Ten artykuł dotyczy gatunku muzycznego. Zobacz też:inne znaczenia „Disco polo”.| Pochodzenie | euro disco,italo disco,polska muzyka ludowa, muzyka biesiadna,polska muzyka rozrywkowa | ||
|---|---|---|---|
| Czas i miejsce powstania | lata 80. XX wieku, | ||
| Instrumenty | |||
| Największa popularność | lata 90. XX wieku[1], i ponownie od początku 2007. | ||
| Gatunki pokrewne | disco,euro disco,italo disco,polska muzyka ludowa,dance,eurodance | ||
| |||
Disco polo –gatunekmuzyki popularnej[2][3] będący nurtemmuzyki tanecznej[1], powstałym wPolsce w latach 80. XX wieku, w początkowym okresie istnienia znany jakomuzyka chodnikowa[a][4] albo także pod nazwąmuzyka podwórkowa[5]. Nurt ten, będący rodzajem muzycznego folkloru miejskiego[1], cieszył się dużą popularnością w latach 90. XX wieku[1], przy czym apogeum przypadło na lata 1995–1997[6]. Potem nastąpił stopniowy spadek popularności tego gatunku muzyki, co doprowadziło do ostatecznego – jak wówczas sądzono – upadku na początku XXI wieku. Renesans popularności disco polo nastąpił zimą 2007 roku[7].Słownik języka polskiegowydawnictwa PWN definiuje ten gatunek muzyczny jako polską odmianęmuzyki dyskotekowej, o prostych melodiach i często rubasznych tekstach[8]. Muzycznyspołecznościowy serwisinternetowyRate Your Music definiuje disco-polo jako polską odmianę muzykidance-pop[9].
Warstwę muzyczną klasycznych utworów disco polo charakteryzują najprostsze schematy harmoniczne[2], prosta melodia[8], która często nawiązuje do tradycjiludowej muzyki wiejskiej[1], prosty[10], równomierny rytm połączony zsynkopowanymisamplamiperkusji[11] i towarzyszące im analogowe[10], delikatne dźwiękisyntezatora[11] lubkeyboardu[1]. W utworach tego gatunku dominujemetrum 4/4[10]. Ścieżką wokalną piosenek tworzonych wyłącznie wjęzyku polskim są najczęściej melodramatyczne teksty o nieszczęśliwej miłości[12][13] lub teksty o charakterze rubasznym[1][8], a także często teksty o charakterze żartobliwym[1] i wakacyjnym[13]. W latach 90. XX wieku niektóre zespoły łączyły ten gatunek w warstwie muzycznej z gatunkami muzycznymidance,house itechno[12][13]. Gatunek ten po2002 w warstwie muzycznej przez niektórych wykonawców jest łączony z muzyką dance[14][15][16] i innymi gatunkamielektronicznej muzyki tanecznej (klubowej)[17][18][19][20] m.in. house[9],power dance[16],eurodance,nu-electro i techno[21]. Utwory tego gatunku po 2002 zawierają też często elementy muzyki biesiadnej i muzyki pop[15]. Sam gatunek jest również popularny poza granicami Polski, zwłaszcza wśródPolonii[13].
