Golub-Dobrzyń powstał formalnie 15 maja 1951 (de facto już w 1941 roku[3]) przez połączenie miastGolubia iDobrzynia nad Drwęcą[4], leżących na przeciwległych brzegachDrwęcy.
Rzeka nie tylko oddzielała od siebie miasta, lecz także stanowiła linię graniczną między Polską a państwem zakonu krzyżackiego w latach 1231–1454; w latach 1466–1772 oddzielała woj. chełmińskie od ziemi dobrzyńskiej, a od 1815–1918 oddzielała zabór pruski od rosyjskiego[5].
PrawobrzeżnyGolub był miastem już w XIV w., chociaż dokładna data ustanowienia jegopraw miejskich nie jest znana. Pierwszy dokument lokacyjny zaginął już w średniowieczu. Wznowił go wielki mistrz zakonu krzyżackiegoMichał Küchmeister w roku 1421. W 1772 r. znalazł się wzaborze pruskim, przejściowo w latach 1807–1815 wKsięstwie Warszawskim, po czym ponownie wKrólestwie Prus do 1918 r. Jest prawie sześć razy mniejszy od Dobrzynia; w 2011 roku liczył 1887 mieszkańców[6].
LewobrzeżnyDobrzyń nad Drwęcą posiadał prawa miejskie w latach 1789–1870 i ponownie od 1919[7][8]. W 1793 r. znalazł się w zaborze pruskim, od 1807 do 1815 w Księstwie Warszawskim, później wKrólestwie Polskim do 1832 r., a następnie wImperium Rosyjskim aż do 1918 r. Według danych z 2011 Dobrzyń miał 10 722 mieszkańców[6]
Według danych z 1 stycznia 2006[10] miasto miało 13 057 mieszkańców. Na dzień 31 grudnia 2009 natomiast, liczba zamieszkujących Golub-Dobrzyń osób wynosiła 14 069[11].
Według rejestru zabytkówNID[14] na listę zabytków nieruchomych wpisane są:
Zamek w Golubiu z XIV wieku, przebudowany w XVI i XVII wieku, nr rej.: A-149/65 z 18.10.1934
Kościół św. Katarzyny w Golubiu z początku XIV w. w stylu gotyckim z renesansową kaplicą Kostków, parafialny, ul. Kościelna 13, nr rej.: A/341 z 22.04.1930
↑Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948. Brak numerów stron w książce, s. 125, 129.
↑Zarys historii [online], serwis.bip.golub-dobrzyn.com.pl [dostęp 2021-02-04].
↑abBruzda, Sandra (2011, June 13). E-mail: Demographic data for 2011 for the left-bank part of Golub-Dobrzyń (Dobrzyń nad Drwęcą) – formerly in Congress Poland. Golub-Dobrzyń, Urząd Miasta, Wydział Organizacyjny i Spraw Społecznych in Golub-Dobrzyń.
↑Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 471).