Kuba jestwyspiarskim państwem leżącym warchipelaguWielkich Antyli, na wyspieKuba i około 1600 małych przybrzeżnych wyspach, międzyMorzem Karaibskim, aZatoką Meksykańską. Na południowo-wschodnim wybrzeżu Kuby, wzatoce Guantánamo, znajduje sięmorska baza wojenna Stanów Zjednoczonych. Kuba cechuje się urozmaiconym krajobrazem i gorącymklimatem. Wyspa została odkryta przezKrzysztofa Kolumba w1492 roku.
Powierzchnia – 110 861 km², co odpowiada 1/3 powierzchni Polski. Długość linii brzegowej – 3735 km.
Skrajne punkty:
Kuba ciągnie się równoleżnikowo na długości 1100 km i jest szeroka na około 110 km.
Kuba jest państwem wyspiarskim, jednak poprzez wody terytorialne od północy graniczy zeStanami Zjednoczonymi iBahamami, a od wschodu zHaiti.
Kuba jest największą wyspą leżącą na Karaibach i cechuje się urozmaiconąlinią brzegową. Występuje sieć zatok ipółwyspów, oraz setki niewielkich wysp przybrzeżnych, które tworzą niewielkie archipelagi. Największymi zatokami Kuby są:Batabanó,Ana María i słynnaZatoka Świń. Poza tymi zatokami wybrzeże Kuby urozmaicają liczne mniejsze zatoki, w tym niewielkie zatoki leżące w ujściachrzek. Liczne są także półwyspy, gdzie największe to:Zapata,Guanahacabibes iHicacos. Jak wyżej wspomniano, Kubę otaczają setki niewielkich wysp (około 1600), te małe archipelagi tworzą piaszczysto-skaliste wysepki, otoczonerafami koralowymi. Do tych archipelagów należą:Jardines de la Reina,Los Canarreos,Los Colorados,Sabana-Camagüey. Największą wyspą należącą do Kuby jestIsla de la Juventud (Isla de Pinos), tanizinna wyspa leży w archipelagu Los Canarreos na południe od wyspy Kuba. Wybrzeże jest na ogół niskie, w większościplażowe,rafowe, a miejscami występują fragmentynamorzynowe,zabagnione, szczególnie w obrębie ujść rzecznych, ale i też w innych miejscach, głównie na północnym wybrzeżu.
Budowa geologiczna wyspy jest urozmaicona. W podłożu leżącej na południowym skrajupłyty północnoamerykańskiej występują rozmaite skały różnego wieku. Podłoże wyspy wypełniają sekwencjeskał osadowych pochodzących zmezozoiku ikenozoiku,skały wulkaniczne z mezozoiku,kredy itrzeciorzędoweskały magmowe. Poza nimi w skład podłoża kubańskiego wchodząskały metamorficzne pochodzące z mezozoiku. Wybrzeża Kuby oraz doliny rzeczne wypełniają osady pochodzące zczwartorzędu. Kuba jest częścią fałdowej struktury Wielkich Antyli. Obszary górskie kraju wypiętrzyły się w procesach górotwórczych jakie miały w miejsce worogenezie alpejskiej. Wzdłuż wyspy, wypełniając jej części wewnętrzne ciągnie się pas skał ofiolitowych, które pochodzą ze skorupy oceanicznej. W południowo-wschodniej części kraju znajduje się strefa uskokowa Cauto, która ogranicza od północy struktury łańcucha górskiegoSierra Maestra. Kubę otaczają głębiny morskie sięgające 7000 m.
Kuba cechuje się dość urozmaiconym krajobrazem, większa część kraju jest nizinna. Największe skupiska gór znajdują się we wschodniej części kraju i tam wznoszą się najwyższe szczyty Kuby. We wschodniej części kraju leżągórySierra Maestra, gdzie równolegle do wybrzeża ciągną się najwyższe wzniesienia Kuby. Tam wznosi się najwyższy szczyt kraju –Pico Turquino wysoki na 1974 m n.p.m.
Większość kubańskich gór to góry niskie. Najniższy łańcuch górski –Kordyliera Guaniguanico składa się z dwóch pasm:Sierra de los Órganos iSierra del Rosario. W Sierra del Rosario wznosi sięPan de Guajaibón o wysokości 772 m n.p.m. Sierra de los Organos słyną zmogotów – wapiennych gór o stromych ścianach. W centralnej części kraju wznosi się masyw górskiEscambray, który opada stromo ku Morzu Karaibskiemu. Najwyższy szczyt –Pico San Juan wznosi się 1156 m n.p.m. Na północ od tego masywu leży pas wzgórz Santa Clara, które wznoszą do 330 m n.p.m.
