 Duke Kahanamoku (1912) | |||
| Data i miejsce urodzenia | 24 sierpnia 1890 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 22 stycznia 1968 | ||
| Wzrost | 185 cm[1] | ||
 | |||
| Dorobek medalowy | |||
| |||
Duke Paoa Kahinu Mokoe Hulikohola Kahanamoku (alboDuke) (ur.24 sierpnia1890 wHonolulu, zm.22 stycznia1968 tamże) –hawajskipływak, wielokrotny medalistaigrzysk olimpijskich, uważany za wynalazcę nowoczesnegosurfingu.
Przydomek Duke (ang. Książę) nie jest tytułem, ale nadanym Kahanamoku imieniem. Jego ojciec został nazwany Duke na cześćAlfreda ks. Edynburga, który odwiedzałHawaje w czasie jego narodzin. Młodszy Duke odziedziczył po nim to imię jako najstarszy syn.
W młodości Kahanamoku preferował starą szkołę „surfowania”, którą nazywanopapa nu. Pływano wtedy na deskach z drzewakoa, długich na 4,8 m i ważących ok. 52 kg, przy czym nie miały one płetwy dennej, która została wprowadzona później. W czasie swojej późniejszej kariery przesiadł się na mniejsze deski przy czym zawsze używał tych wyrabianych z drewna.
11 sierpnia 1911 r. w czasie zawodów amatorskich w pływaniu Kahanamoku osiągnął czas 55 sekund na 91 metrów w stylu dowolnym. Pobił wtedy rekord świata na słonych wodach zatoki Honolulu o 4,6 sekundy. Pobił także rekord na 201 metrów i wyrównał go na 46 metrów. Amatorski Związek Atletyczny nie uwierzył jednak w te wyniki i uznał je dopiero wiele lat później.
Następnie Kahanamoku z łatwością zakwalifikował się do amerykańskiej drużyny pływackiej naigrzyska olimpijskie. Naigrzyskach wSztokholmie w1912 roku zdobył złoty medal na dystansie100 m stylem dowolnym i srebrny wsztafecie kraulowej 4 × 200 m. Naigrzyskach wAntwerpii w1920 r. zdobył dwa złote medale w stylu dowolnym na100 m (pokonał wtedy HawajczykaPuę Kealohę) i wsztafecie 4 × 200 m, brał także udział w turniejupiłki wodnej. Cztery lata później, podczasigrzysk olimpijskich wParyżu w konkurencji100 m kraulem wywalczył srebro. Wygrał wtedyJohnny Weissmuller, a brąz zdobył brat Duke’aSamuel Kahanamoku.
Pomiędzy poszczególnymi zawodami Kahanamoku podróżował po świecie, szczególnie doAustralii iStanów Zjednoczonych, dając tam pokazy pływackie. W tym okresie popularyzował nowy sport – pływanie na desce, który wcześniej był znany tylko na Hawajach. Jego pokazy surfowania na plaży Freshwater Beach wSydney w 1914 r. są uważane za najbardziej znaczący dzień w historii rozwoju tego sportu w Australii. Deska, którą wtedy Kahanamoku używał jest do dziś przechowywana w klubie sportowym „Freshwater Surf Club”. Wystawiono mu także pomnik na cyplu Freshwater. Duke był wtedy znany jako „Ojciec surfingu”.
W okresie pobytu wKalifornii Duke wystąpił w paru filmach wHollywood. Nawiązał wtedy cenne kontakty ze znanymi ludźmi, którzy mogli być pomocni w propagowaniu pływania na desce. Kahanamoku należał także do Klubu Atletycznego Los Angeles, gdzie pracował jako ratownik oraz brał udział w zawodach pływackich i wpiłce wodnej.
Mieszkając wNewport Beach wKalifornii 14 czerwca 1925 r. Kahanamoku, uratował 8 ludzi z kutra rybackiego, który przewrócił się na wysokiej fali podczas próby wejścia do przystani morskiej. 29 rybaków znalazło się w wodzie, z czego 17 utonęło. Używając swojej deski surfingowej Duke mógł szybko przemieszczać się na ląd i z powrotem do wody zwiększając tym samym liczbę ocalonych. Dwóch innych surferów uratowało jeszcze czterech rybaków. Szef policji z Newport nazwał tę akcję „najbardziej nadludzką i heroiczną jaką kiedykolwiek widział świat”. Tak też narodziła się tradycja posiadania w pogotowiu przez ratowników wodnych desek surfingowych.
Duke Kahanamoku jako pierwszy został członkiemInternational Swimming Hall of Fame iSurfing Hall of Fame. Na jego cześć urządzane są zawodyDuke Kahanamoku Invitational Surfing Championships. W latach 1931–1961 pełnił służbęszeryfa na Hawajach.
W 1940 poślubił Nadine Alexander[2]. Para nie miała dzieci[3].
