 | |||
| Data i miejsce urodzenia | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |||
| Zawód, zajęcie | polityk, prawnik | ||
| Narodowość | |||
 | |||
| |||
Francesco Crispi (ur.4 października1818 wRiberze, zm.11 sierpnia1901 wNeapolu) – włoski polityk i prawnik, uczestnik walk w okresierisorgimenta, dwukrotnie premier.
Karierę zawodową rozpoczął jako adwokat w Neapolu. W latach 1848–1849 uczestniczył w walkach rewolucyjnych na terenieKrólestwa Obojga Sycylii[1]. Ponieważ wsparł republikańską działalnośćGiuseppe Mazziniego, został wydalony zPiemontu. Schronienie znalazł naMalcie, gdzie się ożenił, a później wParyżu i wLondynie[2]. Do Włoch powrócił w roku 1859, podczaswojny francusko-austriackiej. Był jednym z najważniejszych uczestnikówwyprawy tysiąca zorganizowanej przezGaribaldiego przeciwko Królestwu Obojga Sycylii. W roku 1860 współtworzył sycylijski rząd tymczasowy i sprawował na wyspie władzę cywilną[3].
Od roku 1861 działał jako deputowany do pierwszego włoskiego parlamentu, reprezentując skrajną lewicę, ale już w roku 1864 postanowił przyłączyć się do monarchistów. W grudniu 1877 roku objął tekę ministra spraw wewnętrznych w rządzieAgostina Depretisa, jednak w marcu roku 1878 musiał ustąpić ze stanowiska na skutek skandalu obyczajowego i oskarżeń obigamię[4]. Był premierem od stycznia 1887 roku do 31 stycznia 1891 roku, a następnie poGiovannim Giolittim, od 15 grudnia 1893 do 4 marca 1896 roku. Zdelegalizowałpartię socjalistyczną i spacyfikował wystąpienia robotników oraz zubożałych chłopów sycylijskich (fasci rivoluzionari, 1893-1894)[5]. Jako gorący zwolennik politykiBismarcka był orędownikiemtrójprzymierza i zdecydowanym przeciwnikiem Francji[6]. Inicjował i wspierał wszelkie działania zmierzające do rozszerzenia ekspansji kolonialnej w Afryce Wschodniej. Poklęsce pod Aduą musiał podać się do dymisji. Niektórzy historycy uważają, że jego poglądy i styl rządzenia stały się wzorem dlaBenita Mussoliniego[7].
