Gaston Bachelard (ur.27 czerwca1884, zm.16 października1962) –francuskifilozof nauki i poezji, który mimo niskiego pochodzenia i samouctwa osiągnął największe zaszczyty wAkademii Francuskiej. Miał wpływ na wielu późniejszych filozofów francuskich takich jakMichel Foucault,Louis Althusser,Dominique Lecourt iJacques Derrida.
Jako listonosz wBar-sur-Aube głęboko zainteresował się najpierw fizyką, a następnie filozofią. W latach 1930–40 był profesorem wDijon. W latach 1940–1945 jako pierwszy zajmował katedręfilozofii ihistorii nauki naSorbonie.
Studia Bachelarda nad filozofią nauki w takich pracach jakLe nouvel esprit scientifique czyLa formation de l’esprit scientifique stanowiły jego własną wizjęepistemologii historycznej jako rodzajupsychoanalizy umysłu naukowego. Argumentował przeciwneopozytywizmowi i pewnym wpływowym formomneokantyzmu, żenauka nigdy nie posługuje sięepistemologią:Immanuel Kant iAuguste Comte przenieśli pewne konsekwencje fizykiNewtona do filozofii, ale teraz fizyka Newtona została zastąpiona przezteorię względności – tak nauka nie jest po prostu powiększającym się zbiorem prawd, ale raczej twórczym dialogiem między badaczem a eksperymentem, czymś raczej dedukcyjnym niż indukcyjnym (zob.metoda hipotetyczno-dedukcyjna). Bachelard byłracjonalistą w sensiekartezjańskim.Thomas Kuhn używa bachelardowskiego pojęciapęknięcia epistemologicznego tak jak je zreintepretowałAlexandre Koyré do skonstruowania swojego pojęciaparadygmatu naukowego.
W świecieanalitycznej filozofii naukipsychologistyczna koncepcja historii nauki przedstawiona przez Bachelarda nie jest dobrze przyjmowana. Odbiera się ją często jako raczej mieszaninę rozważań o takich tematach jak poezja, sny, psychoanaliza, wyobraźnia niż jako zwyczajną epistemologię. Jest to zrozumiałe na tle tradycji brytyjskiegoempiryzmu, dziwi jednak na tle popularnościfalsyfikacjonizmuKarla Poppera i w analitycznej filozofii nauki – z którym koncepcja Bachelarda jest zbieżna. Być może dlatego, że Bachelard przedstawia wizję badaczaromantycznego i natchnionego, inaczej niż Popper.
 | Zobacz kolekcję cytatówz Gastona Bachelarda w Wikicytatach |