.jpg) Geoffrey Howe (2011) | |||
| Data i miejsce urodzenia | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |||
| Wicepremier Wielkiej Brytanii | |||
| Okres | od 24 lipca 1989 | ||
| Przynależność polityczna | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Minister spraw zagranicznych | |||
| Okres | od 11 czerwca 1983 | ||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Kanclerz skarbu | |||
| Okres | od 4 maja 1979 | ||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Odznaczenia | |||
   | |||
| |||
Richard Edward Geoffrey Howe,baron Howe of Aberavon (ur.20 grudnia1926 wPort Talbot wWalii, zm.9 października2015 wWarwickshire[1]) –brytyjski polityk, członekPartii Konserwatywnej. Jeden z najbliższych współpracownikówMargaret Thatcher i osoba najdłużej zasiadająca w jej kolejnych gabinetach, w tym w latach 1989–1990 jako wicepremier Wielkiej Brytanii. CzłonekIzby Lordów jakopar dożywotni.
Wykształcenie odebrał w Bridgend Preparatory School wBryntirion. Następnie uczęszczał do Abberley Hall School w hrabstwieWorcestershire oraz do Winchester College. Jako młody człowiek służył w wojskach łączności wAfryce wschodniej. Według jego własnych wspomnień, prowadził wówczas dla Afrykanów wykłady wjęzyku suahili, poświęcone zagrożeniukomunizmem i potrzebie zachowania lojalności wobec monarchii. Po powrocie do cywila podjął studia prawnicze wTrinity Hall naUniwersytecie Cambridge, gdzie kierował też uczelnianym kołemkonserwatystów. W 1952 r. uzyskał prawo wykonywania zawoduadwokata, a trzynaście lat później (1965) tytuł zawodowy Radcy Królowej. Równocześnie stał na czele Bow Group,think tanku powiązanego z umiarkowanie reformatorskim skrzydłem Partii Konserwatywnej.
W 1964 r. został po raz pierwszy wybrany doIzby Gmin, gdzie zasiadał następnie przez 28 lat, z przerwą w latach 1966–1970. W tym czasie reprezentował różne okręgi wyborcze:Bebington (1964–1966),Reigate (1970–1974) orazEast Surrey (1974–1992).
Kiedypremierem został w 1970 r.Edward Heath mianował Howe’a Radcą Generalnym Anglii i Walii. Jednocześnie Howe otrzymał tytuł szlachecki (Sir). W 1972 r. Heath przeniósł go na fotel ministra stanu w departamencie handlu i przemysłu, dodatkowo obdarzając przywilejem stałego uczestnictwa w posiedzeniach gabinetu, którego członkiem formalnie jednak nie był. Po przejściu konserwatystów do opozycji, w 1975 r. stanął w szranki w wyścigu o przywództwo partii, zajmując trzecie miejsce. Nowa liderka torysów, pani Thatcher, powierzyła mu funkcję kanclerza skarbu (ministra finansów) w kierowanym przez siebiegabinecie cieni. Był też jednym z głównych autorów programu ekonomicznego partii.
Po wyborczej wiktorii w 1979 r. Howe został kanclerzem skarbu już w prawdziwym gabinecie. Okres jego urzędowania upłynął pod znakiem reform w brytyjskiejpolityce fiskalnej. Przeprowadził m.in. reformęfinansów publicznych oraz reformę podatkową kładącą nacisk napodatki pośrednie w miejscebezpośrednich. Umożliwił także tworzenie specjalnych stref ekonomicznych, wolnych od podatków. Uważa się go jednego z głównych autorów ekonomicznego wymiaru, tzw.thatcheryzmu.
Po reelekcji konserwatystów w 1983 r. przeniósł się na stanowisko szefa brytyjskiej dyplomacji. Na tym stanowisku przyczynił się w szczególności do umocnienia więziLondynu zWaszyngtonem. Jednocześnie w niektórych kwestiach toczył boje z niepodzielającą jego przekonań panią premier. Dotyczyło to przede wszystkim stosunku dointegracji europejskiej (Thatcher była tu sceptyczna) i polityki wobec stosującychapartheid władzRPA. W 1989 r. wspólnie z ówczesnym kanclerzem skarbuNigelem Lawsonem zagrozili potajemnie, że jeśli Thatcher zablokuje przystąpienie Wielkiej Brytanii do mechanizmu kursowegoEuropejskiego Systemu Walutowego, obaj podadzą się do dymisji.
Od połowy 1989 r. wschodzącą gwiazdą partii stawał się stojący wcześniej z tyłuJohn Major, zaś pozycja Howe’a zaczęła słabnąć. Major przejął stanowisko szefa MSZ, a Howe otrzymał propozycję pokierowania resortem spraw wewnętrznych. Odmówił jednak, uważając taką zmianę za degradację. W efekcie wylądował na stanowisku wicepremiera,Lorda Przewodniczącego Rady iprzewodniczącego Izby Gmin, które, choć ceremonialnie eksponowane, realnie oznaczało niewielki wpływ na najważniejsze sprawy. 1 listopada 1990 r. ogłosił zamiar rezygnacji z zasiadania w coraz bardziej niepopularnym gabinecie Thatcher. Oficjalnym powodem miał być jego sprzeciw wobec zachowania pani premier na posiedzeniuRady Europejskiej wRzymie - Żelazna Dama oświadczyła tam, że Zjednoczone Królestwo nigdy nie przyjmie europejskiej waluty. 13 listopada wygłosił w Izbie Gmin przemówienie szerzej tłumaczące powody rezygnacji, w którym bardzo ostro zaatakował byłą szefową za jej politykę europejską. Był to jeden z punktów zapalnych, które doprowadziły do rozłamu w partii i dymisji Thatcher 22 listopada.
W 1992 Howe zrezygnował z ubiegania się o ponowny wybór do Izby Gmin. Na wniosek premiera Majora został jednak powołany do Izby Lordów jakobaron Howe of Aberavon. Po dojściu do władzyPartii Pracy został jednym z przywódców stronnictwa sprzeciwiającego się przekształceniu Izby Lordów w ciało w znacznej mierze wybieralne. Zajmował także wiele stanowisk biznesowych i pracował naukowo. W ostatnich latach życia, ze względu na zaawansowany wiek, ograniczał się już tylko do patronowania organizacji propagującej w Wielkiej Brytaniisystem metryczny. Od 2001 członkinią Izby Lordów jest także jego żona, baronowaElspeth Howe. Jest ona lordem niezależnym – nie zaś, jak mąż, konserwatywnym.
| W dniu powstania | |
|---|---|
| Późniejsi członkowie gabinetu |
| W dniu powstania | |
|---|---|
| Późniejsi członkowie gabinetu |
