| Chloridops kona[1] | |||
| S.B. Wilson, 1888 | |||
 Wyżej: ptak dorosły, niżej: ptak młodociany; autor:John Gerrard Keulemans, 1893–1900 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | Chloridops | ||
| Gatunek | hawajka kraterowa | ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| |||
| |||
Hawajka kraterowa[3] (Chloridops kona) – gatunek małego ptaka z rodzinyłuszczakowatych (Fringillidae).Endemit wyspyHawaiʻi. Wymarły; ostatni okaz odłowiono w 1892.
Po raz pierwszy gatunek opisałScott Barchard Wilson na łamach „Proceedings of the Zoological Society of London” w 1888, opisując przy okazji rodzajChloridops. Nowemu gatunkowi nadałnazwęChloridops kona[4], podtrzymywaną obecnie (2025) przezMiędzynarodowy Komitet Ornitologiczny[5].Holotypem była samica odłowiona 21 czerwca 1887, na wysokości około 1500 m n.p.m. (5000 stóp) w dystrykcieKona na wyspieHawaiʻi[4]. Najprawdopodobniej rdzenniHawajczycy nie mieli specjalnej nazwy dla hawajek kraterowych[6].
Długość ciała wynosiła około 16,5–19 cm. Nie występowałdymorfizm płciowy w upierzeniu. Hawajki kraterowe wyróżniały się szczególnie dużym dziobem.Walter Rothschild odnotował, że żuchwa i górna szczęka nie stykały się dokładnie, pozostawiając szczelinę u nasady dzioba. Upierzenie było w większości jaskrawe, oliwkowozielone, jaśniejsze w okolicachkloaki, a intensywniej oliwkowe napokrywach podogonowych.Kantarek popielaty.Lotki ciemnopopielate, na chorągiewce wewnętrznej jaśniejące ku nasadzie. Pokrywy podskrzydłowe brązowopłowe z oliwkowym nalotem.Tęczówka ciemnobrązowa. Dziób szary[6].
Hawajka kraterowa była endemitem wyspy Hawaiʻi. Już w momencie odkrycia były to ptaki rzadkie; ich cały zasięg występowania obejmował blisko 4 mile kwadratowe (czyli około 10,5 km²)[7]. Przebywały głównie na obszarach zastygłejlawy, okazjonalnie zapuszczając się w bardziej otwarte obszary lasów. Kilku informacji na temat zachowania hawajek kraterowych dostarczyłRobert Cyril Layton Perkins. Hawajki te prowadziły samotniczy tryb życia, poruszały się powoli. Żywiły się nasionamiSantalum[6] iMyoporum sandwicense, roślin rosnących w miejscach, gdzie niegdyś zastygła lawa[8]. Według Perkinsa odgłos rozkruszania twardych łupinek nasion wspomnianych roślin był słyszalny z daleka.Henry Palmer obserwował hawajki kraterowe na wysokościach około 1000–1600 m n.p.m. (3500–5500 stóp)[6].
IUCN uznaje hawajkę kraterową za gatunek wymarły (EX,Extinct)[7]. Ostatni okaz odłowił w 1892 Perkins[8]. Przyczyny wymarcia są niejasne; najprawdopodobniej przyczyniły się do niego wprowadzone na wyspy ssaki, niszczenie środowiska i ptasia malaria[7].
