.jpg) | |
 SS-Sturmbannführer | |
| Data i miejsce urodzenia | 12 stycznia 1911 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 9 marca 1947 |
| Przebieg służby | |
| Formacja | |
| Stanowiska | członekEinsatzgruppe H |
| Odznaczenia | |
 | |
Gerhard Bast (ur.12 stycznia1911, zm.9 marca1947) –austriackizbrodniarz wojenny,sturmbannführerSS, oficerSłużby Bezpieczeństwa Reichsführera SS, wysoki funkcjonariuszGestapo wLinzu,Koblencji iMünster, dowódcaEinsatzgruppen nafroncie wschodnim iSonderkommando 7a podczas tłumieniapowstania warszawskiego isłowackiego.
Urodził się w rodzinie niemieckich nacjonalistów wenklawie etnicznejKoczewarów na terytoriumsłoweńskiego regionuDolna Kraina[1], zaliczanego przez niemieckich nacjonalistów w obrębDolnej Styrii[2]. Jego ojciec Rudolf wraz z braćmi zgłosił podczas studiów naUniwersytecie w Grazu akces do tamtejszejkorporacji studenckiej Germania, odznaczającej sięantysemityzmem i wrogością do Słowian[2]. On sam został wychowany przez rodzinę w duchu nacjonalistycznych ideiFriedricha Ludwiga Jahna (1778–1852), znanego jakoTurnvater[1].
Po maturze w gimnazjum humanistycznym wWels studiował prawo na Uniwersytecie w Grazu. Śladem ojca wstąpił do korporacji Germania, gdzie poznał późniejszego szefaGłównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy,Ernsta Kaltenbrunnera, a następnie w październiku 1931 doNSDAP i doSS z numerem legitymacji 23 064[1][2]. Po uzyskaniu stopnia doktora prawa w 1935 objął stanowisko w sądzie okręgowym wSt. Pölten, które wkrótce utracił na tle podejrzeń o działalność narodowosocjalistyczną. Praktykował następnie wkancelarii prawnej ojca, który również działał w NSDAP[1]. Poanektowaniu Austrii przez III Rzeszę został przyjęty do Gestapo i doSłużby Bezpieczeństwa Reichsführera SS w Grazu[1]. Awansowany w krótkim czasie nahauptsturmführera i sturmbannführera, wszedł także do miejscowejrady rządowej(inne języki)[1].
W styczniu 1941 w tokuII wojny światowej został mianowanypełniącym obowiązki szefa Gestapo wLinzu, gdzie do jego obowiązków należało zwalczanie wrogówIII Rzeszy, stosowanie terroru wobecrobotników przymusowych i organizowanie deportacji Żydów doobozów zagłady[2]. Poznał tam Hildegard Gfrerer, młodą żonę malarza i urzędnika bankowegoHansa Pollacka(inne języki), bliskiego kolegi szkolnegoAdolfa Hitlera i nawiązał z nią romans[1][2]. Następnie został skierowany doKoblencji i doMünster, siedzibyjednostki administracyjnejNadrenia Północna-Westfalia, gdzie był zastępcą szefa Gestapo i ponownie koordynował deportację Żydów na wschód[1]. Przeprowadzał egzekucje polskich robotników przymusowych przezpowieszenie z wykorzystaniem wypożyczanego w tym celu z Instytutu Anatomii naWestfalskim Uniwersytecie Wilhelma w Münsterze składanego stołu; według zeznań złożonych po wojnie przez świadka czerpał przyjemność z egzekucji[1]. W tym okresie wypoczywał wKarkonoszach, odwiedzał rodziców wAmstetten, brał udział w ćwiczeniach strzeleckich SS[1]. Po spodziewanym zwycięstwie wojennym III Rzeszy był przewidywany na gubernatora Afryki[1].
Od 1942[a] dowodził formacjamiEinsatzgruppen eliminującymi Żydów, partyzantów i inne osoby uznane za wrogów Rzeszy na okupowanych terenachZwiązku Radzieckiego[1]. W lipcu 1944 objął wBiałymstoku dowodzenie nadSonderkommando 7a. Po wzięciu polskich zakładników, rozstrzelanych później podRadziejowicami[3], wyruszył doWarszawy, gdzie wraz ze swoimi ludźmi mordował bez żadnego rozróżnienia cywilną ludność w ramach pacyfikacjipowstania warszawskiego[2]. Następnie na czele tej samej jednostki tłumiłpowstanie słowackie, tropiąc i mordując Żydów i partyzantów m.in. w górskiej okolicyRużomberka[2]. Za swoje działania otrzymał w tym samym roku odznaczenie odkolaboracyjnego słowackiego rząduJozefa Tiso[potrzebny przypis].
Po rozformowaniu Sonderkommando 7a w marcu 1945 przedostał się do Linzu, gdzie w tym samym miesiącu Hans Pollack złożył wniosek rozwodowy za pośrednictwem kancelarii Rudolfa Basta. 14 kwietnia 1945 zawarł małżeństwo z Hildegard Gfrerer[3]. Przez dwa lata ukrywał się pod fałszywym nazwiskiem w Austrii i wTyrolu Południowym, gdzie pracował jako drwal w gospodarstwie bogatego rolnika[2][1].
W marcu 1947 dysponując wizą wydaną przezMiędzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża zaplanował spotkanie z żoną, jej dziećmi z pierwszego małżeństwa i ich synem wInnsbrucku i wspólny przelot doParagwaju. Wynająwszy młodegorobotnika sezonowego zBrennerbad(inne języki), żeby przeprowadził go przez przełęczBrenner i granicę włosko-austriacką, został przez niego zastrzelony podczas przeprawy na tle rabunkowym[2][1]. Zabójca został w 1949 skazany na trzydzieści lat więzienia[1]. Wdowa po Baście zawarła powtórne małżeństwo z Hansem Pollackiem[1].
OjciecMartina Pollacka (1944–2025), austriackiego pisarza.
