Ewangeliarz Ostromira (ros. Остромирово евангелие) – jeden z najcenniejszych zabytkówpiśmiennictwa staroruskiego powstały w latach 1056–1057. Spisana wjęzyku staro-cerkiewno-słowiańskim księgaliturgiczna zawierająca fragmentyEwangelii na wszystkie dniroku liturgicznego. Ewangeliarz Ostromira jest drugim najstarszym poKodeksie Nowogrodzkim rękopisem ruskim i aż do odnalezienia w 2000 roku Kodeksu Nowogrodzkiego uchodził za najstarszy. Ewangeliarz Ostromira został po raz pierwszy opublikowany w 1846 roku wPetersburgu.
W roku 2011 został wpisany na listęUNESCOPamięć Świata[1].
Ewangeliarz powstał na zamówienieposadnikanowogrodzkiego Ostromira, jednego z najbliższych ludzi księciaIzjasława, synaJarosława Mądrego. Skryba, diakon Grigorij, na ostatniej stronie dzieła zaznaczył czas pracy nad ewangeliarzem: 21 października 1056 – 12 maja 1057. Ewangeliarz miał być darem Ostromira dlaSoboru Sofijskiego w Nowogrodzie[2].
Następna wzmianka o Ewangeliarzu pojawia się dopiero w XVIII wieku – wtedy dzieło znajdowało się już w jednej zcerkwimoskiewskiegoKremla. W 1720 rokuPiotr I kazał przesłać Ewangeliarz doPetersburga. CarAleksander I przekazał zabytek Bibliotece Publicznej w Petersburgu, gdzie znajduje się on do dziś. W 1988 r. z okazji tysiącleciachrztu Rusi światło dzienne ujrzało jego wydaniefaksymilne.
Od czasu znalezienia się w petersburskiej Bibliotece Publicznej, Ewangeliarz stał się przedmiotem wielu badań, m.in.paleograficznych ilingwistycznych. Jednymi z pierwszych jego badaczy byli m.in.N.P. Rumiancew,metropolitaEugeniusz (Bołchowitinow) orazN.M. Karamzin. W 1843 r. powstało jedyne naukowe wydanie Ewangeliarza wraz z obszernym komentarzem gramatycznym, autorstwaA.Ch. Wostokowa. Ewangeliarz jest uważany za zabytek mający ogromne znaczenie dlajęzykoznawstwa, a takżehistorii sztuki i kultury Rusi połowy XI wieku.
Chociaż Ewangeliarz powstał w niecałe 70 lat po przyjęciuchrześcijaństwa na Rusi, jakośćkaligrafii i oprawy artystycznej świadczy o szybkim rozwoju sztuki piśmienniczej na Starej Rusi. Zabytek napisany został na wysokiej jakościpergaminie, uroczystym, ozdobnym pismem zwanymustawem. Znajdują się w nim m.in. trzy przedstawienia ewangelistów (Jana,Łukasza iMarka), bogato zdobione są też początkowe litery każdego z rozdziałów. Do ornamentacji użyto jaskrawych kolorów oraz czystegozłota.
 | Zobacz multimedia związane z tematem:Ewangeliarz Ostromira |