Usytuowane na granicy zPolską, stanowiąc najbardziej na wschód wysunięte miasto Niemiec[2], szóste pod względem populacji miasto Saksonii – poLipsku,Dreźnie,Chemnitz,Zwickau iPlauen. Siedzibabiskupów:ewangelickiego ikatolickiego. Do maja 1945 r. tworzyło jedno miasto wraz zeZgorzelcem. Görlitz jest jednym z niewielu niemieckich miast tej wielkości niezniszczonych podczasII wojny światowej, a co za tym idzie posiadających niezaburzony układ przestrzenny i zabytki ze wszystkich epok historycznych.
Pierwsza wzmianka o miejscowości w formieGorelizpochodzi z 1071 r. Później nazwa była także notowana w formachYzhorelik (1131),Gorlez,Gorliz (1234),Gorlitz,Gorliz,Zgorliz (1241),Gorlizc (1319),Gorlicz (1436),Görlicz (1474),Görlitz (1526)[3]. Nazwagórnołużycka pojawiła się w źródłach pisanych pod koniec XVII w., po raz pierwszy w 1700 r., kiedy odnotowano formySorlze,Solerze,Zorleze,Zhorlce. Późniejsze zapisy to:Zhoŕelc (1843),Zhorjelc,Zholerc (1866)[4].
Nazwa wywodzi się z języka starołużyckiego, w którym miała najpierw postać *Izgorěľc, a później *Zgorěľc. Została ona utworzona od wyrazu *(i)zgorěły, czyli ‘zgorzały, spalony’, u podstaw którego leży czasownik *(i)zgorěti, czyli ‘zgorzeć’[4]. Nazwa określała miejsce wypalone, osadę utworzoną na miejscu wypalonym[5].
Po zakończeniu II wojny światowej wschodnia część miasta znalazła się po stronie polskiej i otrzymała nazwęZgorzelec, oficjalnie obowiązującą od 19 maja 1946. Polska forma nazwy pochodzi od form łużyckich[5] i notowana była już w XIX w. (obok formyZgorzelice)[6].
w czasieII wojny światowej 1939–1945 obóz dla jeńców – podoficerów i szeregowych różnej narodowości (Stalag VIII A Görlitz), przez który przeszło ponad 44 tys. osób (zginęło kilka tysięcy jeńców, głównie radzieckich i włoskich)
kwiecień 1945 – zacięte walki o sforsowanieNysy Łużyckiej
na mocy postanowieńkonferencji poczdamskiej Nysa Łużycka stała się rzeką graniczną, a prawobrzeżna część miasta włączona w obszarPolski i nadano jej nazwęZgorzelec
Do 1945 r. Zgorzelec stanowił przedmieście Görlitz. Na początku maja 1945 r., Niemcy zniszczylimost staromiejski Zgorzelec-Görlitz, odbudowany w 2004 r. Władze obu miast podpisały 8 lipca 2003 deklarację o utworzeniu Europa-Miasto (niem.Europastadt), w Görlitz działa spółka promująca miasto o nazwie Europastadt Görlitz/Zgorzelec GmbH[10]. Miasta Görlitz i Zgorzelec ubiegały się wspólnie o przyznanie tytułuEuropejskiej Stolicy Kultury, tytułu nie uzyskały.
W latach 1995–2016 anonimowy darczyńca przekazał ponad 10 milionów euro na potrzeby miasta. Z tych środków wyremontowano dwie trzecie kamienic starego miasta[11].
Görlitz jest jednym z niewielu niemieckich miast tej wielkości niezniszczonych podczas II wojny światowej, a co za tym idzie posiada niezaburzony układ przestrzenny i zabytki ze wszystkich epok historycznych:
W mieście znajduje się stacja kolejowaGörlitz. W skład komunikacji miejskiej wchodzą systemtramwajowy oraz autobusowy. W przeszłości funkcjonowałalinia do Weißenbergu.
Praca zbiorowa,Piękno saksońskich miast, TMGS, Drezno
Statistisches Landesamt des Freistaates Sachsen, Kamenz, 2009
Christoph Waack, Peter Haslinger (red.): Historisch-topographischer Atlas schlesischer Städte / Historyczno-topograficzny atlas miast śląskich. T. 1: Görlitz/Zgorzelec. Marburg/Wrocław: Herder-Institut, 2010.ISBN 978-3-87969-361-0. (niem. • pol.). Brak numerów stron w książce
