| Biskup tytularny Tigamibeny | |||
 Edward Frankowski (2009) | |||
| |||
| Kraj działania | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 15 sierpnia 1937 | ||
| Biskup pomocniczy sandomierski | |||
| Okres sprawowania | 1992–2012 | ||
| Biskup pomocniczy przemyski | |||
| Okres sprawowania | 1989–1992 | ||
| Wyznanie | |||
| Kościół | |||
| Prezbiterat | 18 czerwca 1961 | ||
| Nominacja biskupia | 16 lutego 1989 | ||
| Sakra biskupia | 5 marca 1989 | ||
| Odznaczenia | |||
   | |||
| |||
| |||
| Data konsekracji | 5 marca 1989 |
|---|---|
| Miejscowość | Stalowa Wola |
| Miejsce | |
| Konsekrator | |
| Współkonsekratorzy |
Edward Marian Frankowski[1] (ur.15 sierpnia1937 wKępie Rzeczyckiej) – polskiduchownyrzymskokatolicki,doktornauk humanistycznych w zakresiesocjologii, kapelanNSZZ „Solidarność” w latach 1980–1992,biskup pomocniczy przemyski w latach 1989–1992,biskup pomocniczy sandomierski w latach 1992–2012, od 2012biskup pomocniczy seniordiecezji sandomierskiej.
Urodził się 15 sierpnia 1937 wKępie Rzeczyckiej. W zakresie szkoły średniej kształcił się w Rozwadowie, gdzie w 1955 uzyskał świadectwo dojrzałości[1].
W latach 1955–1961 odbył studia filozoficzno-teologiczne wWyższym Seminarium Duchownym w Przemyślu.Święceńprezbiteratu udzielił mu 18 czerwca 1961 wbazylice katedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Chrzciciela w Przemyślu tamtejszy biskup diecezjalnyFranciszek Barda[1].
W latach 1967–1971 studiował na Wydziale TeologicznymKatolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, uzyskując w 1972 magisterium-licencjat zteologii pastoralnej[1]. W latach 1971–1975 kontynuował studia w Instytucie Pastoralnym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz odbył kurs doktorancki[2].Doktorat nauk humanistycznych w zakresiesocjologii otrzymał w 2005 na Wydziale Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II po przedłożeniudysertacjiReligijność katolików diecezji sandomierskiej (Studium socjologiczne)[3].
Pracował jakowikariusz w parafiach:Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Hyżnem (1961–1965),Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Jaśle (1965–1967) iśw. Floriana w Stalowej Woli (1967–1974)[1]. W stalowowolskiej parafii otrzymał zadanie zorganizowania duszpasterstwa w kaplicy Matki Bożej Różańcowej w Chyłach. W latach 1970–1974 byłrektorem tej kaplicy[1][2]. Po rocznym urlopie doktoranckim powrócił w 1975 do parafii św. Floriana w Stalowej Woli w charakterze wikariusza-substytuta, by następnie w latach 1975–1979 sprawować w niej funkcjęproboszcza[1]. Prowadził budowękościoła Matki Bożej Królowej Polski w Stalowej Woli, a po jej ukończeniu został w 1979 mianowany proboszczem nowo erygowanejparafii[1].
Od 1967 organizował w parafii Matki Bożej Królowej Polski w Stalowej Woli wykłady z zakresupsychologii, socjologii ipedagogiki rodziny[4]. Założył wojewódzki oddział Towarzystwa Przyjaciół Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego orazKlub Inteligencji Katolickiej[4]. Wspierał ideę utworzenia w Stalowej Woli filii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Po rozwiązaniu przez komunistyczne władze komitetu budowy filii zorganizował Duszpasterski Ośrodek Kultury Chrześcijańskiej (1983), Diecezjalny Instytut Wyższej Kultury Religijnej (1984) i Studium Katolickiej Nauki Społecznej (1986). Zainicjował w parafiiTygodnie Kultury Chrześcijańskiej (1980), Katolickie Dni Społeczne (1983) i Katolickie Dni Rodziny (1984)[2]. W celu ścisłej współpracy z parafianami na przełomie lat 1988 i 1989 przeprowadził wybory liderów bloków mieszkalnych (pierwsze w Polsce wolne wybory samorządowe). Brał udział w tworzeniu kolejnych stalowowolskich parafii:Trójcy Przenajświętszej iOpatrzności Bożej[2].
Ustanowiony zostałarchiprezbiterem stalowowolskim. Wszedł w składrady kapłańskiej i diecezjalnej rady kultury[1]. Objął funkcje diecezjalnego duszpasterza ds. kultury i delegata biskupiego ds. kultury chrześcijańskiej. Wspierał powstawanie ośrodków kultury chrześcijańskiej w Stalowej Woli, Rzeszowie, Przemyślu i Łańcucie. Promował organizowanie Katolickich Dni Społecznych i Katolickich Dni Kultury. Nadzorował pracę wydawnictwa diecezjalnego i redakcji „Roli Katolickiej”[2]. Od 1985 z ramienia diecezji przemyskiej brał udział w pracach Komisji SpecjalnejEpiskopatu Polski ds. Przygotowań Kongresu Eucharystycznego w Polsce w 1987[1].
W 1980 zostałkapelanemNSZZ „Solidarność”. Wspierał działaczy „Solidarności” wHucie Stalowa Wola i w Regionie Ziemia Sandomierska. Organizował pomoc dla opozycjonistów represjonowanych przez władze komunistyczne, zwłaszcza podczasstanu wojennego. Występował w obronie praw ludzi pracy, szczególnie podczas strajku w Hucie Stalowa Wola w 1988. Sam również doświadczył represji ze strony władz (w 2004Instytut Pamięci Narodowej przyznał mu status pokrzywdzonego)[5].
