią liczącą ok. 30 tysięcy[1] żołnierzy. W Sutri zaproponował Paschalisowi II kompromisowe porozumienie w sprawie godności kościelnych i został koronowany na cesarza. Na mocy układu przekazałregale (prerogatywy królewskie) na terytorium dóbr kościelnych w ręce biskupów i zrzekł się prawa ich wyznaczania, w zamian za co miał decydować o nadawaniu im lenn – papież zrzekł się w imieniu Kościoła praw do uposażeń biskupich ze stron cesarza. Takie rozwiązanie wywołało poruszenie wśród ludu rzymskiego i podczas koronacji Henryka doszło do zamieszek. Cesarz pojmał wtedy papieża i kardynałów i zmusił Paschalisa do potwierdzenia paktu wbrew opinii wiernych. Kompromis jednak upadł: Henryk napotkał opór przywiązanych do swoich majątków niemieckich prałatów, których pozycję w Niemczech król starał się potem umniejszyć.
Henryk władzę swą oparł na ministeriałach i miastach cesarskich, dystansując książąt i biskupów. Co jakiś czas musiał mierzyć się z opozycją możnych. W 1115 roku poniósłpod Welfensholz klęskę w starciu ze zbuntowanym księciem saskim,Lotarem z Supplinburga, którego sam w 1106 roku osadził na książęcym tronie. Do końca życia cesarz nie odzyskał kontroli nadSaksonią.
W 1118 roku został ekskomunikowany przez nowego papieżaGelazego II, ale ostatecznie 23 września1122[2] roku zawarł z jego następcąKalikstem II kompromisowykonkordat wormacki, kończąc tym samym długoletnispór o inwestyturę. Panowanie Henryka V to okres dalszego upadku autorytetu cesarskiego. Walki wewnątrzNiemiec i zpapiestwem kompromitowały cesarza, wykazując jego niezdolność do zaprowadzenia trwałego porządku.
W 1109 zorganizowałwyprawę przeciwko Polsce, aby wymusić podział tego kraju. Zamiar się nie powiódł: najpierw nie udało mu się zająćBytomia Odrzańskiego, następnie poniósł klęskę woblężeniu Głogowa, po czym odstąpił na południe w kierunkuWrocławia (porażka, jaką tam poniósł stała się później zalążkiemwincentyńskiej legendy obitwie na Psim Polu), a potem na wschód podKraków, również bez powodzenia.W 1110 udzielił wsparciaWładysławowi I w staraniach o tron czeski.
Umierając nie posiadał syna, mianował więc swoim następcąksięcia SzwabiiFryderyka II Hohenstaufa, jednak książęta wybrali na króla adwersarza Henryka, Lotara z Supplinburga. Henryk V był ostatnim przedstawicielemdynastii frankońskiej na niemieckim tronie. Pochowano go w katedrze wSpirze.
Henryk V w 1114 ożenił się zMatyldą, córkąHenryka I, króla Anglii. Para cesarska nie miała dzieci, aczkolwiek kronikarz Hermann z Tournai zapisał, że cesarzowa urodziła dziecko, które żyło tylko kilka chwil.
| Konradyni |
|
|---|---|
| Ludolfingowie |
|
| Dynastia salicka |
|
| Supplinburgowie |
|
| Hohenstaufowie |
|
| Welfowie |
|
| Hohenstaufowie |
|
| Wielkie bezkrólewie |
|
| Habsburgowie |
|
| Nassau |
|
| Habsburgowie |
|
| Luksemburgowie |
|
| Wittelsbachowie |
|
| Habsburgowie |
|
| Luksemburgowie |
|
| Wittelsbachowie |
|
| Luksemburgowie |
|
| Habsburgowie |
|
| Wittelsbachowie |
|
| Habsburgowie-Lotaryńscy |
|
