Podczas II wojny światowej George Bush był pilotem w lotnictwie marynarki wojennej (US Navy) i służył podczas walk na Pacyfiku. Po ukończeniu studiów naUniwersytecie Yale w 1948 roku rozpoczął pracę w przemyśle naftowym wTeksasie. Jakoprzedsiębiorca stał się w ciągu kilkunastu lat milionerem. Od początku lat 60. XX w. poświęcał się karierzepolitycznej, wstępując doPartii Republikańskiej. W latach 1967–1971 był członkiemIzby Reprezentantów amerykańskiegoKongresu, a następnieambasadorem USA przy ONZ oraz szefem misji łącznikowej wChinach. Pełnił funkcję dyrektoraCentralnej Agencji Wywiadowczej (CIA) w latach 1976–1977. Był wiceprezydentem USA w administracjiRonalda Reagana (1981–1989). W 1989 roku objął urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych, który sprawował przez jedną kadencję, do 1993 roku.
Urodził się 12 czerwca 1924 roku w Milton, jako syn finansisty i politykaPrescotta Busha[1]. UkończyłPhilips Academy wAndover w 1942 roku[2]. Zaraz po otrzymaniu dyplomu, w swoje 18. urodziny zaciągnął się domarynarki wojennej, a 9 czerwca 1943, przed 19. urodzinami, został lotnikiem lotnictwa marynarki, jako jeden z najmłodszych w tym czasie[3]. W czasieII wojny światowej brał czynny udział w operacjach naPacyfiku[4]. We wrześniu 1943 otrzymał przydział do dywizjonu torpedowego VT-51, który od marca 1944 roku operował z lotniskowcaUSS „San Jacinto”[3]. Latał samolotemAvenger jako pilot. Brał udział m.in. wbitwie na Morzu Filipińskim, po której jego samolot 19 czerwca 1944 wodował przymusowo, lecz załoga została uratowana przez niszczyciel[3]. 25 lipca Bush wraz z innym samolotem zatopił mały statek[3]. 2 września 1944 podczas ataków na wyspęChichi-jima jego samolot został trafiony przez obronę przeciwlotniczą. Bush wyskoczył ze spadochronem nad morzem i po czterech godzinach na tratwie został uratowany przez okręt podwodnyUSS „Finback”; pozostali dwaj członkowie załogi zginęli[3]. W listopadzie Bush powrócił na swój lotniskowiec, a wkrótce jego dywizjon został odesłany do kraju[3]. Bush uczestniczył w 58 misjach bojowych i otrzymałZaszczytny Krzyż Lotniczy i trzykrotnieMedal Lotniczy[3]. Szkolił następnie pilotów, a od marca 1945 roku został przydzielony do 153 Dywizjonu Torpedowego. Po kapitulacji Japonii, 18 września 1945 został zwolniony ze służby[3].
Kiedy wrócił do Stanów Zjednoczonych, rozpoczął studia ekonomiczne naUniwersytecie Yale[2]. Po ich ukończeniu w 1948 roku przeniósł się z rodziną doDallas i podjął pracę w przemyśle naftowym[5]. W 1963 roku założył własną firmę poszukującą ropy:Zapata Petroleum Industries[5].
Po wyjściu na jawafery WatergateGerald Ford rozważał zaproponowanie Bushowi wiceprezydentury, jednak ostatecznie powierzył mu szefowanie misji łącznikowej wChińskiej Republice Ludowej[7]. Urząd ten piastował w latach 1974–1975 i realizował koncepcję politycznąHenry’ego Kissingera[7]. Po powrocie do kraju, w 1976 roku został mianowany dyrektoremCentralnej Agencji Wywiadowczej[7]. Przeprowadził gruntowną reorganizację CIA, dzięki czemu wzrosło zaufanie społeczne do tej instytucji, mocno osłabione po aferze Watergate[7]. W 1977 roku został zdymisjonowany przez nowego prezydentaJimmy’ego Cartera[7].
W 1980 roku Bush aspirował do uzyskania nominacji przedwyborami prezydenckimi[7], jednak szef kampanii republikańskiej,James Baker, nie widząc większych szans, wycofał go z wyścigu[8].Ronald Reagan zaproponował mu stanowisko wiceprezydenta[8]. Bush przyjął ofertę i po zwycięskich wyborach został zaprzysiężony 20 stycznia 1981[8]. Jako wiceprezydent popierał politykę proizraelską i sprzeciwiał się ratyfikacji układuSALT II[9]. Ponadto postulował zrównoważony budżet – uważał, żedeficyt budżetowy powinien być rozwiązany przez wzrostinflacji, a nie przez podwyższenie podatków[8].
