Nazywanie stylu gotyckim zaczęło się w epoceodrodzenia i znaczyło to wówczas tyle, co barbarzyński.Goci –germańscy barbarzyńcy – od V wieku zalewalicesarstwo rzymskie, dlatego tę „barbarzyńską” sztukę nazwano gotykiem[2].
W gotyku budowle odznaczały się dużą lekkością w stosunku do budowliromańskich. Miały one wiele okien, wypełnianych zazwyczajwitrażami, strzelistewieże, bogato zdobioneportale. Cechami charakterystycznymi dla architektury gotyckiej jest stosowaniełuku ostrego,sklepienia krzyżowo-żebrowego i systemułuków przyporowych, odciążających ściany budowli. Lekkości dodawałysterczyny – wieńczące wieżyczki. Wnętrza kościołów zdobiły częstofreski, przedstawiające scenybiblijne.Kościoły były zazwyczaj budowane na planie wydłużonym, o przekrojubazylikowym lubhali (3-nawowe, z jedną nawą główną i dwiema bocznymi bądź 5-nawowe z 4 nawami bocznymi). Spotyka się też inne układy – kościołysalowe,pseudobazyliki, a nawet kościoły o układzie centralnym.
Rzeźba gotycka narodziła się jako rzeźba architektoniczna w połowie XII wieku w regionieÎle-de-France, gdy opatSuger zbudowałbazylikę w Saint-Denis (ok. 1140), uważaną za pierwszą gotycką budowlę, a następniekatedrę w Chartres (ok. 1145). Wcześniej nie istniała w Île-de-France tradycja rzeźbiarska, tak więc rzeźbiarze byli sprowadzani zBurgundii. Byli oni twórcami figur służących jakokolumny w zachodnim (tzw. Królewskim) portalu katedry w Chartres, które zrewolucjonizowały rzeźbę. Był to całkowicie nowy wynalazek, który jednocześnie posłużył jako model dla przyszłych pokoleń rzeźbiarzy. Istnieje jednak prawdopodobieństwo, że wzorem dla portalu w Chartres był wcześniejszy, zniszczony w czasie XVIII i XIX wieku, portal zachodni kościoła opackiego w Saint-Denis.
ZFrancji nowy styl promieniował na Europę. WNiemczech od roku 1225 tworzono wystrój rzeźbiarskikatedry w Bambergu, największy zespół rzeźby gotyckiej XIII w., z kulminacją w 1240 r., gdy powstałJeździec bamberski, pierwszy pomnik konny w sztuce zachodniej od VI wieku. WAnglii rzeźba była raczej ograniczona do rzeźby nagrobkowej i dekoracji niefiguralnych, co częściowo było spowodowane niechęciącystersów do bogatej dekoracji figuralnej. WeWłoszech wciąż były żywe wpływyantyczne, ale gotyk został tam wprowadzony wraz z powstaniemambon wPizie (1269) iSienie. Późnymi arcydziełami włoskiej rzeźby gotyckiej są groby rodziny Scaligeri wWeronie (XIV w.).
Styl rzeźby gotyckiej ewoluował. Początkowo postacie były sztywne i wydłużone, częściowo jeszcze pod wpływem tradycjiromańskiej, w końcu XII i początku XIII w. zyskały na przestrzenności i realizmie. Wpływy rzeźb antycznychGrecji iRzymu były widoczne w traktowaniu szat, ekspresji twarzy i pozie.
Rozwija się wówczas malarstwo o ostrym, wyrazistym rysunku. Artyści śmiało wydłużają postacie, dbając przede wszystkim o ich siłę wyrazu – ekspresję. Wyobraźnia późnogotyckich artystów jest często okrutna. Z upodobaniem prezentują oni sceny męki i tortur, okaleczone i zdeformowane cierpieniem ciała Zbawiciela i świętych ludzi.
