Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju,EBOR (ang.European Bank for Reconstruction and Development,EBRD) – międzynarodowainstytucja finansowa, która została utworzona podczas obradRady Europejskiej wStrasburgu w dniach 8–9 grudnia 1989 roku.
Koncepcja jego powstania została przedstawiona już 25 października 1989 wParlamencie Europejskim przezFrançois Mitterranda. Właściwe porozumienie w sprawie EBOR podpisano uroczyście 29 maja 1990 wParyżu. Swoją działalność rozpoczął 28 marca 1991 roku.
EBOR promuje rozwój sektora prywatnego w państwach urzeczywistniających zasady demokracji wielopartyjnej, pluralizmu orazgospodarki rynkowej celem przyspieszenia niezbędnych zmian strukturalnych w krajach przeprowadzających transformację[1]. Popiera rozwój zapewniający ochronę środowiska.
EBOR liczy 66 członków (64 państw,Europejski Bank Inwestycyjny iUnia Europejska). Każdy członek jest kredytodawcą, a 34 państwa członkowskie są również kredytobiorcami. Od momentu powstania EBOR zrealizował 3644 projektów o łącznej wartości niemal 235,2 mld EUR, z których 78,9 mld EUR pochodziło z finansowania EBOR (zgodnie z danymi ze stycznia 2013). Głównymi państwami operacji są obecnieRosja,Turcja,Polska,Ukraina,Rumunia,Bułgaria,Kazachstan,Mongolia. W roku 2012 planowane jest rozszerzenie działalności EBOR na niektóre kraje basenu Morza Śródziemnego. Prezesem EBOR jest obecnieSuma Chakrabarti. W latach 2001–2004 wiceprezesem EBOR byłaHanna Gronkiewicz-Waltz (do 2018prezydent Warszawy).
W zakresie reprezentacji politycznej w Radzie Dyrektorów EBOR, Polska wchodzi w skład konstytuanty współtworzonej wespół z Bułgarią i Albanią. Na czele konstytuanty stoi Dyrektor Wykonawczy, rotacyjnie przedstawiciel Polski i Bułgarii. Przedstawicielami Polski byli kolejno:Jan Winiecki (od kwietnia 1991 do listopada 1993),Jan Krzysztof Bielecki (od grudnia 1993 do września 2003),Tadeusz Syryjczyk (od października 2003 do lutego 2007),Kazimierz Marcinkiewicz (od marca 2007 do maja 2008),Krystyna Gawlikowska-Hueckel (od czerwca 2008 do sierpnia 2011) orazZbigniew Hockuba (2011-2017). Obecnie funkcję tę sprawujeWioletta Barwicka-Lofthouse[2].
W 2016 roku kandydatem na prezesa EBOR byłMarek Belka, jednak przegrał on w głosowaniu z Sumem Chakrabartim, który tym samym został wybrany na swoją drugą kadencję na tym stanowisku[3].
