.jpg) | |||
| Data i miejsce urodzenia | 5 lipca 1932 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 19 czerwca 2013 | ||
| Premier Węgier | |||
| Okres | od 15 lipca 1994 | ||
| Przynależność polityczna | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Przewodniczący Węgierskiej Partii Socjalistycznej | |||
| Okres | od 1990 | ||
| Przynależność polityczna | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
 | |||
| |||
Gyula Horn (wym. [ɟulɒhorn]; ur.5 lipca1932 wBudapeszcie[1], zm.19 czerwca2013 tamże[2]) –węgierski polityk, urzędnik państwowy, dyplomata i działacz komunistyczny, minister spraw zagranicznych (1989–1990), parlamentarzysta, od 1990 do 1998 przewodniczącyPrzewodniczący Węgierskiej Partii Socjalistycznej (MSZP),premier Węgier w latach 1994–1998.
Urodził się w wielodzietnej rodzinie działacza komunistycznego, który został zamordowany w 1944 przez Niemców[1][3]. Od jedenastego roku życia pracował jako robotnik[2]. W 1949 ukończył szkołę średnią, po czym w latach 1950–1954 studiował rachunkowość w instytucie ekonomicznym wRostowie nad Donem w Związku Radzieckim[2][3]. Po powrocie do kraju pracował jako urzędnik w ministerstwie finansów (1954–1959)[4].
Od 1954 był członkiem komunistycznej Węgierskiej Partii Pracujących (MDP), a od 1956 do powołanej po jej reorganizacjiWęgierskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej (MSZMP)[5]. W 1956 należał do komunistycznych bojówek zwalczającychpowstanie węgierskie (z powodu tej działalności w 2007 prezydentLászló Sólyom odmówił jego odznaczenia)[6].
Od 1959 Gyula Horn był zatrudniony w resorcie spraw zagranicznych. W latach 60. jako dyplomata pracował w ambasadach Węgier wBułgarii iJugosławii[7]. W 1970 ukończył partyjną akademię polityczną, a w 1977 uzyskał stopień kandydata nauk ekonomicznych[5]. Od 1969 był etatowym pracownikiem partyjnym zatrudnionym w wydziale spraw zagranicznych komitetu centralnego partii komunistycznej, którym kierował od 1983. W 1985 został wiceministrem spraw zagranicznych[7].
Pod koniec lat 80. należał do tzw. reformatorskiego skrzydła partii[6]. Był współpracownikiemMiklósa Németha. W jego gabinecie w początkowym okresie przemian politycznych pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych (1989–1990)[7]. W czerwcu 1989 wraz z austriackim ministrem spraw zagranicznychAloisem Mockiem wziął udział w przecinaniu płotu na granicy austriacko-węgierskiej, będącego jednym z symboliżelaznej kurtyny[8]. Otwarcie tej granicy umożliwiło następnie Niemcom zNRD wyjazd do Niemiec Zachodnich poprzez Węgry i Austrię[9]. W 1989 wziął udział w powołaniu na bazie rozwiązanej MSZMP postkomunistycznejWęgierskiej Partii Socjalistycznej. Od 1990 do 1998 pełnił funkcję przewodniczącego tego ugrupowania[10].
Również w 1990 został wybrany doZgromadzenia Narodowego, gdzie pełnił funkcję przewodniczącego komisji spraw zagranicznych. Z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w wyborach w 1994, 1998, 2002 i 2006, zasiadając w węgierskim parlamencie do 2010[11].
Po zwycięstwie socjalistów wwyborach w 1994 został kandydatem swojego ugrupowania na urząd premiera, podejmując rozmowy koalicyjne z liberałami zeZwiązku Wolnych Demokratów[1]. Stanowisko premiera objął 15 lipca 1994, zajmując je do 6 lipca 1998[10], kiedy to socjaliści przeszli ponownie do opozycji. Jego gabinet przeprowadził m.in. pakiet reform gospodarczych autorstwa ministra finansówLajosa Bokrosa, wprowadzający m.in. ograniczenie wydatków rządowych[3].
Był autorem wspomnieńCölöpök (1991) iAzok a kilencvenes évek... (1999)[12]. Wyróżniony m.in.Nagrodą Karola Wielkiego (1990)[3].
Gyula Horn był żonaty z Anną. Miał córkę Annę i syna Gyulę[3].
| Rząd Rewolucyjny (1848–1849) |
|
|---|---|
| Królestwo Węgier (1867–1918) |
|
| Węgierska Republika Ludowa (1918–1919) Węgierska Republika Rad (1919) Rządy kontrrewolucyjne (1919) |
|
| Węgierska Republika Ludowa (1919–1920) |
|
| Królestwo Węgier (1920–1946) |
|
| Republika Węgierska (1946–1949) |
|
| Węgierska Republika Ludowa (1949–1989) |
|
| Republika Węgierska (1989–2012) Węgry (od 2012) |
|
