W wyniku pretensji do tronu francuskiego zgłaszanych przez jego kuzyna - króla Anglii,Edwarda III, od 1337 prowadził z Anglikami wojnę - tzw.wojnę stuletnią (1337-1453).
Filip urodził się w 1293 r. Był przedstawicielem bocznej liniiKapetyngów. Jego matka zmarła w 1299, ojciec zaś w 1325 r. – wówczas odziedziczył hrabstwa Valois, Maine i Andegawenii. Filip był znakomitym rycerzem, który lubił stawać w turniejach. Podobnie jak ojciec, całe życie snuł plany zorganizowaniawyprawy krzyżowej.
Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy ożenił się w lipcu1313 r. Poślubił wówczasJoannę Burgundzką, zwaną Kulawą (1293 – 12 września 1348), córkęksięcia BurgundiiRoberta II iAgnieszki, córkikróla FrancjiLudwika IX Świętego. Joanna była apodyktyczną osobą, która zawsze forsowała swoje zdanie. Według współczesnych to ona faktycznie rządziła Francją. Filip miał z nią sześciu synów i dwie córki:
1 lutego 1328 r. zmarł po ciężkiej chorobie król Karol IV Piękny, ostatni przedstawiciel głównej linii dynastii Kapetyngów. Nie pozostawił po sobie męskiego potomka, a zgodnie z ustanowionym w 1316 r. prawem tronu Francji nie mogły dziedziczyć kobiety. Jego żona,Joanna d’Évreux, była w tym czasie w zaawansowanej ciąży. Jeśli urodziłaby syna, zostałby on królem. Należało jednak ustanowić regenta na czas ciąży królowej i małoletności potencjalnego króla. W razie gdyby urodziła się córka, regent zostałby kolejnym królem.
Kandydatów do regencji było trzech:Filip d’Évreux,król AngliiEdward III i właśnie Filip de Valois. Filip d’Évreux był wnukiem króla Filipa III i mężemJoanny z Nawarry, córki króla Ludwika X. Jego kandydatura upadła ponieważ nie cieszył się on poparciem parów Francji, a i on sam nie starał się o koronę. Filip de Valois zyskał sobie jego poparcie obiecując przekazać mu i jego żonie królestwo Nawarry. Edward III był synemIzabeli, córkiFilipa IV Pięknego, siostrzeńcem ostatniego króla. Perspektywa objęcia tronu przez Anglika nie spodobała się francuskim panom. Zasadę, że kobieta nie może dziedziczyć tronu Francji rozszerzono również na potomków kobiety. Po utrąceniu angielskiej kandydatury jedynym kandydatem do regencji pozostał Filip de Valois.
Dwa miesiące później, 1 kwietnia 1328 r., królowa Joanna urodziła córkę, Blankę. Hrabia de Valois został więc królem Filipem VI. Jedną z jego pierwszych decyzji było skazanie na śmierćPierre’a de Rémy, skarbnika Karola IV, oskarżonego o nadużycia finansowe. Koronacja Filipa odbyła się w katedrze wReims 29 maja 1328 r. Całe uroczystości koronacyjne trwały pięć dni. Podczas nich król Filip obiecałhrabiemu FlandriiLudwikowi I pomoc w odzyskaniu jego hrabstwa, z którego Ludwik został wygnany przez własnych poddanych.
Nowy król (zwany podówczas popularnie „królem znajdkiem”) spełnił swoją obietnicę już latem 1328 r. Na początku sierpnia armia francuska wkroczyła do Flandrii. Rychło odniesiono pierwszy sukces, zdobywając i plądrującBrugię. Wkrótce jednak obóz francuski został znienacka zaatakowany przez Flamandów. Piechota francuska uciekła z pola bitwy, ale rycerstwu udało się przeprowadzić szarżę, która rozbiła flamandzką piechotę. Flandria została poskromiona, a Ludwik I przywrócony do władzy.
Kolejny problemem była sprawaGujenny, angielskiej enklawy na kontynencie. Po koronacji Filipa król Edward III nie złożył zwyczajowego hołdu. Hołd został złożony dopiero w 1329 r., aczkolwiek stosunki francusko-angielskie pozostały napięte[1]. Nie określono granic lenna Gujenny, więc francuscy urzędnicy często wtrącali się w sprawy, które Anglicy uważali za własne sprawy wewnętrzne. Oprócz Gujenny i nieprzywoływanych na razie praw Edwarda do francuskiego tronu istniały jeszcze inne przyczyny napięć. Jedną z nich była sprawa Szkocji. W 1333 r. przy poparciu Anglików tron szkocki objął pretendentEdward Balliol. Prawowity król,Dawid II Bruce, uciekł do Francji, która wspierała jego szkockich stronników.
Filip VI de Valois
Wkrótce doszło do zerwania między królem Filipem a jednym z jego dotychczas najwierniejszych stronników,Robertem d’Artois, hrabią Beaumont, który podczas uroczystości hołdu Edwarda III w 1329 r. wystąpił z żądaniem do króla o ponownie rozpatrzenie jego sporu ze swoją ciotką,Mahaut, o hrabstwo Artois, które w 1309 r. Filip IV Piękny przyznał Mahaut. W 1331 r. Robert został oskarżony o fałszerstwo dokumentów i uciekł z kraju. Po kilkuletniej tułaczce przybył na dwór Edwarda III i zaczął zachęcać go do podniesienia pretensji do francuskiego tronu.
