Ten artykuł dotyczy bocznej linii dynastii Walezjuszów. Zobacz też:dynastię burgundzką rządząca m.in. w Portugalii..svg) | |
| Kraj | |
|---|---|
| Tytuły | książęta Burgundii |
| Założyciel | |
| Ostatni przedstawiciel | |
| Rok założenia | 1342 |
| Rok rozwiązania | 1482 |
| Pochodzenie etniczne | francuskie |
| Dynastia macierzysta | |
| Gałęzie | linia brabancka |
Dynastia burgundzka – boczna linia dynastiiWalezjuszów. Wywodzi się odFilipa Śmiałego (1342–1404) – najmłodszego synakróla Francji,Jana II Dobrego. Panowała wKsięstwie Burgundii w latach1363–1477,hrabstwie Burgundii w latach1405–1482, oraz w znacznej części zjednoczonych przez nichNiderlandów zwanych od imienia dynastiiburgundzkimi.
Książęta Burgundii odgrywali kluczową rolę w zmaganiach międzyFrancją aAnglią w trakciewojny stuletniej. Wykorzystując wielkie osłabienie Francji, zręcznie zmieniając sojusze i prowadząc przemyślaną politykę dynastyczną, zbudowali na pograniczu Francji iCesarstwa wielkie i bogate państwo. Posiadłości książąt burgundzkich były jednak wciąż bardziej konglomeratem księstw i hrabstw niż jednolitym państwem. Stąd ambicją ostatnich władców z tej dynastii było zdobycie korony królewskiej. Apogeum potęgi dynastia osiągnęła za panowaniaFilipa III Dobrego. Ostatnim męskim potomkiem dynastii był syn Filipa III,Karol Zuchwały, który prowadził bardzo agresywną politykę, doprowadzając do zawiązania przeciw niemu silnej koalicji. Karol zginął w 1477 roku wbitwie pod Nancy, a jego jedyną spadkobierczynią była córkaMaria. Stała się ona ostatnią dziedziczką rozległych terytoriów Burgundii i Niderlandów, a rywalizacja o jej rękę i posag stała się zarzewiem pierwszych nowożytnych zmagań o hegemonię w Europie Zachodniej pomiędzy Francją aHabsburgami. Ostatecznie większość dziedzictwa burgundzkiego wraz z ręką Marii przeszła na cesarzaMaksymiliana I Habsburga. Wraz ze śmiercią Marii w 1482 wygasła dynastia burgundzka.
Posiadłości książąt burgundzkich stały się centrum życia kulturalnego i gospodarczego zachodniej Europy. Na ziemiach Niderlandów burgundzkich rozwinął się przemysł włókienniczy, szczyt osiągnęła produkcjamanuskryptów, rozkwitło malarstwo flamandzkie. Dwór książęcy był ośrodkiem wyrafinowanej, późnośredniowiecznej kultury dworskiej i rycerskiej. Na dworze Filipa Dobrego rozkwitł mecenat kulturalny zarówno wobec malarzy, rzeźbiarzy jak i muzyków. Także Filip Dobry założyłOrder Złotego Runa, który przejęli później Habsburgowie i uczynili jednym z najważniejszych odznaczeń w Europie.
Ważniejsi przedstawiciele dynastii:
| Angielskie | |
|---|---|
| Armeńskie | |
| Bizantyńskie | |
| Bośniackie | |
| Bułgarskie | |
| Chorwackie | |
| Czeskie i morawskie | |
| Duńskie | |
| Frankijskie i francuskie | |
| Gruzińskie | |
| Hiszpańskie | |
| Litewskie | |
| Niemieckie |
|
| Polskie, pomorskie i połabskie | |
| Portugalskie | |
| Ruskie i rosyjskie | |
| Rumuńskie – mołdawskie i wołoskie | |
| Rzymskie (starożytne) | |
| Serbskie i czarnogórskie | |
| Szkockie | |
| Szwedzkie | |
| Węgierskie | |
| Włoskie |