Istotny element krajobrazu stanowią niziny, udział nizin na Kubie to 70% powierzchni. Największymi nizinami są:Vueltabajo,Llanuras Rojos de Matanzas,Valle de Zaza iValle Cauto. Ciénaga de Zapata to nisko położony obszar, tuż nad poziomem morza, gdzie w krajobrazie dominują tereny bagienne.
Większość powierzchni kraju znajduje się w strefieklimatu podrównikowego wilgotnego, gdzie występuje jednapora deszczowa. Zachodnie krańce kraju objęte są działaniemzwrotnikowego klimatu, gdzie wyraźnie zaznacza siępora sucha. Klimat Kuby jest gorący i wilgotny, łagodzony przez północno-wschodnipasat.
Temperatury są wysokie, ale występują widoczneamplitudy w ciągu roku. W okresiezimowym średnie wartości wynoszą 22 °C, alatem 27 °C. W górach na wschodzie występuje piętrowość klimatyczna, ale ze względu na niski charakter gór, różnice między obszarami nizinnymi a górskimi są niewielkie.
Opady odzwierciedlają typ klimatu Kuby. Średnie wartości opadowe wynoszą od 600 do 1200 mm deszczu na nizinnych terenach. Jedynie w górach wartości opadowe są wyższe i wynoszą od 2000 do 2200 mm. Pora deszczowa na większości terenów kraju trwa od maja do listopada. Na zachodnich krańcach wyspy, pora sucha jest wyraźnie zaznaczona, większy jest wpływ suchych mas powietrza. Kuba leży na trasiecyklonów tropikalnych, które występują późnym latem ijesienią.
Siećrzeczna Kuby jest dobrze rozwinięta, najwięcej rzek znajduje się we wschodniej części kraju. Większość rzek, szczególnie w porze suchej i na terenach nizinnych, nie jest zasobna w wodę. Wiąże się to nie tylko z porą suchą, ale i wyrębem lasów, a także działalnością rolniczą.
Najdłuższą rzeką Kuby jestRio Cauto o długości 340 km. Rzeka ta uchodzi do Morza Karaibskiego i tylko 80 km dolnego biegu jest żeglowne. Inne większe rzeki to:Sagua la Grande (163 km),Zaza (155 km),Caonao (133 km) i San Pedro (124 km). Rzeki Kuby cechują się zmiennością wodostanu, a częstym zjawiskiem są wgłębne przepływy wykorzystujące podziemne formy skalne jakim na Kubie jestkras. Na Kubie występuje niewielka liczba małychjezior, a zbiorniki leżące w pobliżu wybrzeża są słone. Największe jeziora toLeche iAriguanabo.
Kubańskie gleby należą do karaibskiej krainy glebowej. Znaczna część kraju pokryta jest czerwonymiglebami feralitowymi, które cechuje się wysokim poziomem żyzności. Miejscami występująferrytowe gleby sawannowe, które są bogate w tlenki żelaza. Doliny rzeczne wypełniają ciemnegleby aluwialne.
Świat roślinny jest bogaty gatunkowo, ale pod względem zachowania ubogi. Wiele obszarów, szczególnie tych, gdzie rosłylasy tropikalne, zajęły pola uprawne i plantacje. Wiele gatunków roślin na Kubie toendemity, a obszary leśne zajmują niecałą 1/4 powierzchni kraju. Główną formację roślinną na Kubie stanowisawanna i zaroślakserofityczne. Tereny sawann porastająkaktusowate,palmy i różne gatunki drzew zrzucających liście w porze suchej. Lasy ograniczają się do kilku obszarów Kuby. Pierwotne lub zbliżone do pierwotnych lasów tropikalnych formacje występują na terenach górskich, szczególne we wschodniej części kraju. W lasach większy udział mają widne lasy z udziałemsosny karaibskiej isosny tropikalnej, które skupiają się w zachodniej części kraju. Na wybrzeżu, szczególnie na północy rosną lasy i zaroślanamorzynowe, a także odcinki namorzynów występują na południowym wybrzeżu.
Świat zwierząt podobnie jak roślinność jest rozwinięty gatunkowo, ale mniej liczebnie. Na Kubie występuje blisko 7 tys. gatunkówowadów i 4 tys. gatunkówmięczaków. Na Kubie żyje wiele gatunków jadowitych, niebezpiecznych dla człowieka jak włochatepająki,czarne wdowy iskolopendry. Dużychssaków na Kubie nie ma, powszechne są różne gatunkigryzoni. Na obszarach bagiennych przedstawicielami drapieżników sąkrokodyle. Na sawannach żyjąlegwany. Bogaty jest światptaków, zarówno tych lądowych, jak i morskich, gdzie łącznie jest 300 gatunków.
Na Kubie utworzono 65 obszarów ochrony przyrody (1997), wśród nich są 2 parki narodowe wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury i PrzyrodyUNESCO.