Zobacz też:Doxa – marka szwajcarskich zegarków.Doksa (stgr. δόξα) – wfilozofii starożytnej Grecji mniemanie, złudne lub niepewne przekonanie czy też poznanie, przeciwstawiane prawdzie czy pewnej i niepodważalnej wiedzy (stgr. ἐπιστήμη,episteme)[1].
Pierwszym filozofem, u którego pojawia się to pojęcie byłParmenides.Doksa jest jedyną wiedzą dostępną śmiertelnikom,prawdę znają jedynie bogowie[2].
Bardziej rozbudowaną koncepcjędoksy wprowadziłPlaton.Doksa była u niego złudną i niepewną wiedzą opartą nazmysłach. Przeciwstawiał on ją wiedzy pewnej,episteme, opartej narozumie i polegającej na postrzeganiuświata idei. W swoim dialoguPaństwo, w znanym fragmencie poświęconymjaskini opisuje stopnie poznania, dzieląc zarównodoksę, jak iepisteme na dwa poziomy.Doksa dzieli się na wyobrażenie (eikasia,stgr. εıχασıα), dotyczącą obrazów zmysłowych, i wiarę (pistis, πıστıς), dotyczącą samych rzeczy zmysłowych. Ponad dwoma poziomamidoksy znajdują się dwa kolejne poziomyepisteme, poznanie pośrednie i bezpośrednie[3].
Pojęcie było szeroko stosowane również przez późniejszych filozofów, m.in.Arystotelesa iEpikura[2].
Od tego pojęcia, pochodzi słowodoksografia, czyli starożytną formę literacką, w której zebrano poglądy filozofów (np.Żywoty i poglądy słynnych filozofówDiogenesa Laertiosa)[2].
W odmiennym znaczeniu, słowo to używane było wSeptuagincie, gdzie oznaczałochwałę[2].
| przedmiot | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| przykłady zagadnień |
| ||||||||||||
| podziałsądów iprzekonań |
| ||||||||||||
| uzasadnienia |
| ||||||||||||
| poglądy na możność poznania |
| ||||||||||||
| poglądy na źródła poznania |
| ||||||||||||
| tradycje |
| ||||||||||||
| powiązane dyscypliny |
|