Wwyborach prezydenckich w 1988 roku był naturalnym kandydatem republikanów na kontynuację polityki, odchodzącego po dwóch kadencjach, Ronalda Reagana[10]. Konwencja wyborcza odbyła się w dniach 15–18 sierpnia wNowym Orleanie[10]. Ustępujący prezydent udzielił Bushowi stanowczego wsparcia[10]. Kandydatem na wiceprezydenta Bush obrał konserwatywnego senatora zIndianyDana Quayle’a[11]. Nominację poprzez aklamację uzyskali 17 sierpnia[12]. Z ramieniaPartii Demokratycznej wystartowałMichael Dukakis, wespół zLloydem Benstenem[11]. W głosowaniu powszechnym Bush uzyskał 49 milionów głosów, wobec 42 milionów dla Dukakisa[13]. W głosowaniuKolegium Elektorskiego na republikanina zagłosowało 426 elektorów, podczas gdy na demokratę – jedynie 112[13]. Bush został zaprzysiężony 20 stycznia 1989 roku[14].
Na początku czerwca 1989 roku w Chińskiej Republice Ludowej doszło dopacyfikacji demonstracji naPlacu Niebiańskiego Spokoju[17]. Bush wyraził ubolewanie, jednak nie zgodził się na nałożenie sankcji[17]. Wstrzymał sprzedaż broni do ChRL, jednakże nie wstrzymał eksportu[17]. Na początku lipca wysłał zastępcę sekretarza stanu i doradcę ds. bezpieczeństwa narodowego, by przekonali władze chińskie, że decyzje amerykańskie były spowodowane chęcią uspokojenia opinii publicznej[17].
Na początku grudnia 1989 roku doszło do spotkania Busha z Gorbaczowem naMalcie[19]. Przywódca ZSRR zapewnił, że nie użyje siły, w przypadku proklamacji niepodległościkrajów bałtyckich[19]. Z kolei prezydent USA zapewnił, że zachowa powściągliwość w oświadczeniach dotyczących bieżących wydarzeń[19]. Amerykański przywódca zaproponował też dalszą redukcję broni strategicznej, pomoc gospodarczą, a także pomoc humanitarną[19]. Gdy w 1990 roku Związek Radziecki borykał się z problemami żywnościowymi wywołanymi ciężką zimą, Stany Zjednoczone zaproponowały udzielenie kredytu[19]. W trakcierozpadu ZSRR, w 1991 roku miał miejscepucz moskiewskiGiennadija Janajewa, który Bush określił mianem niepokojącego i antykonstytucyjnego[19]. Jednocześnie wstrzymał pomoc dla Rosji, do czasu wyklarowania sytuacji po zwycięstwie wwyborach prezydenckichBorysa Jelcyna[19].
1 sierpnia 1990 roku otrzymał informację, żeIrak dokonał inwazji na Kuwejt i ogłosił jegoaneksję[21]. Stwierdził wówczas, że interesy amerykańskie i innych krajów są zagrożone, dlatego zaczął budować międzynarodową koalicję poparcia interwencji zbrojnej wIraku[21]. Bush publicznie ostro skrytykował agresję naKuwejt, zamroził wszystkie aktywa irackie w bankach amerykańskich i zakazał jakichkolwiek kontaktów handlowych z Irakiem[21]. Odbył także rozmowy telefoniczne z liderami państw arabskich,premier Wielkiej BrytaniiMargaret Thatcher ipremierem WłochGiuliem Andreottim[21]. 6 sierpnia sekretarz obrony Dick Cheney i generałNorman Schwarzkopf udali się doArabii Saudyjskiej, gdzieemir KuwejtuDżabir as-Sabah uzyskałazyl[21]. Bush postanowił wysłać tam wojska, dla obrony tego kraju przed agresorem[22]. Ponieważ sankcje i żądania wycofania się wojskSaddama Husajna z Kuwejtu na forum ONZ nie skutkowały, Bush zwiększył liczebność kontyngentu w Arabii Saudyjskiej, a także rozpoczął konsultacje międzynarodowe[21]. Ich celem było uchwalenie rezolucjiRady Bezpieczeństwa ONZ, upoważniającej do interwencji zbrojnej, jeśli wojska irackie nie wycofają się do 15 stycznia 1991[21]. Rezolucję podpisano 29 listopada[21]. 9 stycznia 1991 doszło do spotkania sekretarza stanu USA Jamesa Bakera i ministra spraw zagranicznych Iraku,Tarika Aziza, jednak nie przyniosło ono pokojowego rozwiązania[22]. Trzy dni później Kongres przegłosował uchwałę, upoważniającą Busha do wykonania rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ[22].Lotnictwo amerykańskie rozpoczęło atak na Irak 17 stycznia[22]. W odpowiedzi Irak zaatakowałIzrael rakietamiR-11, mimo że Izrael nie był częścią interweniującej koalicji międzynarodowej[22]. Bush uzyskał zapewnienieizraelskiego premieraIcchaka Szamira, by nie angażował się wwojnę w Zatoce Perskiej[22]. 24 lutego rozpoczęła się operacja lądowa w Iraku, o kryptonimie „Pustynna Burza”[22]. W ciągu trzech dni wojska amerykańskie otoczyły oddziały irackie i zmusiły do kapitulacji[22]. 27 lutego Bush ogłosił zawieszenie broni i wezwał obywateli Iraku do obalenia Saddama Husajna[22]. Dzięki temu zwycięstwu notowania Busha osiągnęły poziom 92% poparcia[23].
