| Mydaus marchei[1] | |||
| Huet, 1887[2] | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | fetornik palawański | ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
| |||
| |||
Fetornik palawański[4] (Mydaus marchei) –gatunekssaka zrodzinyskunksowatych (Mephitidae),endemit występujący tylko na trzech wyspach filipińskich. Wykazuje duże podobieństwo do borsuków i do niedawna wraz z innymi skunksowatymi zaliczany był dołasicowatych. Badania genetyczne wykazały jednak, że skunksowate powinny tworzyć odrębny takson[5].
Występuje tylko na trzech filipińskich wyspach na północ odBorneo:Palawan,Calauit iBusuanga[6].
Spotykano go w zaroślach łąkowych i mało intensywnych uprawach[7]. Stosunkowo duże zagęszczenie wykazuje też w lasach wtórnych i siedliskach krzewiastych, gdzie buduje nory. Ślady jego obecności stwierdzono też na obszarach leśnych, lasach nizinnych i środowisku mieszanym aż do krawędzinamorzynów[8].
Długość ciała od 32 do 46 cm i masa średnio 2,5 kg. Nie zauważono, by cechował je wyraźnydymorfizm płciowy[7]. Są krępe z krótkim ogonem i jasnym, spiczastym pyskiem. Futro ciemnobrązowe z jasnożółtą plamą na czubku głowy, która ciągnie się do wysokości ramion. Na grzbiecie rozsiane są białe i srebrzyste pojedyncze włosy. Uszy i oczy mają mniejsze niżfetornik sundajski, a także dłuższe i miększe futro[6]. Ogon jest krótki, o prawie kwadratowym pokroju, długości od 15 do 45 mm[6]. Zwierzę ma krótkie, muskularne kończyny i przednie łapy wyposażone w długie pazury[7].
Wzór zębowy: I 3/3, C1/1, P3/4, M1/1[6].
Jak wszystkieskunksowate są wyposażone w dużegruczoły odbytowe, w których produkują cuchnącą wydzielinę[9].
W przeciwieństwie do większości skunksowatych fetornik palawański wydaje się prowadzić dzienny tryb życia[9], choć inni autorzy opisują go jako zwierzę nocne[10]. W poszukiwaniu pokarmu może przebyć odległość 2 km[10].
Jeststopochodny. Słabo biega. Najczęściej dość ciężko wędruje trzymając szeroko rozstawione nogi i wyginając nieco ciało tak, że tylne stopy opadają na ślady przednich stóp. Podczas żerowania pozostawia śmierdzący ślad, co oznacza, że używa tych gruczołów w innych celach niż obrona[9]. Nie jest szczególnie agresywny. Słysząc zbliżających się ludzi, głośno tupie. Gdy to nie pomaga, udaje padłego. Dopiero wzięty na ręce może zareagować „wystrzeleniem” na „wroga” wydzieliny zgruczołów odbytowych[9].
Słabo widzą, ale mają dobry słuch i doskonały węch. Obszary w mózgu odpowiedzialne za percepcję wzrokową są słabo rozwinięte[6].
Najmniej danych dotyczy rozrodu fetornika palawańskiego. Samice rodzą młode w liczbie 2–3 sztuk, najprawdopodobniej w norach[11].
Jest owadożerny, ale spożywa także małekraby słodkowodne. Kopie dziury w wilgotnej glebie w poszukiwaniubezkręgowców. Zaobserwowano jego wspólne żerowanie zwyderką orientalną[10].
Dużym zagrożeniem dla gatunku może okazać się dalsze przekształcenie siedlisk w tereny rolnicze. Polowania i presja ze strony udomowionychdrapieżników (psy, koty), zdaje się nie mieć większego wpływu na stan populacji. IUCN w swojejczerwonej liście, ze względu na stosunkowo niewielki obszar występowania (poniżej 20 000 km²) oraz niewielką liczbę stanowisk, klasyfikował gatunek ze statusem VU – narażony (2002)[12]. Obecnie (2018) ze statusem LC –gatunek najmniejszej troski[10][3]. Jako endemit chroniony jest na poziomie prowincji, choć w tym kierunku nie przeprowadzono żadnych działań. Zamieszkuje co najmniej jeden rejon chroniony:Park Narodowy Rzeki Podziemnej Puerto Princesa[3][10].
