Europejska Inicjatywa Obywatelska (wskrócieEIO) – procedura pozwalająca na składanieobywatelskichpetycji doKomisji Europejskiej[1], wprowadzona 1 kwietnia 2012Traktatem z Lizbony w celu wzmocnieniademokracji bezpośredniej wUnii Europejskiej.Sygnatariuszami petycji musi być minimum1 milion osób, mieszkających w co najmniej siedmiupaństwach członkowskich UE.
Przed wprowadzeniem Europejskiej Inicjatywy Obywatelskiej każdy rezydent państwa członkowskiego mógł przekazać swoje oczekiwania Komisji Europejskiej poprzezpetycję doParlamentu Europejskiego, co nie było wystarczająco skutecznym narzędziem[2], ponieważ strona internetowa Parlamentu Europejskiego nie była przygotowana na petycje z dużą liczbą podpisów[3].
Europejska Inicjatywa Obywatelska to dodatek do istniejącego już prawa petycji do Parlamentu Europejskiego, a także prawo apelowania do rzecznika, jak postanowione wTraktacie z Maastricht (1993). Jej szczegóły regulujeRozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 211/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie inicjatywy obywatelskiej (Dz. Urz. UE L 65 z 11.03.2011).
Pierwszą EIO była akcja „Right2Water”, mająca na celu zmianędyrektywy ws. wody pitnej. W jej ramach zdobyto ponad 1,8 mln podpisów[4].
Niezbędne jest co najmniej milion deklaracji poparcia z minimum siedmiu państw Unii Europejskiej. Minimalna liczba podpisów, którą należy zebrać w poszczególnych państwach zależy od liczby posłów do Parlamentu Europejskiego wybieranych w danym państwie członkowskim pomnożonej przez 750[5]. Przykładowo dlaPolski wynosi ona 38 250 podpisów, a dlaPortugalii – 16 500 podpisów[6]. Zbieranie deklaracji poparcia może trwać do 12 miesięcy[7].
O ile – trwająca maksymalnie 3 miesiące – weryfikacja deklaracji poparcia da efekt pozytywny inicjatywa przedkładana jest Komisji Europejskiej. Komisja ma kolejne 3 miesiące na rozpatrzenie inicjatywy, wysłuchanie publiczne w Parlamencie Europejskim i udzielenie odpowiedzi. Komisja nie ma obowiązku wystąpienia do Parlamentu Europejskiego i/lub Rady z wnioskiem ustawodawczym. Jednak jeżeli to zrobi – i ustawodawca wniosek przyjmie – przepis zacznie obowiązywać[7].
| Instytucje UE | |
|---|---|
| Grupa EBI | |
| Organy doradcze | |
| Organy międzyinstytucjonalne | |
| Zdecentralizowane | |
| Prawo | |
| Inne |