Gatunek wywodzi się z muzyki granej na weselach izabawach przez specjalne zespoły z repertuarempiosenek ludowych iweselnych[1][13], przy czym zmianie uległy instrumenty: zamiast akustycznych –elektroniczne, a w latach 80. takżeelektroniczne klawiszowe (np.keyboard)[1]. Oprócz tego duży wpływ na powstanie tego gatunku miały popularne w latach 80. wEuropie, także wPolsce podgatunki muzykidisco –italo disco[13][22] ieuro disco[23] oraz w pewnym stopniu wykonawcymuzyki dyskotekowej z krajów byłegoZwiązku Socjalistycznych Republik Radzieckich (wykonawcy disco polo tłumaczyli niektóre piosenki tychże wykonawców z języka rosyjskiego na język polski jak np. „Biała róża” zespołu Grupa Amora – oryginalna wersja „Biełyje rozy”, „Nadzieja” zespołuSkaner – oryginalna wersja to „Wiesna” – komp. Wiaczesław Janko, „Kasiu Katarzyno” zespołuMilano – oryginalna wersja to „Katja-Katerina” – komp.Andriej Dierżawin czyŻółte tulipany zespołuImperium – oryginalna wersja to „Żółtyie tjulpany” – wok.Natasza Korolowa), a także muzyka z tychże krajów (głównie rosyjska, białoruska i ukraińska)[24][25][26]. Wpływ na twórców tego gatunku wywarła też działalnośćpolskich twórców muzyki rozrywkowej, głównie z lat 70. i 80. XX wieku, takich jakJanusz Laskowski,Happy End,Tercet Egzotyczny,Jacek Lech,Zofii i Zbigniewa Framerów[4] iPapa Dance[12], utwory polskich kapeli podwórkowych z czasów dwudziestolecia międzywojennego i twórczośćpolonijnych zespołów muzycznych z lat 70. XX wieku, takich jakMały Władzio, Polskie Orły, Biało-Czerwoni iBobby Vinton, na których wzorowały się zespoły grające na zabawach i weselach[13].
Pierwszy zespół będący przedstawicielem tego gatunku –Bayer Full, powstał 19 listopada1984[27][28], natomiast drugi zespół będący przedstawicielem tego gatunku –Top One powstał w1986[29] i obydwa zespoły stały się jednymi z pionierów tejże muzyki[13]. Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku powstawały zespoły, takie jakAkcent,Atlantis,Big Dance, Korona[30],Boys iFanatic[13] oraz powstała w1990 pierwsza oficjalna wytwórnia nagrywająca płyty z muzyką disco polo –Blue Star[13]. Głównymi ośrodkami muzyki chodnikowej, a później disco polo byłBiałystok i inne miasta leżące wwoj. podlaskim (właśnie z tej części Polski pochodzi większość artystów gatunku) orazŻyrardów iSochaczew kołoWarszawy[13]. Jedną z najbardziej znanych piosenek wywodzących się z tego gatunku była „Mydełko Fa” nagrana w1991 przezMarka Kondrata iMarlenę Drozdowską, która miała byćpastiszem tej muzyki, ale stała się wielkim przebojem i przyczyniła się ona do popularności tego gatunku, zaś jego zwolennicy przyjęli ją niemalże za swój hymn[13].
Pomysłodawcą nazwydisco polo, stworzonej w1993[13] na podobieństwoitalo disco (włoski styl muzyczny z początku lat 80. XX w.), byłSławomir Skręta[12], właściciel wytwórni płytowejBlue Star zReguł[13][31], i wokalista grupyAkcentZenon Martyniuk[32]. Po raz pierwszy nazwydisco polo użyto na plakacie reklamującym koncertSavage’a w Polsce[32]. Nazwa ta szybko stała się popularna i skutecznie wyparła poprzednią nazwę „muzyka chodnikowa”, która została wymyślona w środowiskach polskiejmuzyki rockowej[33]. W pierwszej połowie lat 90.muzyka ta stała się zjawiskiem masowym, choć prawie nieobecnym wmediach. Nagrywane poza oficjalnym obiegiemkasety magnetofonowe ipłyty kompaktowe osiągały ogromne nakłady. 29 lutego 1992 odbyła sięGala Piosenki Chodnikowej i Popularnej poświęcona temu nurtowi muzyki transmitowana przezTVP1[13]. Na lata 90. XX wieku przypada największa popularność gatunku[1], przy czym szczyt popularności miał miejsce w latach 1995–1997[6][34].
