Dezyderiusz,łac. Desiderius (zm. po786) – ostatni królLongobardów, panujący w latach757-774. Pochodził zBrescii, był księciemToskanii.
Urodzony wBrescii, Dezyderiusz był wysokim urzędnikiem wkrólestwie Longobardów,dux Langobardorum et comes stabuli (książę i komes Longobardów), który to urząd był podobny do współczesnego mu urzędu w państwieFranków —dux Francorum. KrólAistulf uczynił go księciem Istrii i Toskanii. Po śmierci Aistulfa w 756 r. został królem Longobardów. W tym samym czasieRatchis, poprzednik Aistulfa na tronie longobardzkim, próbował zdobyć koronę i wzniecił bunt, który został szybko stłumiony z pomocą papieżaStefana II[1].Próbując jednak, podobnie jak jego poprzednicy, rozszerzyć władanie Longobardów w Italii szybko wszedł w konflikt z południowymi księstwami i papiestwem, które zwróciły się o protekcję do króla FrankówPepina Krótkiego.
Po śmierci papieża Pawła I w 767 r. nastąpił chwilowy kryzys na stolicy apostolskiej, który próbował wykorzystać Dezyderiusz, samodzielnie osadzając na papieskim tronie mnicha z rzymskiego klasztoru św. Wita naEskwilinie, który w historii kościoła znany jest jakoantypapież Filip. Ponieważ nie miał większego poparcia, więc zaledwie po jednym dniu Filip musiał wrócić do swojego klasztoru[2].
W celu zabezpieczenia i wzmocnienia granic stosował tzw. sojusze małżeńskie, wydając swoje córki za synów władców państw ościennych:
Jednakże Dezyderiusz naraził się Karolowi Wielkiemu udzielając schronienia synom Karlomana po śmierci ich ojca771. Karol korzystając z tego pretekstu rozwiódł się z Hermenegardą i najechał królestwo byłego teścia w 773 r. Dezyderiusz próbował się bronić, ale został pobity podMortara (Ara Mortis). Następnym etapem wojny było oblężenie stolicy LongobardówTicinum (współczesnejPawii). Oblężenie trwało do czerwca 774 r., kiedy to w zamian za darowanie życia swoich żołnierzy i poddanych Dezyderiusz poddał miasto.W774 roku został zdetronizowany przez swojego zięcia, który sam przejął koronę Longobardów, a następnie w781 przekazał ją swojemu synowi –Pepinowi. Dezyderiusz zaś wraz z rodziną został zesłany jako więzień doFrancji (prawdopodobnie do opactwa wCorbie lub według innych[według kogo?] do klasztoru wLiège (współcześnie w Belgii)).
- ↑D. Długosz,Barbarzyńcy w Północnej Italii. Ostrogoci i Longobardowie., Wyd. Trio, (2011).
- ↑Wendy J. Reardon,The Deaths of the Popes. Comprehensive Accounts Including Funerals, Burial Places and Epitaphs., Wyd. McFarland, str. 59
- Praca zbiorowa,Historia powszechna Tom 7 Od upadku cesarstwa rzymskiego do ekspansji islamu. Karol Wielki, Mediaset Group SA, 2007, ss. 75,ISBN 978-84-9819-814-0