W 1977 otrzymałprzywilej noszenia rokiety i mantoletu, a w 1983 uzyskał godnośćkapelana honorowego Jego Świątobliwości[1].
16 lutego 1989 zostałprekonizowanybiskupem pomocniczymdiecezji przemyskiej zestolicą tytularnąTigamibena[6].Święcenia biskupie otrzymał 5 marca 1989 wkościele Matki Bożej Królowej Polski w Stalowej Woli. Udzielił mu ichIgnacy Tokarczuk, biskup diecezjalny przemyski, któremu asystowali biskupi pomocniczy przemyscy:Bolesław Taborski,Stefan Moskwa iEdward Białogłowski[1]. Jako zawołanie biskupie przyjął słowa „Christus vincit” (Chrystus zwycięża)[7]. Objął urządwikariusza generalnego diecezji. W kurii biskupiej został przewodniczącym wydziału nauki chrześcijańskiej i członkiem komisji egzaminacyjnej, należał dokolegium konsultorów,rady kapłańskiej irady duszpasterskiej[1].
Rezydował w Stalowej Woli, gdzie nadzorował tamtejszy region duszpasterski, pozostając proboszczem parafii Matki Boskiej Królowej Polski[1] i kapelanem Solidarności[5]. Był inicjatorem utworzonej w 1990 Filii Wydziału Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Stalowej Woli (przemianowanej później na Wydział Zamiejscowy Nauk o Społeczeństwie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Stalowej Woli). Współorganizował Fundację Uniwersytecką w Stalowej Woli, a następnie został wybrany przewodniczącym Rady Fundacji. Na bazie jego księgozbioru powstała Biblioteka Uniwersytecka w Stalowej Woli. Współtworzył powstałą w 1992 Szkołę Bankową w Stalowej Woli. W 1991 założył ochronkę dla bezdomnych dzieci, przyczynił się także do otwarcia schroniska dla bezdomnych mężczyzn[2].
25 marca 1992 został przeniesiony na urząd biskupa pomocniczegodiecezji sandomierskiej. W tym samym roku został ustanowiony jej wikariuszem generalnym. W diecezji przewodniczył Zespołowi II Ogólnopolskiego Synodu Plenarnego[1]. Podczas II Synodu Diecezji Sandomierskiej zasiadał w Komisji Głównej i był przewodniczącym Komisji ds. Wiernych Świeckich. Przyczynił się do reaktywacji w diecezjiAkcji Katolickiej, pełniąc funkcję jej opiekuna[2]. Został mianowany dziekanem kapituły kolegiackiej w Opatowie[1]. W 2009 w związku z przeniesieniem biskupaAndrzeja Dzięgi do czasu objęcia urzędu biskupa diecezjalnego sandomierskiego przezKrzysztofa Nitkiewicza sprawował funkcjęadministratora diecezji[8]. 6 października 2012 papieżBenedykt XVI przyjął jego rezygnację z obowiązków biskupa pomocniczego sandomierskiego[9][10].
WWyższym Seminarium Duchownym w Sandomierzu i Instytucie Teologicznym w Sandomierzu prowadził zajęcia zsocjologii religii ikatolickiej nauki społecznej, a na Wydziale Zamiejscowym Nauk o Społeczeństwie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Stalowej Woli z katolickiej nauki społecznej[5].
W ramachKonferencji Episkopatu Polski wszedł w skład Komisji Iustitia et Pax, Komisji (Rady) ds. Rodzin, Komisji ds. Budowy Kościołów, Komisji Charytatywnej, Rady ds. Społecznych i Zespołu ds. Akcji Katolickiej[1][11]. Był ponadto asystentem kościelnymTowarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta[11].
Postanowieniem prezydenta RPLecha Kaczyńskiego z 11 listopada 2006 został odznaczony Krzyżem WielkimOrderu Odrodzenia Polski[12]. Postanowieniem prezydenta RPAndrzeja Dudy z 28 września 2017 otrzymałKrzyż Wolności i Solidarności[13]. W 2019 prezydent RP Andrzej Duda odznaczył goMedalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości[14].
Nadano muhonorowe obywatelstwoStalowej Woli (1992)[15], gminyRadomyśl nad Sanem (2007)[16] iTarnobrzega (2008)[17]. Ponadto Prezydent Sandomierza przyznał muhonorowe wyróżnienie „Bene Meritus” (2007)[18], Rada Miejska w Stalowej Woli tytuł „Pater Urbis” (2008)[19], a Rada Miasta Tarnobrzegamedal Sigillum Civis Virtuti (2018)[20]. Nadano mu takżeodznakę honorową „Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego” (2017)[21].
W 2007 został odznaczony medalem Za Zasługi dla Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego[22], a w 2012 otrzymał wyróżnienie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego „Gratae memoriae signum universitatis”[4].
W 1995 otrzymał tytułHonorowego Członka NSZZ „Solidarność”[1][23], a w 2008 tytuł Zasłużony dla NSZZ „Solidarność”[24]. Został uhonorowany m.in.: orderemPolonia Mater Nostra Est (2001), Medalem Wdzięczności Polonii „Gaude Mater Polonia” (2004), Medalem Akcji Katolickiej „Za dzieło apostolstwa” (2006)[25] i nagrodą honorową „Świadek Historii”Instytutu Pamięci Narodowej (2017)[26].
| Biskupi diecezjalni |
|
|---|---|
| Biskupi pomocniczy |
|