W połowie lat 90. disco polo znalazło miejsce w programach telewizyjnych (m.in.Disco Relax – premiera: 4 grudnia 1994[35] iDisco Polo Live – premiera: 3 lutego 1996[36]) w telewizjiPolsat[13][37], telewizjiPolonia 1 wówczas będącej siecią lokalnych stacji w większych aglomeracjach miejskich[38] iTV Polonia oraz w audycjach radiowych (m.in. „Disco-Polo i Zbyszek Puchalski” oraz „Disco Polo i Mirosława Marecka” – premiera styczeń 1994[39]) wRadiu Eska[13][39], a także w niektórych regionalnych rozgłośniach radiowych i lokalnych telewizjach kablowych[13]. W innych mediach muzyka ta w tym czasie była prawie w ogóle nieobecna i uznawana przezmedia głównego nurtu zasymbolkiczu iprymitywizmu. W latach 90. XX wieku niektóre zespoły łączyły ten gatunek w warstwie muzycznej z gatunkami muzycznymidance,house itechno[12][13].
Przed wyborami parlamentarnymi w 1993 i 1997 oraz wyborami prezydenckimi w 1995 zespoły i piosenkarze disco polo angażowani byli podczaskampanii wyborczej m.in.Mariana Krzaklewskiego,Waldemara Pawlaka iAleksandra Kwaśniewskiego (wybory prezydenckie w Polsce w 1995 roku,Bayer Full – „Prezydent”,Top One – „Ole Olek!”,Kozacy FM – „I nie będziesz już sam” w kampanii wyborczejAWS i inne)[40][41][42]. W 1997 wwyborach parlamentarnych startując z listPolskiego Stronnictwa Ludowego ubiegał się o mandat posła bez powodzeniaSławomir Świerzyński, lider wykonującego ten gatunek muzyczny zespołu Bayer Full[4].
Od końca września 1995 do końca 1997 ukazywał się miesięcznik „Super Disco”, będący pismem poświęconym temu nurtowi muzycznemu[43].
31 grudnia 1995 na antenieTVP1 emitowana byłaKarnawałowa Gala Disco Polo, program o tematyce disco polo[40][44][45].
W 1996 ukazał się film dokumentalnyBara Bara w reżyseriiMarii Zmarz-Koczanowicz iMichała Arabudzkiego, poświęcony temu nurtowi muzycznemu; film był emitowany na antenieTVP1[33]. 24 kwietnia 1998 trafił do kin filmRoberta GlińskiegoKochaj i rób co chcesz, w którym główny bohater wyjeżdża, by grać w klubie na fortepianie ten gatunek muzyczny[46].
W latach 1997[4][13][44]–2001[47] nastąpił przesyt tej muzyki i gwałtowny spadek sprzedażykaset magnetofonowych ipłyt CD disco polo o blisko połowę, przy jednoczesnym wzroście zainteresowania polską muzykąpop[44],rock ihip-hop[12] oraz zagraniczną muzyką hip-hop,dance[44] imuzyką elektroniczną. Duży wpływ na spadek popularności tego gatunku miało też pojawienie się na rynku muzycznym polskich zespołów i wykonawców muzyki dance[4]. W tym samym czasie z antenyRadia Eska, telewizjiPolonia 1 iTVP Polonia zostały zdjęte programy poświęcone tej muzyce. Zespoły disco polo miały coraz większe problemy finansowe, a to ze względu na spadającą liczbę sprzedawanych płyt oraz granych koncertów. Pod koniec sierpnia 2002 z anteny telewizji Polsat zniknęły programyDisco Relax (ostatnia emisja: 25 sierpnia) iDisco Polo Live (ostatnia emisja: 24 sierpnia)[48], przez co wiele zespołów zakończyło bądź zawiesiło swoją działalność[49][50], zaś ten gatunek na kilka lat zniknął z mediów[51]. Skutkiem drastycznego spadku popularności tego gatunku była emigracja części przedstawicieli tego nurtu muzyki z Polski[50], głównie doStanów Zjednoczonych (dziś niektórzy artyści kontynuują tam swoją działalność).
