Hausa
Hausawa
Hausańczyk z północnej Nigerii grający na instrumencie muzycznym |
| Miejsce zamieszkania | Niger,
Nigeria |
|---|
| Język | hausa |
|---|
| Religia | islam |
|---|
 |
|
Hausa (inaczej: Hausańczycy, daw. też Hausowie, nazwa własnaHausawa) – ludafrykański, którego tereny macierzyste obejmują północno-zachodniąNigerię i południowyNiger. Skupiska Hausańczyków znajdują się w wielu krajach Afryki Zachodniej wskutek ich działalności handlowej i misjonarskiej. Posługują sięjęzykiem hausa.
Od X wieku Hausańczycy tworzyli społeczność rolniczo-myśliwską. Z czasem wykształcił się u nich system miast-państw: warownych osiedli, które panowały nad okolicznymi obszarami i wokół których rozwijały się handel i rzemiosło. Do takich miast państw należały m.in.Zaria,Kano,Katsina iGobir. Partnerami ekonomicznymi Hausańczyków były wówczas państwaMali,Songhaj iKanem-Bornu.Od XIV wieku na tereny Hausańczykow zaczął napływaćislam za sprawą kupców i duchownych muzułmańskich. Przez dłuższy czas islam współżył pokojowo z religiami rodzimymi. Położyła temu kres święta wojna prowadzona przez kaznodziejęUsmana dan Fodio (1754–1817), z pochodzeniaFulanina. Ok. 1810 Fulanie podporządkowali sobie ziemię Hausańczyków i wprowadzili scentralizowany feudalny system władzy oparty naszariacie. W czasach kolonialnych ziemie Hausańczyków zajęli Anglicy, którzy pozostawili jednak lokalnym emirom znaczny zakres samodzielności. Po odzyskaniu przez Nigerię niepodległości Hausańczycy kontrolują jej północne stany.
Obecnie Hausańczycy są w większościsunnitami. Tradycyjna religia (zob.religie rodzime Afryki) przetrwała wśród ludności zwanejMaguzawa. Ich religia koncentruje się wokół wszechmocnych duchówbori.
Struktura społeczna jest mocno zhierarchizowana i istnieją różne stopnie dostojników, jak i ludzi zależnych. Podstawowe zajęcia to: rolnictwo (uprawasorgo, pszenicy, manioku, orzeszków ziemnych), rzemiosło (tkactwo, kowalstwo, farbowanie tkanin) oraz handel. Hausańczycy uprawiali co najmniej od XVI wieku dalekosiężny handel karawanowy na całym obszarze Afryki Zachodniej.Życie rodzinne jest zorganizowane w sposób patriarchalny: panujepoligynia, a dodatkowo często przestrzega się zwyczajukulle polegającego na zakazie opuszczania przez kobiety w wieku rozrodczym domostwa.
- Stanisław Piłaszewicz. 1995,Egzotyczny świat sawanny : kultura i cywilizacja ludu Hausa. Warszawa: Dialog.
