Movatterモバイル変換

[0]ホーム
URL:

Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Fosforos

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zobacz też:inne znaczenia.
Fosforos,Selene i Hesperos, marmurowy ołtarz z II wieku,Luwr, Paryż
Stanisław Wyspiański:Jutrzenka, Fosforos, Hesperos,Helios, rysunek ołówkiem doIliady,Muzeum Narodowe w Warszawie

Fosforos (takżeFosforus,Eosforos,Eosforus,Heosforos,Heosforus,Lucyfer,Gwiazda Poranna[1],Gwiazda Zaranna[1],Jutrzenka[2],gr.Φωσφόρος Phōsphóros ‘niosący światło’,Ἐωσφόρος Eōsphóros ‘niosący świt’,łac. Luciferus, Lucifer ‘światłonośny’, ‘przynoszący światło’, ‘gwiazda poranna’, ‘jutrzenka’) – wmitologii greckiej bóg i uosobienieGwiazdy Porannej (planety Wenus).

Według wierzeń starożytnych Greków, Fosforos był bóstwem związanym zkultem ciał niebieskich (astrolatrią). Uosabiał planetę Wenus, gdy była widoczna nad horyzontem przedwschodem Słońca[3][4]. Pojawiał się na niebie przedEos – zwiastował jej nadejście[5][6][7].

Uchodził za syna Eos iAstrajosa (lubKefalosa) oraz za brata niektórych gwiazd[a],Boreasza,Eurosa,Notosa,Zefira, przypuszczalnie takżeApeliotesa,Kajkiasa,Lipsa iSkirona (bóstw uosabiających wiatry)[3][8][9][10]. Był ojcemKeyksa oraz dwóch córek:Filonis (którą miał zKleoboją) iTelauge[9][11][12].

Nie odgrywał większej roli w greckim panteonie[3].

Pierwotnie Fosforos iHesperos byli uważani za odrębne postacie (pierwszy – za personifikację Gwiazdy Porannej, drugi – za personifikację Gwiazdy Wieczornej), natomiast w późniejszym czasie – za jedno bóstwo[b][13][14].

W sztuce wyobrażany jest zwykle w postaci młodzieńca ze skrzydłami, z gwieździstą aureolą wokół głowy i pochodnią w ręce[15].

Wstarożytnej Grecji imieniem boga nazywano planetę Wenus, gdy była widoczna nad horyzontem przed wschodem Słońca[4]. Spotykany w poezji jako uosobienie ma postać gwiazdy, która zapowiada Eos[16].

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]
Informacje w projektach siostrzanych
 Multimedia wWikimedia Commons
 Definicje słownikowe wWikisłowniku

Uwagi

[edytuj |edytuj kod]
  1. ↑Z pominięciem gwiazd, w które zostali przemienieni niektórzy bohaterowie, stworzenia, istoty, artefakty np.Kastor i Polideukes (Polluks),Plejady,Hiady.
  2. ↑Autorzy hellenistyczni identyfikowali Hesperosa z gwiazdą Fosforos.

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. ↑abGwiazda Poranna. sjp.pwn.pl. [dostęp 2010-04-27].
  2. ↑Jutrzenka. sjp.pwn.pl. [dostęp 2010-04-27]. [zarchiwizowane ztego adresu (2006-10-01)]. Cytat: „1. Jutrzenka «planeta Wenus widoczna nad horyzontem przed wschodem słońca»”.
  3. ↑abcVojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 261.ISBN 80-8046-098-1. (słow.).; polskie wydanie:Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej,Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
  4. ↑abAnton Hajduk, Ján Štohl (red.): Encyklopédia astronómie. Bratislava: Vydavateľstvo Obzor, 1987, s. 643. (słow.).
  5. ↑Homer: Iliada. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1999, s. 400. Cytat: „Kiedy już gwiazda poranna brzask obwieściła dla ziemi, za nią zaś wzeszła nad morze Eos o szacie z szafranu [...]”.
  6. ↑Tom II, Rozdział 15. W: Henryk Sienkiewicz: Quo vadis. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1896. Cytat: „[...] a poranny „lucifer“ świeci coraz mocniej. Wkrótce jutrzenka zaróżowi morze [...]”..
  7. ↑Powrót Odyssa. W: Homer: Odyseja. Warszawa: Biblioteka Klasyki Polskiej i Obcej. Czytelnik, 1972, s. 201. Cytat: „Właśnie wzeszła najjaśniejsza gwiazda, która zwiastuje światło Jutrzenki [...]”.
  8. ↑Aaron J. Atsma: Anemoi. theoi.com. [dostęp 2010-12-10]. (ang.).
  9. ↑abPierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 127.ISBN 83-04-04673-3.
  10. ↑William Smith:A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology: Eos. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-05]. (ang.).
  11. ↑Vojtech Zamarovský, op.cit., s. 235.ISBN 80-8046-098-1
  12. ↑Carlos Parada: Ceyx and Alcyone2 (Family). maicar.com. [dostęp 2010-04-28]. (ang.).
  13. ↑PierreP. Grimal PierreP.,Słownik mitologii greckiej i rzymskiej,JerzyJ. Łanowski (red.),MariaM. Bronarska (tłum.), Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, 2008, s. 144,ISBN 978-83-04-04673-3,OCLC 297685612 .
  14. ↑Peter Begeni: Hviezdny Tulák. Túlanie sa mytológiou a prvotnými objavmi planét. books.com.pl. [dostęp 2010-12-11].
  15. ↑Oskar Seyffert:Dictionary of Classical Antiquities, 1894, s. 524: Fax. ancientlibrary.com. [dostęp 2010-12-10]. (ang.).
  16. ↑PierreP. Grimal PierreP.,Słownik mitologii greckiej i rzymskiej,JerzyJ. Łanowski (red.),MariaM. Bronarska (tłum.), Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, 2008, s. 106–107,ISBN 978-83-04-04673-3,OCLC 297685612 .

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fosforos&oldid=71492623”
Kategorie:
Ukryte kategorie:
[8]ページ先頭
©2009-2025 Movatter.jp