W latach 2002–2007 niektóre zespoły kontynuowały swoją działalność (m.in.Akcent,Toples czyWeekend). W tym okresie zespoły wydawały nawet swoje nowe płyty, jednak na skutek braku istnienia w tym czasie gatunku w ogólnokrajowych mediach nie przyniosły one popularności. 12 sierpnia 2004 ukazał się artykuł autorstwaWojciecha Orlińskiego na łamachGazety Wyborczej pt. „Śmierć disco polo” opisujący upadek tego gatunku muzycznego na przełomie XX i XXI wieku[52]. W 2006 zaczęły odbywać się cykliczne imprezy muzyczne we Wrocławiu pod hasłem „Zimny łokieć mega party” z udziałem artystów disco polo[53]. 6 sierpnia 2006 stacjaTVN wyemitowała programUwaga! z cykluKulisy Sławy poświęcony odrodzeniu tego gatunku muzycznego[47]. Reportaż ten został w plebiscycie internautów uznany za najlepszy reportaż 2006 i został on powtórzony 31 grudnia[54].
W 2007, po pięciu latach przerwy, muzyka ta ponownie zagościła na ekranach telewizyjnych za sprawą stacjiiTV, która codziennie emituje programDiscostacja. Oprócz tego promocja odbywa się wInternecie za sprawą dwóch rozgłośni internetowych z nią powiązanych. Od tego roku zespoły zaczęły ponownie grać koncerty, których liczba z każdym rokiem wzrastała i ponownie zaczęto sprzedawać płyty, przez co zespoły zaczęły znów przynosić zyski.
Od 5 lipca 2008 na antenęPolskiego Radia Lublin powróciła audycja prezentująca muzykę chodnikowąNie tylko Barachołka, znana dawniej jakoBarachołka. Nadawana jest między 21:00 a 2:00 w nocy z piątku na sobotę[55].
W pierwszej połowie 2009 muzykę disco polo promował kanałEdusat[56][57], lecz po trzech miesiącach z tego zrezygnował.
Od marca 2009 telewizjaiTV wznowiła nadawany przed laty programDisco Polo Live[58][59], jednak jego emisja została wstrzymana w marcu 2011[60]. Od 7 maja 2011 program jest emitowany na antenie stacji telewizyjnejPolo TV[61].
4 października 2009 wTele 5 pojawił się program poświęcony nurtowi disco poloDisco Bandżo[62]. Był emitowany zPower Dance do 2012. Obecnie program emitowany jest codziennie rano w stacjiPolonia 1.
Od 5 grudnia 2010 na kanaleViva Polska w każda niedzielę emitowany był blok z muzyką taneczną o nazwie „Disco ponad wszystko”[63]. Program ten podniósł dwukrotnie oglądalność stacji i z każdym kolejnym odcinkiem gromadził coraz większą widownię[64], jednak został zdjęty po półtora roku z anteny[65]. Disco polo emitowało teżCSB TV, ale kanał zakończył nadawanie w maju 2012 roku. 7 maja 2011 został uruchomiony kanał telewizyjny poświęcony przede wszystkim muzyce disco polo –Polo TV[66]. Kanał ten od 19 grudnia 2011 jest emitowany wnaziemnej telewizji cyfrowej na I multipleksie i stał się najchętniej oglądanym kanałem muzycznym w Polsce. 27 września 2011 został uruchomiony kanałTV.Disco, na którym nadawany był ten gatunek obok muzyki disco, dance ielektronicznej muzyki tanecznej (klubowej)[67], które było obecnie na antenie do końca stycznia 2015 roku[68]. Na tym kanale miał zostać wznowiony nadawany w latach 90. na antenie telewizjiPolsat programDisco Relax, który ostatecznie powrócił 12 lutego 2012 na Polo TV[69] i był na antenie tej stacji nadawany do 24 maja 2020[70], a następnie od 27 marca 2022 pod nazwą „Disco i relax z Tomkiem Samborskim”[71][72]. 20 października 2012 z kanału TVS do Polo TV przeniósł się programVipo Disco Polo Hity, który prowadził Wojciech Grodzki i był emitowany na antenie stacji do 30 grudnia 2017[73] w każdą sobotę o 10.00[74].
W 2011 reżyser Maciej Bochniak wyprodukował film dokumentalny pt.Miliard Szczęśliwych Ludzi opowiadający o podróży zespołu tego gatunku muzycznego –Bayer Full i jego występach wChinach[75].
