 Dymitr Suzdalski | |||
| wielki książę włodzimierski | |||
| Okres | |||
|---|---|---|---|
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| książę suzdalski | |||
| Okres | |||
| Poprzednik | |||
| wielki książę suzdalsko-niżnonowogrodzki | |||
| Okres | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Dane biograficzne | |||
| Dynastia | |||
| Data i miejsce urodzenia | |||
| Data i miejsce śmierci | |||
| Ojciec | |||
| Matka | Helena | ||
| Rodzeństwo | |||
| Żona | 1) Anna | ||
| Dzieci | Wasyl Kirdiapa | ||
| |||
Dymitr III Suzdalski,ros. Дмитрий Константинович Суздальский (ur.1322 wSuzdalu, zm.5 lipca1383 wNiżnym Nowogrodzie) –książę suzdalski od 1356,wielki książę suzdalsko-niżnonowogrodzki od 1365 iwielki książę włodzimierski (1360–1362). Prawnuk młodszego brataAleksandra Newskiego, księcia suzdalskiegoAndrzeja Jarosławowicza. Czasem jest nazywany Dymitrem Konstantynowiczem Starszym, ponieważ miał młodszego brata o tym samym imieniu (o przydomku Paznokieć), nie posiadającego własnego księstwa.
Po upadku politycznego znaczeniaTweru, w połowie XIV wieku książęta suzdalscy rozpoczęli rywalizację o tron wielkoksiążęcy we Włodzimierzu z książętami moskiewskimi (potomkamiIwana I Kality). W 1353 roku ojciec Dymitra, książęKonstanty, rywalizował ojarłyk na wielkie księstwo włodzimierskie z młodszym synem Iwana Kality,Iwanem II Pięknym. Jednak po śmierci Iwana (29 listopada 1359), w Moskwie nie było pełnoletnich książąt (syn i następca Iwana,Dymitr Doński, miał 9 lat, jego bracia i kuzyni byli także niepełnoletni). W tych warunkach Dymitr Suzdalski zdołał "pokonać" bojarów moskiewskich i w 1360 roku zdołał uzyskać u chanaZłotej OrdyNewruza jarłyk oddający mu we władanie wielkie księstwo włodzimierskie i 22 czerwca 1360 roku przybył do Włodzimierza.
Dwuletnie rządy Dymitra Suzdalskiego we Włodzimierzu były okresem niepokojów, którym towarzyszyły wojny domowe na Rusi i w Ordzie. Rządzący Moskwą, na czele z metropolitą Aleksiejem, nadal próbowali uzyskać u szybko zmieniających się w ordzie chanów, przyznanie Dymitrowi Dońskiemu praw do Włodzimierza. W 1362 roku, po kolejnym przewrocie w ordzie, nowy chan Murad pozbawił Dymitra Suzdalskiego tronu włodzimierskiego i oddał go 12-letniemu Dymitrowi Dońskiemu. Jednak w tym samym roku jarłyk Dymitrowi Dońskiemu wydał chan Abdullah (protegowanyMamaja), więc Murad przekazał jarłyk Dymitrowi Suzdalskiemu. On ponownie objął rządy we Włodzimierzu, ale po tygodniu został przepędzony z Włodzimierza przez Moskwiczan. Później, w 1364 roku, Wasyl, syn Dymitra Suzdalskiego, otrzymał od chana Aziza, jarłyk na wielkie księstwo włodzimierskie dla swego ojca. Lecz ten "odstąpił wielkie księstwo włodzimierskie Wielkiemu Księciu Dymitrowi Iwanowiczowi (Dońskiemu)". Od tego czasu włodzimierski tron wielkoksiążęcy na zawsze przeszedł w ręce książąt moskiewskich.
Po śmierci 2 lipca 1365 roku starszego brata Dymitra, wielkiego księcia suzdalsko-niżnonowogrodzkiego Andrzeja Konstantynowicza, tron wielkoksiążęcy objął, niezgodnie z zasadami dziedziczenia, jego młodszy brat – książę gorodecki Borys Konstantynowicz. Dymitr Suzdalski poprosił o pomoc Dymitra Dońskiego. Początkowo Dymitr Doński wysłał do Borysa z napomnieniemihumena (przeora)Sergiusza z Radoneża. Gdy to nie pomogło wspomógł Dymitra Suzdalskiego wojskiem. Wtedy Borys przekazał tron księstwa niżnonowogrodzkiego swojemu bratu. Po tym zakończył się spór między Dymitrem Dońskim i Dymitrem Suzdalskim. Sojusz pomiędzy wielkim księciem moskiewskim i włodzimierskim Dymitrem Dońskim i wielkim księciem suzdalsko-niżnonowogrodzkim Dymitrem Suzdalskim przypieczętowało, zawarte 18 stycznia 1366 roku, małżeństwo Dymitra Dońskiego z córką Dymitra Suzdalskiego – Jewdokią. W następnych latach teść i zięć uczestniczyli we wspólnych wyprawach na podległy TataromBułgar Wielki, na wspierających TatarówMordwinów oraz w przegranej przez wojska moskiewskie i niżnonowogrodzkiebitwie nad rzeką Pjaną. W tej bitwie poległ (utonął w rzece) syn Dymitra Suzdalskiego – Iwan.
Na przełomie 1374 i 1375 roku do Niżnego Nowogrodu przybyli posłowie od Mamaja:murza Saraik z ponad tysiącem wojowników. Na rozkaz księcia wojownicy zostali zabici, a murza i jego świta uwięzieni. Po około rocznym pobycie w więzieniu, murza próbował uciec, wszczynając strzelaninę, w której o mało co nie ucierpiał biskup suzdalski Dionizy. Murza i jego świta zginęli. Mamaj wysłał wyprawę odwetową, która spustoszyła osiedla nad Kiszą i Pjaną.
W 1382 roku, w czasie wyprawy karnejTochtamysza na Moskwę, Dymitr Suzdalski opuścił Dymitra Dońskiego. Posłał wojsko wraz ze swoimi synami Wasylem Kidriapą i Siemionem jako sojuszników Złotej Ordy. W następnym roku Dymitr Suzdalski umarł, a tron wielkoksiążęcy zajął jego młodszy brat Borys.
W Niżnym Nowogrodzie, stolicy wielkiego księstwa suzdalsko-niżnonowogrodzkiego, książę Dymitr zaczął budowę pierwszego kamiennego niżnonowogrodzkiegokremla. Powstała wtedy jedna kamienna baszta. Reszta kremla była konstrukcją drewnianą i ziemną.
Na jego dworze powstał jeden z najważniejszych zabytków staroruskiego dziejopisarstwaLatopis Ławrientiewski (ros. Лаврентьевский список, Лаврентьевская летопись,łac.Laurentian Codex1377).
|
_(larger).png)
