Fez (arab.فاس,Fās;marok. arab.Fas;berb. ⴼⴰⵙ,Fas;fr.Fès) – miasto w północnymMaroku, siedziba administracyjna regionuFez-Meknes. W 2014 roku liczyło ok. 1,1 mln mieszkańców[1].
Miasto zostało założone przezIdrisa I w VIII wieku n.e. Początkowo było tylko niewielką miejscowością, jednak rozbudowało się znacznie w następnym stuleciu, odkąd w 807 roku kolejny władcaIdris II ustanowił tu pierwszą stolicęMaroka. Do miasta przybyli wtedy uchodźcy z dwóch najważniejszych ośrodków ówczesnegoislamskiego świata -Kordowy wAndaluzji iKairuanu wTunezji. Za ich sprawą nastąpił gwałtowny rozwój Fezu. W końcu X wieku miasto było już niekwestionowanym ośrodkiem kulturalnym, religijnym i gospodarczym marokańskiego państwa. Średniowiecznym przybyszomeuropejskim jawiło się z jednej strony jako stolica fanatyzmu (było jednym z najświętszych miast islamu), a jednocześnie jako centrum nauk: kwitł tu rozwójmedycyny,filozofii imatematyki. Ważnym ośrodkiem religijnym i naukowym średniowiecznego Fezu był meczetAl-Karawijjin, powstały w 857 roku[2].
Fez stracił na znaczeniu za panowania dynastiiAlmorawidów (XI–XII wiek) iAlmohadów (XII–XIII wiek), kiedy to stolica marokańskiego państwa mieściła się wMarrakeszu. Dopiero sułtani kolejnej dynastiiMarynidów na powrót uczynili z Fezu swoją stolicę i znacznie uświetnili miasto. Fez podupadł jednak po raz kolejny za panowaniaSadytów, którzy na stolicę znowu wybraliMarrakesz. Dopiero pierwsi władcy dynastiiAlawitów w początkach XVII wieku przywrócili miastu jego dawną rangę – panował tu pierwszy marokański sułtan tej dynastiiMaulaj Raszid. Już jednak jego brat i następcaMaulaj Isma’il słynął z niechęci do mieszkańców Fezu i nałożył na nich wysokie podatki, a sam przeniósł się ze swoim dworem do pobliskiegoMeknesu. Po jego śmierci przywrócono Fezowi wprawdzie rangę stolicy, jednak rozgorzały wtedy trwające aż do drugiej połowy XVIII wieku walki o władzę, a krótkotrwale utrzymujący się na tronie kolejni sułtani inwestowali przede wszystkim w wojny oraz rozbudowę pałacu. Dopiero rządyMuhammada III przyniosły względny spokój i rozwój miasta.
Za kolonialnych rządówfrancuskich następował dalszy rozwój miasta, powstała nowoczesna dzielnicaville nouvelle, jednak od początku francuskiego panowania miasto odgrywa już mniejszą rolę z uwagi na fakt, że stolicę Francuzi przenieśli doRabatu.
Garbarnia Chouarasa – jest to miejsce, które od niemal czasów średniowiecza się nie zmieniło. Z dachu garbarni widać kamienne kadzie, w których farbuje się skóry. Wchodzący turyści dostają liście mięty, by nie czuć nieprzyjemnego zapachu skór maczanych w moczu[3].
