 portret pędzla nieznanego malarza z XVII-XVIII wieku | |||
 Korybut | |||
| Rodzina | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |||
| Data i miejsce śmierci | |||
| Ojciec | |||
| Matka | |||
| Żona | 1. Marianna Zamoyska | ||
| Dzieci | Eugenia Katarzyna, Dymitr Janusz, Zofia,?Salomea | ||
 | |||
| |||
Dymitr Jerzy Wiśniowiecki herbuKorybut (ur.19 grudnia1631 wWiśniowcu, zm.28 lipca1682 wLublinie) –książę,kasztelankrakowski od 1680,wojewoda krakowski od 1678,hetman wielki koronny od 1676,hetman polny koronny od 1668,wojewoda bełski od 1660,strażnik polny koronny od 1658,starostabiałocerkiewski,kamionecki,solecki,brahiński,starosta lubomelski w 1667 roku[1], starosta drahimski w 1667 roku[2].
Aktywnie działający polityk doby panowaniaMichała Korybuta Wiśniowieckiego iJana Sobieskiego.
Pochodził z tzw. linii książęcej rodu. SynJanusza Wiśniowieckiego iKatarzyny Eugenii z Tyszkiewiczów. Po śmierci ojca opiekę nad nieletnim Dymitrem przejąłJeremi Wiśniowiecki. Wraz z nim Dymitr brał prawdopodobnie udział w obronieZbaraża (1649) i wbitwie pod Beresteczkiem w trakciepowstania Chmielnickiego (1648–1651).
W czasie „potopu szwedzkiego” stanął, początkowo, po stronieKarola X Gustawa. Postawa ta jednak nie była wyjątkowa, podobnie postąpili ówcześni hetmani i późniejszy król Jan Sobieski. Już wiosną 1656 wrócił jednak pod rozkazyJana Kazimierza. W 1658 zostałstrażnikiem polnym koronnym. W 1660 r. Wiśniowiecki wszedł do senatu jakowojewoda bełski. Związał się z profrancuską partią skupioną wokół monarchy i królowej Marii Ludwiki, licząc na uzyskanie tą drogą kolejnych godności. Podczasrokoszu Lubomirskiego stanął po stronie dworu, a wiosną 1668 został mianowany hetmanem polnym koronnym. Po abdykacji Jana Kazimierza związał się ze stronnictwem austriackim, jednak w czasie elekcji w 1669 roku poparł kandydaturę swego kuzynaMichała Korybuta Wiśniowieckiego, podpisał jegopacta conventa[3]. ElektorJana III Sobieskiego zwojewództwa bełskiego w 1674 roku[4], podpisał jegopacta conventa[5].
Jako hetman polny odznaczył się w walkach zTurkami iTatarami. Brał udział wbitwie pod Chocimiem, gdzie dowodził centrum szyku polskiego. Po śmierci króla popierał kandydata austriackiegoKarola Lotaryńskiego, pogodził się jednak z elekcją Sobieskiego. W 1676 r. uzyskał buławę wielką koronną stając się formalnie głównodowodzącym wojsk koronnych, nie był jednak wybitnym wodzem i niknął w cieniu nowego króla. Od początku kariery był silnie skonfliktowany z Sobieskim, w grę wchodziły różnice polityczne oraz ambicjonalne dzielące obu magnatów.
Dymitr Wiśniowiecki był jedną z głównych postaci opozycji przeciw Janowi Sobieskiemu w Koronie; jako stronnikHabsburgów sprzeciwiał się królewskim planom zbliżenia zFrancją. Mimo to w 1679 uzyskał nominację na wojewodę, a następniekasztelanakrakowskiego, zostając tym samym pierwszym senatorem Rzeczypospolitej. Pierwsza z tych nominacji miała wynagrodzić Dymitrowi utratęOrdynacji Ostrogskiej, o którą toczył spór zHieronimem Lubomirskim, kawalerem maltańskim. Wiśniowiecki nominację przyjął, z dóbr nie ustąpił jednak aż do śmierci.
Zgromadził pokaźny majątek wyrastając na jednego z najbogatszych magnatów Rzeczypospolitej. Poza odziedziczonymi dobrami w województwie ruskim (m.in.Załoźce,Wiśniowiec iZbaraż) przejął kontrolę nad Ordynacją Ostrogską. Dzięki pokrewieństwu zGryzeldą Wiśniowiecką, starał się też oOrdynację Zamojską.
Pierwszą żoną Dymitra Wiśniowieckiego była Marianna Zamoyska, która zmarła w 1668 roku. Jego drugą żoną od 1671 roku byłaTeofila Ludwika Zasławska, siostrzenica króla Jana III Sobieskiego.
