Fansub (zang.fan +subtitles – napisy na filmie obcojęzycznym) –fanowskietłumaczeniefilmu z obcego języka[1]. Termin może odnosić się zarówno do samych napisów, jak i kopii filmu z takimi napisami.
Termin powstał i jest używany głównie wśród fanówanime. Zjawisko ma swoje początki wStanach Zjednoczonych, gdzie w latach 80. XX wieku rosła w środowiskustudenckim popularnośćjapońskichfilmów animowanych, których dostępność była bardzo mała. Na początku lat 90. artykuły w magazynach zorientowanych na fanów mogłyby odnosić się do „wczesnych dni” subowania przez fanów i jego początku „kilka lat temu[2][3]”. Z początku zajmowały się tym wyłącznie osoby mający bardzo dobrą znajomość języka, często obok tłumaczenia samych dialogów dodawano dużą liczbęprzypisów, mających pomóc widzom w zrozumieniu filmu. Filmy były przegrywane z oryginalnych, sprowadzanych z Japonii nośników na kasetęVHS przy użyciugenlocka, pozwalającego na dodanie napisów. Fansuby były rozprowadzane głównie drogą pocztową, w formie wymiany między fanami. Handlowanie nimi było potępiane przez środowisko fanowskie[4].
Wraz z nadejściemDivX nastała epokadigisubów. Technologia pozwala na zapisywanie obrazu o bardzo wysokiej jakości przy stosunkowo niewielkiej objętości, pozwalającej na rozpowszechnianie przezInternet. Obecnie powstaje coraz więcej grup fansuberskich. Wzrasta liczba wydawanychanime naDVD. Zrodził się więc konflikt między środowiskiem fanowskim a wydawcami wokół kwestii do jakiego stopnia legalne są te tłumaczenia. Było kilka przypadków, kiedy grupy fansuberskie zostały poproszone o zaprzestanie tłumaczenia. Tłumaczeniem i internetową dystrybucją anime zajmują się specjalne grupy, udostępniające filmy iseriale na zasadzieod fanów dla fanów, nie na sprzedaż[4].
Fansuby cieszą się często większym uznaniem fanów aniżeli oficjalne przekłady. Fani bardzo angażują się w tłumaczenie, przekładając nie tylko dialogi, ale i piosenki. Jakość tłumaczeń grup fanowskich jest bardzo zróżnicowana. Fansuby powstają nie tylko do anime, ale również do filmów i serialiaktorskich, szczególnie tych, które nie wyszły jeszcze na DVD z polskim lektorem albodubbingiem[4].
Istnieje co najmniej pięć konkretnych ról lub zadań, które byłyby wykonywane przez grupę fansubową. Role te obejmowałyby osoby odpowiedzialne za pozyskanie i dostarczenie oryginalnych nieprzetłumaczonych materiałów źródłowych,tłumaczy, osób osadzających suby w czasie (w której minucie i sekundzie pojawiły się w filmie),zecerów,redaktorów i koderów (osoby, która opracowuje i wstawia anime do internetu)[4][5][6].
Wyróżnia się:[4]