Filip VI kilka razy zażądał od Edwarda wydania Roberta, ale zawsze bezskutecznie. Wreszcie sięgnął po środek ostateczny. 24 maja 1337 r. ogłosił konfiskatę lenna Gujenny. Rozpoczęła sięwojna stuletnia.
Właściwy początek konfliktu miał miejsce we Flandrii. W 1337 r. hrabia Ludwik I na polecenie Filipa wydał zakaz handlu z Anglią. W odpowiedzi Edward aresztował przebywających w Anglii kupców flamandzkich i nałożył embargo na Flandrię. Hrabstwo stanęło w obliczu ruiny ekonomicznej. W 1338 r. wGandawie doszło do rebelii[2]. Hrabia Ludwik musiał opuścić kraj, a Flandria poddała się władzy Edwarda III. W 1338 r. Edward wylądował na kontynencie. Udało mu się zyskać poparciecesarzaLudwika IV, który mianował go wikariuszem cesarskim[3].
Po sukcesach we Flandrii Anglicy zaatakowali w 1339 r.Pikardię. Filip ruszył przeciwko nim, ale nie zdecydował się na bitwę. Postanowił natomiast zaatakować Anglię. Jednak zgromadzona flota została 22 czerwca 1340 r. zniszczona podSluys[4]. W lipcu 1340 r. Edward III obległTournai. Filip ruszył miastu na odsiecz, ale do bitwy ponownie nie doszło. Edward, trapiony problemami finansowymi, ponownie opuścił kontynent[5].
Wkrótce pojawił się nowy teatr wojny. W 1341 r. zmarłksiążę BretaniiJan III. Nie pozostawił on potomstwa. Do walki o tron przystąpili jego młodszy brat,Jan de Montfort, i bratanica,Joanna de Penthievre, wraz z mężem,Karolem de Blois. Jana popierał Edward III, a Joanna i Karol cieszyli się poparciem Filipa VI[6]. Wojna trwała ponad 20 lat. Ostatecznie na tronie zasiadł syna Jana de Montfort,Jan V.
W 1343 r. mediacji między walczącymi stronami podjął siępapieżKlemens VI. Edward zażądał pełnej suwerenności dlaKsięstwa Akwitanii, na co nie zgodził się Filip. Wojna trwała więc dalej. W 1345 r.hrabia Derby zaatakowałAgenais i zdobyłAngoulême. Angielskie siły w Bretanii pod wodząThomasa Dagwortha również pustoszyły kraj[7]. Na wiosnę 1346 r. syn Filipa,Jan, książę Normandii, poprowadził wielką francuską ofensywę na Akwitanię.
Tymczasem do Francji ponownie przybył Edward III. Nie wylądował jednak w Akwitanii, ale w nieprzygotowanej do wojny Normandii. Szybko zdobył miastaCaen iPoissy oraz spustoszył całą Normandię[8]. Filip zebrał armię i ruszył za Edwardem, który cofnął się zaSommę. 26 sierpnia 1346 r. poniósł straszliwą klęskę podCrécy, tracąc większość armii. Edward nie ruszył jednak na Paryż, rozpoczął natomiast oblężenieCalais. W lipcu 1347 r. Filip przybył miastu z odsieczą, ale Edward nie wydał bitwy. Filip odstąpił w sierpniu. Miasto skapitulowało niedługo później[9].
Klęska pod Crécy i utrata Calais spowodowała, żeStany Generalne odmówiły podatków na planowaną przez Filipa wyprawę do Anglii. W 1348 r. na wyniszczoną wojną Francję spadła kolejna klęska - epidemiaczarnej śmierci, która zabiła 1/3 populacji. Wśród ofiar znalazła się królowa Joanna. Filip wkrótce ożenił się ponownie, z młodą i pięknąBlanką d’Évreux, narzeczoną swojego syna Jana.
Będący dotąd okazem zdrowia król zmarł już rok po ślubie od, jak to ująłMichelet,nadużywania uciech cielesnych. Został pochowany wbazylice Saint-Denis w Paryżu. Jego wnętrzności zostały pochowane w paryskim klasztorze dominikanów, a serce wBourgfontaine-en-Valois. Jego następcą został jego najstarszy syn, Jan II Dobry.
Postać Filipa VI pojawia się w cyklu powieściowymMaurice’a DruonaKrólowie przeklęci. Filip pojawia się w dwóch książkach tej serii:Wilczyca z Francji orazLew i lilie. Filip występuje również w obu ekranizacjach serii. W wersji z1972 r. w reżyseriiClaude’a Brama w postać Filipa wcielił sięBenoît Brione. W wersji z 2005 r. w reżyseriiJosée Dayan w postać Filipa wcielił sięMalik Zidi.
.svg)
