Niemal całe Hawaje są jednym zamerykańskichstanów (liczącym 1,2 mln mieszkańców, o powierzchni ok. 28,3 tys. km²). Jedynie atolMidway, leżący w północno-zachodniej części archipelagu, nie należy do stanu Hawaje.
Hawaje zostały zaludnione w IV wieku przez Polinezyjczyków zTahiti, którzy dotarli tutaj po mniej więcej 4 wiekach wypraw podejmowanych śladami lecących w tym kierunku ptaków. Dla Europy odkryte zostały przezJamesa Cooka w 1778[1]. PoczątkowoPolinezyjczycy potraktowali Cooka jak bóstwo, które przybyło do nich na ogromnym statku. Kiedy jednak Cook opuścił wyspę i musiał na nią powrócić po parodniowym sztormie, uznali, że jest to świadectwo tego, iż nie jest on bogiem. Podczas zbrojnego starcia zginęli wtedy Cook i kilku jego marynarzy.
Rządy rodów arystokratycznych pojawiły się na Hawajach na długo przed przybyciem Europejczyków, jednakże istnienie skonsolidowanego królestwa datuje się od 1796 roku, kiedy władzę na Hawajach objął królKamehameha I. W czasach tych w kulturze europejskiej wyspy hawajskie funkcjonowały pod dwiema nazwami: Wyspy Sandwich (nazwa nadana archipelagowi w 1778 roku przez Jamesa Cooka) i Hawaje (nazwa lokalna, od największej wyspy, Hawaiʻi). W roku 1810 po zjednoczeniu się wyspOʻahu,Maui,Molokaʻi,Lānaʻi iHawaiʻi powstałokrólestwo. W 1840 roku przyjęto na wyspach pierwszą konstytucję wzorowaną na prawach brytyjskich i amerykańskich. Gwarantami suwerenności państwa byłyStany Zjednoczone,Francja iWielka Brytania.
W latach 1852, 1864 i 1887 uchwalano kolejne konstytucje. Od 1840 królestwo posiadało parlament. Administracyjnie państwo dzieliło się na 4 prowincje: Kauaʻi, Oʻahu, Maui i Hawaiʻi.
W 1851 roku królKamehameha III powierzył pieczę nad swym królestwem Stanom Zjednoczonym. W 1887 roku USA uzyskały prawo do wybudowania portu w zatocePearl Harbor. W 1893 roku miejscowa ludność amerykańska obaliła rządy królowejLiliʻuokalani i ustanowiła rządy republikańskie.
Republika Hawajów istniała w latach 1894–1898. Republikę proklamowano 4 lipca 1894. 7 lipca 1898 kraj został zajęty przezStany Zjednoczone. 12 sierpnia 1898 ogłoszono oficjalnie aneksję kraju (od 1959 Hawaje są 50. stanem USA). Jedynym prezydentem republiki byłSanford Dole.
W całościzwrotnikowy morski. Średnie temperatury w lutym wahają się od 20 do 24 °C, a w sierpniu od 24 do 29 °C. Roczne opady od 300 do 400 mm na stokach południowych i zachodnich, do 3500-4000 mm na stokach północnych i wschodnich (12000 mm naKauaʻi).
Roślinność została tu przeniesiona w postaci nasion unoszonych w chmurach, przez silne, wiejące tutaj wiatry znad kontynentu. Jest tu wiele roślin i zwierząt (zwłaszcza ptaków), które wyewoluowały stając się odrębnymi gatunkami. Przybycie ludzi na archipelag doprowadziło do wyginięcia wielu przedstawicieliendemicznej fauny. Rolę dużych roślinożerców pełniły dużenielotne kaczki o kształcie i trybie życia gęsi, nazwanemoa-nalo, które wymarły po przybyciu Polinezyjczyków na wyspy. Dużymi drapieżnikami byłybieliki, małymi zaśsowy. Nielotneibisy (Apteribis) pełniły funkcję dużych owadożernych. Występowały teżwszystkożerne i nielotnechruściele. Ptaki te zostały wytępione przez ludzi, zginęły wskutekwylesiania lub zostały zjedzone przez psy, świnie, szczury.Roślinność stanowiąlasy wiecznie zielone z zaroślamipalmowymi.
Podstawą gospodarki Hawajów jest obsługa ruchu turystycznego (co roku do wybrzeży przybija około 2 tys. statków) i licznych baz wojskowych. Ponadto wysoko rozwinięte rolnictwo, głównie uprawa ananasów, kawy, bananów, kwiatów i warzyw, hodowla bydła irybołówstwo. Od 1835 funkcjonował przemysł cukrowniczy. Na potrzeby plantacji sprowadzano na Hawaje pracowników z rozmaitych stron świata; tubylców zdziesiątkowały bowiem choroby przywleczone tutaj przez przybyszów. Ponadto rozwinięte gałęzie przemysłu to:
owocowy
cementowy
odzieżowy
poligraficzny
metalowy
petrochemiczny
Hawaje leżą na przecięciu szlaków lotniczych i morskich zAmeryki Północnej doAustralii iAzji. Między wyspami dobrze rozwinięta jest komunikacja lotnicza.
Średnie zarobki na archipelagu to 28 221$, z czego najwięcej (75 992$) przypada na miasteczkoKapalua.
Na wyspach znajdują się strategiczne bazy: marynarki wojennej,US Air Force oraz piechoty morskiej, istnieją także: naziemna stacja kontrolna należącego do Departamentu Obrony systemu nawigacji satelitarnej GPS, stacje łączności satelitarnej i nasłuchu elektronicznego. Mała bezludna wyspa Kahoʻolawe jest od lat intensywnie ostrzeliwanym poligonem dla lotnictwa, marynarki i Marines. Największą z nich jest obecnie bazaJoint Base Pearl Harbor-Hickam.
Położenie Hawajów – bardzo odległych od metropolii powodującychzanieczyszczenie światłem nieba – sprawiło, że jest to jeden z głównych ośrodków obserwacji astronomicznych na świecie. Na wyspie Big Hawai na szczycie Mauna Kea znajduje się zespół obserwatoriów astronomicznych, z jednymi z największych na świecie teleskopami optycznymi bliźniaczymi Keck I i Keck II, każdy o średnicy zwierciadła 10 m.