1 grudnia 2012 Telewizja Polsat uruchomiła nowy program dedykowany muzyce disco poloImperium disco polo, są to powtórki zPolsat Play[37]. Jednakże na początku marca 2013 program został zdjęty z anteny ogólnodostępnego Polsatu, z powodu pojawienia się nowych odcinków serialuPamiętniki z wakacji, jednakże nowe odcinki programu są wciąż emitowane w dostępnym w sieciach kablowych i na platformach cyfrowych kanale Polsat Play. Od 21 kwietnia 2013 do 1 czerwca 2013 program ten emitowała stacjaATM Rozrywka, a od 3 sierpnia 2013 do 28 maja 2018[76] był emitowany wPolsacie 2 o 2:00[77][78].
.JPG)
Od 8 kwietnia do 1 grudnia 2013 disco polo było promowane przezRadio Plus, zmieniono hasło stacji zŁagodne przeboje naZawsze w rytmie, oprócz disco polo były tam emitowane piosenki muzyki tanecznej z lat 80. i 90[79]. Od 1 grudnia 2013 muzyka ta została przeniesiona do radiaVox FM[80]. Przyczyną tej zmiany były protesty słuchaczyradia Plus i biskupów będących właścicielami koncesji radia Plus[81].
17 sierpnia 2013 telewizja Polsat wyemitowała koncertDisco pod żaglami w którym wystąpiły gwiazdy disco polo: Akcent, Shazza, Boys, Classic i Weekend. Był to pierwszy koncert z disco polo od czasu likwidacji programów tego gatunku w tej stacji od ponad 10 lat, a jego oglądalność wyniosła 2,7 mln widzów[82][83].
1 maja 2014 uruchomiono kolejny kanał telewizyjny poświęcony disco poloDisco Polo Music, który należy doTelewizji Polsat[84].
Na początku lutego 2015 stacjaTV.Disco w wyniku zmian programowych usunęła z ramówki muzykę disco polo[68][85][86].
27 lutego 2015 do kin trafił film Macieja BochniakaDisco Polo, który opowiada o gronie muzyków z prowincji, którzy dostają się na szczyty list przebojów Disco-Polo[87]. 26 lutego 2015 roku w związku z premierą tego filmu temu gatunkowi muzycznemu poświęcony był odcinek programu„Hala odlotów” emitowanego na antenieTVP Kultura[88].
4 grudnia 2017Telewizja Polsat Sp. z o.o. w wyniku umowy zawartej z GrupąZPR Media nabyła 100% akcji spółki Lemon Records będącego nadawcą emitujących ten gatunek muzyczny stacjiPolo TV iVox Music TV, stając się tym samym jedynym jej właścicielem[89][90].
Dwa najpopularniejsze utwory polskojęzyczne w serwisie YouTube są utworami z gatunku disco polo. Pierwsze miejsce na liście przez długi czas utrzymywał utwór „Ona tańczy dla mnie” zespołu Weekend. Pod koniec czerwca 2017, osiągając granicę 106 mln wyświetleń, utwór „Przez twe oczy zielone” zespołu Akcent pobił rekord Polski, deklasując jednocześnie Weekend na drugie miejsce w tabeli[91]. Dzięki dużej popularności tego utworu zespółAkcent w składzieZenon Martyniuk oraz Ryszard Warot[92] na przełomie roku 2016/2017 wZakopanem po raz pierwszy pojawił się na sylwestrze organizowanym przezTelewizję Polską i transmitowanym na żywo na antenieTVP2 jako gwiazda gatunku disco polo[92][93][94]. TVP2 nabyła także prawa do transmisji gali „25 lat disco polo”, która odbyła się 25 czerwca 2017 na stadionie warszawskiej Polonii[95]. Galę25 lat disco polo na antenie TVP2 według danych Nielsen Audience Measurement obejrzało wtedy 2,6 mln widzów[96].
W 2020 ukazał się film fabularnyZenek, będący biografią piosenkarza disco polo Zenona Martyniuka[97].
