Flawonoidy, związki flawonowe –organiczne związki chemiczne z grupypolifenoli. Występują w roślinach, spełniają funkcjębarwników,przeciwutleniaczy i naturalnychinsektycydów orazfungicydów, chroniących przed atakiem ze strony owadów i grzybów. Większość z nich jest barwnikami zgromadzonymi w powierzchniowych warstwach tkanek roślinnych, nadając intensywny kolor i ograniczając szkodliwy wpływ promieniowaniaultrafioletowego. Do 2003 r. poznano ok. 9000 flawonoidów[1].
Są oparte na szkielecie2-fenylochromanu (flawanu) lub3-fenylochromanu (izoflawanu), przy czym większość typów flawonoidów (poza katechinami i antocyjanidynami) zawiera szkieletflawonu lub izoflawonu, z grupąketonową w pozycji 4. Flawonoidy różnią się między sobą liczbą i rodzajempodstawników, przy czym różnice między związkami w poszczególnych klasach wynikają zazwyczaj z odmiennej budowy tylko jednego skrajnego pierścienia. Większość flawonoidów zawieragrupy hydroksylowe, z których jedna lub więcej jest zwykle połączona z cząsteczkącukru, tworzącglikozydy.
przeciwzapalnie, dzięki możliwości hamowania kaskady przemiankwasu arachidonowego prowadzącej do powstawania prozapalnychprostaglandyn. Efekt przeciwzapalny obserwowany jest również na skutek hamowania przez flawonoidy syntezyhistaminy,
rozkurczowe (spazmolityczne), poprzez hamowanie fosfodiesterazy cAMP, co powoduje rozkurczmięśni gładkich naczyń krwionośnych, przewodu pokarmowego, dróg moczowych i żółciowych,
moczopędne, poprzez drażnienie kanalików nerkowych i utrudnianieresorpcji zwrotnej w nerkach.
Ze względu na tak szerokie spektrum działania farmakologicznego, surowce zawierające flawonoidy stosuje się w leczeniu wielu schorzeń. Flawonoidy wchodzą między innymi w skład następujących roślin leczniczych:
Flawonoidy są związkami występującymi powszechnie w roślinach, dzięki czemu stanowią codzienny element diety przeciętnego człowieka (około 1 g/dzień). Występują między innymi w owocach (aronii, cytrusach, jagodach, borówkach, winogronach, czereśniach) oraz warzywach (cebuli, pomidorach, papryce, soi, brokułach)[3]. Zawartość poszczególnych flawonoidów w owocach i warzywach jest różna.
Stwierdzono iż flawonoidy są silnymiinhibitoramitopoizomeraz i mogą wywoływać pęknięciaDNA w genieMLL, którego mutacje są częste w ostrych białaczkach[4][5]. Takie działanie wykazano wkomórkach macierzystych krwi traktowanych flavonoidamiin vitro.[6] Wysoki poziom flawonoidów w diecie kobiet ciężarnych jest podejrzewany o zwiększanie ryzyka wystąpienia bardzo rzadkich u niemowlątostrych białaczek szpikowych (AML) stanowiących około 15% całkowitej zachorowalności niemowląt na białaczki (34 na milion urodzonych w Stanach Zjednoczonych)[7][8].
↑Christine A.Ch.A.WilliamsChristine A.Ch.A.,Renée J.R.J.GrayerRenée J.R.J.,Anthocyanins and other flavonoids, „Natural Product Reports”, 21 (4), 2004, s. 539–573,DOI: 10.1039/b311404j [dostęp 2022-06-06](ang.).
↑Leila Larisa MedeirosL.L.M.MarquesLeila Larisa MedeirosL.L.M. i inni,Paullinia cupana: a multipurpose plant – a review, „Revista Brasileira de Farmacognosia”, 29 (1),2019, s. 77–110,DOI: 10.1016/j.bjp.2018.08.007 [dostęp 2024-05-01](ang.).
↑Sahar Barjesteh van Waalwijk vanS.B.W.Doorn-KhosrovaniSahar Barjesteh van Waalwijk vanS.B.W. i inni,Dietary flavonoids induce MLL translocations in primary human CD34+ cells, „Carcinogenesis”, 28 (8),2007, s. 1703–1709,DOI: 10.1093/carcin/bgm102,PMID: 17468513 [dostęp 2022-06-06].
↑Logan G.L.G.SpectorLogan G.L.G. i inni,Maternal diet and infant leukemia: the DNA topoisomerase II inhibitor hypothesis: a report from the children's oncology group, „Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention”, 14 (3),2005, s. 651–655,DOI: 10.1158/1055-9965.EPI-04-0602,PMID: 15767345 [dostęp 2022-06-06].
