Ta strona zawiera symbole fonetyczneMAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znakówUnikodu.
Narzecze kajkawskie lubdialekty kajkawskie[1] (serb.-chorw.kajkavsko narječje, kajkavština, kajkavica) – jedno z trzech głównych ugrupowańdialektalnych językaserbsko-chorwackiego[2], wyróżnianych na podstawie różnic w wymowie i postacizaimka pytającego ‘co’. Nazwa dialektu pochodzi od formy tego zaimka, która w dialektach kajkawskich brzmikaj lub teżkej,ke,koj,kuj[3] (w dwóch pozostałych ugrupowaniach dialektalnych,sztokawskim iczakawskim – zaimek ten ma na ogół postać odpowiedniošto lubšta iča).
Gwary te są bliskiejęzykowi słoweńskiemu, zawierają ponadto silne wpływyjęzyka węgierskiego iniemieckiego[2]. W nowszych czasach na kształt kajkawszczyzny rzutował także wpływ serbsko-chorwackiego standardu literackiego[2]. Narzecze kajkawskie dawniej funkcjonowało również jako samodzielnyjęzyk literacki[2].
Do cechfonetycznych wspólnych dla dialektów kajkawskich należą:
archaicznaakcentuacja bliskaczakawskiej, na ogół zachowująca miejsce akcentu (szczególniedialekt północno-zachodni), np.ženȁ,selȍ (serb.-chorw.žèna,sèlo), a często nawet zachowująca stary system akcentuacyjny złożony z trzech akcentówâ (cyrkumfleks – długi opadający),ȁ (stary akut – krótki opadający),á (nowy akut – długi rosnący), np.mêso,ȍko,súša[5],
wąska wymowa samogłosekdługich, stąd długieā rozwija się w kierunkuao,o; długieō w kierunkuou,uo,u[6],
jery na ogół kontynuowane przez wąskiee, np.den,pes < psł. *dьnь, *pьsъ[3], na północy teżie lubei, np.dêin;dêišč́,vêinəc < psł. *dьnь, *dъžǯь, *věnьcь; wyjątkowo spotyka sięa lubo[6],
prasłowiańskie *ť jest na ogół kontynuowane przez miękkiec’,č́ lubť (jak w gwarach czakawskich i południowo-zachodnich gwarach słoweńskich), np.brač́a,svêiča < psł. *bratьja, *svěťa, zaś *ď przezj,ď, a niekiedy iǯ (dž) lub typowo sztokawskieđ, np.meja,meďa,pređa < psł. *meďa, *pręďa[3][7],
sonantyczne *l̥ mające niejednolite kontynuanty – obok najczęstszegou teżo,ọ,uo,ou, np.sôza~sûza,žột~žot < psł. *sl̥za, *žĺ̥tъ[7],
brak przejścial na końcu wyrazu i sylaby wo (jak w sztokawszczyźnie), np.došel,debelši,vuzel
prasłowiańskie *ř (*rj) rozwinęło się zasadniczo, jak w słoweńskim, wrj, twardniejąc tylko wwygłosie wyrazu i przed spółgłoską, np.môrje, por.serb.-chorw.mȍre[8],
na ogół utrzymanie grupy *čr-, np.črêp,čr̂n, wyjątkowecr- tylko w gwarach północno-wschodnich, np.crn[8].
czas przyszły tworzony zwykle przy pomocy słowa posiłkowego ‘być’ (a nie ‘chcieć’) i imiesłowu na -l, np.bôm (bộdem) zgubil ‘stracę’,bộm (bộdem) napravil ‘zrobię’; czas przyszły typuč́u ti dat ‘dam ci’ z czasownikiem posiłkowym ‘chcieć’ spotykany jest przede wszystkim w południowej części dialektu[8],
używanie (podobnie jak w dialektach czakawskich; w słoweńskich szczątkowo) czasu teraźniejszego czasowników dokonanych w funkcji czasu przyszłego)[8],
występowaniesupinum, różniącego się odbezokolicznika nie tylko brakiem -i, ale też inną prozodią, np.pȅč :pệči ‘piec’, który pełni funkcję wskazywania celu ruchu, np.idemo ga mi dva glet ‘pójdźmy (my dwaj) go zobaczyć’,poslala je jagod brat ‘posłała zbierać jagody’[9],
formytrybu rozkazującego w liczbie mnogiej na -e-mo i -e-te, np.nesệte ‘nieście’,pijệte ‘pijcie’,trpệte ‘cierpcie’, nieznane dialektom słoweńskim, czakawskim i sztokawskim (z formami na -i-mo, -i-te), za to znanegrupie bułgarsko-macedońskiej[8],
