Koronacja Ferdynanda wPradzeJeden z wielukrzyży pańszczyźnianych wzniesiony z inicjatywy galicyjskich chłopów upamiętniający zniesieniepańszczyzny w 1848 roku, w okresie panowania cesarza Ferdynanda I Habsburga. Na pomniku napis:TEN KRZYŻ POSTAWIŁA GROMADA RUDNIASKA NA PAMIĄTKĘ DANIA NAM WOLNOŚCI ZA PANOWANIA CES: FERDINANDA I DNIA 15 MAJA 1848
Ferdynand, synFranciszka Habsburga iMarii Teresy Burbon[3], urodził się 19 kwietnia 1793 roku. Cudem przeżył poród. Został utrzymany przy życiu dzięki wielkiemu wysiłkowipielęgniarek ilekarzy. Cierpiał na epilepsję, krzywicę i wodogłowie. Z powodu choroby nigdy nie przeszedł zwyczajowego procesu edukacji. Późno nauczył się chodzić, jego zachowanie budziło niepokój wychowawców. Uczył się niewiele: czytania i pisania, jazdy konnej, tańca, szermierki, ponadto brał lekcje gry na fortepianie. Jego ulubionymi dziedzinami były botanika, heraldyka i nauki technologiczne. Miał talent do rysunku.
W 1830 koronowany na króla Węgier jako Ferdynand V. Koronacja miała miejsce jeszcze za życia jego ojca cesarza Franciszka, na co wyraził zgodę Sejm węgierski (na żądanie rządu austriackiego)[4]. W 1835 przejął po ojcu koronęCesarstwa Austriackiego,Królestwa Lombardii i Wenecji orazKrólestwa Czeskiego. Był ostatnim koronowanym królem Czech (7 września 1836)[5]. Z powoduupośledzenia umysłowego i epilepsji cesarz nie był sam w stanie rządzić swoim imperium[6]. Ferdynand I nie został jednak ubezwłasnowolniony i oficjalnie sprawował rządy. Teatr odgrywany przez dwór miał, zgodnie z intencją Franciszka I, zapobiec utracie wiary w dynastię przez poddanych. Sprawami państwowymi kierowała rada regencyjna (niem.Geheime Staatskonferenz – Tajna Konferencja Państwowa) którą powołano aby upośledzony umysłowo cesarz nie mógł sprawować władzymonarchy absolutnego, wynikającej z zasad legalizmu[7]. Główną rolę odgrywali w niej: arcyksiążęLudwik Habsburg (stryj Ferdynanda), książęKlemens Lothar von Metternich, hrabiaFranz Anton von Kolovrat-Libštejnský. Do 1842 roku w radzie zasiadał także stroniący od polityki młodszy brat cesarza, arcyksiążęFranciszek Karol Habsburg (którego synFranciszek Józef miał potem, w wyniku rewolucji, objąć tron)[8]. Cesarz Ferdynand nie lubił Metternicha, jednak ufał mu w kwestiach politycznych i popierał większość jego działań, łącznie ze stanowczym tłumieniem buntów.
Forografia Ferdynanda, lata 60. XIX wieku.
Ożeniony zMarią Anną, córką króla SardyniiWiktora Emanuela I.W obliczu wybuchuWiosny Ludów (1848) Ferdynand w marcu usunął Metternicha ze stanowiska, a 25 kwietnia zgodził się na nadanie konstytucji. W maju, w obawie przed agresją ludu wiedeńskiego, cesarz wraz z dworem wyjechał doInnsbrucku[9]. Za namową swojego nowego premiera księciaFelixa Schwarzenberga oraz cesarzowej Marii Anny Ferdynand I abdykował.2 grudnia w Pałacu Arcybiskupim wOłomuńcu Ferdynand abdykował na rzecz swojego bratankaFranciszka Józefa I. Resztę życia spędził w Pradze, mieszkając w tamtejszym zamku królewskim. Zmarł w zapomnieniu[10]. Został pochowany w Krypcie Cesarskiej wkościele Kapucynów w Wiedniu. Nie pozostawiłpotomków.
Ferdynand I, z Bożej łaski cesarz Austrii, król Węgier i Czech, piąty tego imienia, król Lombardii i Wenecji, Dalmacji, Chorwacji, Slawonii, Illyrii, Galicji i Lodomerii, król Jerozolimy, etc. arcyksiążę Austrii, wielki książę Toskanii, książę Lotaryngii, Styrii, Karyntii i Karnioli, wielki książę Siedmiogrodu, margrabia Moraw, książę Górnego i Dolnego Śląska, Modeny, Parmy, Piacenzy i Guastalli, Oświęcimia, Zatora, Cieszyna, Friuli, Raguzy i Zadaru, uksiążęcony hrabia Habsburga, Tyrolu, Kyburga, Gorycji i Gradiszki, margrabia Górnych i Dolnych Łużyc oraz Istrii, hrabia Hohenems, Feldkirch, Bregentz, Sonnenbergu, etc. pan Triestu, Cattaro i Marchii Wendyjskiej, etc. prezydent Związku Niemieckiego, etc. etc.
J. Krasuski,Historia Niemiec, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 2002.ISBN 83-04-04422-6
Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej,JózefJ.Dobosz,MaciejM.Serwański,IlonaI.Czamańska, wyd. 2, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002,ISBN 83-7177-118-5,OCLC749651157. Brak numerów stron w książce
M. Żywczyński,Historia Powszechna 1789-1870, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.ISBN 83-01-11992-6
AndrewA.WheatcroftAndrewA.,Habsburgowie,BarbaraB.Sławomirska (tłum.), Kraków: Wydaw. Literackie, 2000,ISBN 83-08-03011-4,OCLC68630972. Brak numerów stron w książce
.svg)
.PNG)