W dziedzinie polityki wewnętrznej Bush musiał uporać się ze skutkami kryzysu gospodarczego w latach 1990–1992[24]. WskaźnikPKB w czasie jego prezydentury wynosił średnio ok. 0,9%, podczas gdy w czasie drugiej kadencji Reagana – 3,2%[24]. Stopabezrobocia w 1990 roku wynosiła 6,8%, a dług publiczny – 3,2 bilionadolarów[25][26]. Pomimo że w kampanii wyborczej w 1988 roku obiecał nie podnosić podatków, w październiku 1990 roku zaproponował ich podwyższenie, w celu rozwiązania problemu deficytu budżetowego[24]. Spowodowało to spadek jego poparcia o 20%[24]. Ponadto jego program podatkowy stawiał na uprzywilejowanej pozycji osoby zamożne, gdyż tej grupie obniżył podatki, podwyższając je osobom mniej majętnym[26]. By poprawić spadające notowania poparcia opinii publicznej, w grudniu 1991 roku przygotował plan obniżki podatków[27].
W lutym 1992 roku odbyły się pierwsze prawybory przedwyborami prezydenckimi[27]. Bush wygrał większość z nich i na sierpniowej konwencji republikanów wHouston uzyskał nominację[28]. Jego kontrkandydatem z ramienia demokratów byłBill Clinton[28]. Prezydent starał się koncentrować kampanię wokół polityki zagranicznej, jednak większość Amerykanów uważała, że kluczową sprawą jestgospodarka[28]. Poprawiająca siękoniunktura dawała nadzieje urzędującej administracji, jednak poprawa była zbyt późna i zbyt słaba, by zapewnić im zwycięstwo[28]. W głosowaniu powszechnym Bush uzyskał 37,5% poparcia, podczas gdy Clinton – 43%[28] (aż 19% głosów zdobył kandydat spoza nurtu dwóch głównych partii –Ross Perot[29]). W głosowaniu Kolegium Elektorskiego na kandydata demokratów głosowało 370 elektorów, wobec 168 głosów na kandydata republikanów[28].
Po porażce wyborczej i opuszczeniuBiałego Domu, mniej angażował się publicznie[30]. Mimo to nadal uczestniczył w niektórych inicjatywach zagranicznych[30]. W 1993 odwiedził Kuwejt, gdzie spotkał się z szejkiem Jabirem As Sabahem, a następnie Wielką Brytanię, gdzie królowaElżbieta II wyróżniła go Wielkim Krzyżem RycerskimOrderu Łaźni[30]. Rok później udał się w podróż doAzji, w czasie której odwiedził Japonię (wygłosił przemówienie do zwolennikówKościoła ZjednoczeniowegoSun Myung Moona) iWietnam (wizytował miejsca pochówku żołnierzy poległych w czasiewojny wietnamskiej)[30].
Zmarł w Houston 30 listopada 2018 w związku z formąchoroby Parkinsona[31][32]. Po jego śmierci prezydentDonald Trump ogłosił 5 grudnia dniemżałoby narodowej[33][34], aKosowo ogłosiło również dzień 5 grudnia dniem żałoby narodowej[35]. W pogrzebie państwowym w Waszyngtonie uczestniczyło wielu przywódców i polityków ze wszystkich stron świata, w tymLech Wałęsa iAndrzej Duda[36]. 6 grudnia 2018 spoczął w Prezydenckiej Bibliotece im. George H. W. Busha wCollege Station w grobie swej córki Pauliny Robin i żony[37].
.jpg)
.svg)