Zespoły i wykonawcy tego nurtu, którzy zdobyli dużą popularność po 2002, to m.in.: Korona[98],Weekend,Andre,Czadoman,Bayera,Tomasz Niecik, Eva Basta,Masters, DJ Disco ft. MC Polo, Cliver, Effect,Power Play[99],After Party[20][100] orazPiękni i Młodzi[101][102],
_01.JPG)
Od połowy lat 90. XX wieku do przełomu XX i XXI wieku programy telewizyjne i radiowe poświęcone muzyce disco polo emitowały stacje telewizjiPolsat[13],Radio Eska[13],Polskie Radio Katowice,Polonia 1[38] iTV Polonia oraz niektóre regionalne rozgłośnie radiowe i lokalne telewizje kablowe[4][13]. Od 2007 roku można zauważyć coraz większy wzrost zainteresowania disco polo, co przejawia się większą obecnością tego gatunku w niektórych mediach, czy zwiększoną liczbą granych koncertów. Jednak gatunek ten nadal przez wiele rozgłośni radiowych i telewizyjnych nie jest promowany i uważany jest za symbol złego gustu[7].
Stacje telewizyjne, które promują lub promowały tę muzykę po 2007 roku to m.in.Polo TV,iTV, Polsat,Eska TV,Polsat 2,TVS, Polonia 1,Disco Polo Music,TVR,Vox Music TV,Power TV iPolsat Play[103][104],TV.Disco[68],VIVA Polska[63],Tele5[62],CSB TV,Edusat[56],TV Puls[105],Puls 2,ATM Rozrywka[77],Kino Polska Muzyka[106], a takżeTV4 iTV6. Ten nurt muzyki promują także niektóre rozgłośnie radiowe, internetowe jak np. Radio FTB, Discoparty.pl, Disco-Polo.fm, Discostacja czy IRN, a także regionalne m.in.Radio Express,Radio Hit,Radio Jard,Radio Kaszëbë,Polskie Radio Kielce,Radio Leliwa,Polskie Radio Lublin,Polskie Radio Opole,MC Radio czyRadio Silesia,Nasze Radio,Radio ZW i ponadregionalne radioVOX FM[80],Radio WAWA (do kwietnia 2021)[107][108] iRadio SuperNova[109] (od 7 lutego 2022), a wcześniej od 8 kwietnia do 1 grudnia 2013 ponadregionalneRadio Plus[80]. Wpływ na ponowny powrót zainteresowania disco polo ma także internet, zwłaszcza społecznościowe serwisy wideo jak np.YouTube[110] czy istniejący w latach 2006–2017Wrzuta.pl[111].
W sezonie letnim odbywa się kilka festiwali disco polo, z czego największymi są organizowany od lipca 1996Ogólnopolski Festiwal Muzyki Tanecznej w Ostródzie (początkowo odbywał się w Koszalinie) i od 2011 wKwakowie kołoKobylnicy festiwal muzyki disco polo i dance w Polsce –Disco Hit Festival – Kobylnica. Występują na nim największe gwiazdy polskiej muzyki tanecznej i przyjeżdża tysiące fanów z całej Polski. Zespoły i wykonawcy disco polo uczestniczą także w wielu koncertach i akcjach charytatywnych m.in. podczasWielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy[112]. Na przełomie roku 2016/2017 wZakopanem po raz pierwszy na sylwestrze organizowanym przezTelewizję Polską pojawiła się gwiazda gatunku disco polo[92][93][94]. Był to zespółAkcent –Zenon Martyniuk oraz Ryszard Warot[92][93][94].TVP2 nabyła także prawa do transmisji gali „25 lat disco polo”, która odbyła się 25 czerwca 2017 na stadionie warszawskiej Polonii[95]. Galę „25 lat disco polo” na antenie TVP2 według danych Nielsen Audience Measurement obejrzało wtedy 2,6 mln widzów[96].
Muzyka jest prezentowana na takich festiwalach muzycznych jak:
 | Zobacz kolekcję cytatówo disco polo w Wikicytatach |
 | Zobacz hasłodisco polo w Wikisłowniku |
