 „Deodoro” w 1907-1908 | |||
| Klasa | |||
|---|---|---|---|
| Typ | |||
| Historia | |||
| Stocznia | Société Nouvelle des Forges et Chantiers de la Méditerranée(inne języki) wLa Seyne-sur-Mer | ||
| Położenie stępki | 1896 | ||
| Wodowanie | 18 czerwca 1898 | ||
 Marinha do Brasil | |||
| Nazwa | Deodoro | ||
| Wejście do służby | 1899 | ||
| Wycofanie ze służby | 19 kwietnia 1924 | ||
 Armada de México | |||
| Nazwa | Anáhuac | ||
| Wejście do służby | 29 kwietnia 1924 | ||
| Wycofanie ze służby | 1938 | ||
| Los okrętu | złomowany w 1940 | ||
| Dane taktyczno-techniczne | |||
| Wyporność | 3162 t normalna | ||
| Długość | 83,6 m | ||
| Szerokość | 14,4 m | ||
| Zanurzenie | 4,4 m | ||
| Napęd | |||
| 2 maszyny parowe o łącznej mocy 3400 KM, 8 kotłów, 2 śruby | |||
| Prędkość | 14węzłów | ||
| Zasięg | 1440Mm przy 7,5 w | ||
| Uzbrojenie | |||
| 2 działa 240 mm L/40 (2×I) 4 działa 120 mm L/50 (4×I) 6 dział 57 mm (6×I) 2 działka 37 mm (2×I) 2 km 7 mm 2wt 457 mm | |||
| Załoga | 200 | ||
| |||
Deodoro, następnieAnáhuac –brazylijski, następniemeksykańskipancernik obrony wybrzeża z końca XIX i początku XX wieku, zbudowany we Francji. Był głównym okrętem składającego się z dwóch jednostek typuDeodoro. W okresie międzywojennym sprzedany do Meksyku, służył do 1938 roku wmarynarce Meksyku pod nazwą „Anáhuac”.
Wyporność okrętu wynosiła 3162 tony. Uzbrojenie obejmowało dwa działa kalibru 240 mm w dwóch wieżach, cztery działa kalibru 120 mm i lżejszą artylerię. Napędzały go maszyny parowe, pozwalające na osiąganie prędkości 14węzłów.
Osobny artykuł:pancerniki obrony wybrzeża typu Deodoro.Pod koniec XIX wieku marynarka Brazylii posiadała dwapancerniki zbudowane w latach 80. oraz kilka mniejszych i starszychpancerników obrony wybrzeża[1]. W latach 1893–94 marynarka Brazylii prowadziła bunt antyrządowy, w związku z czym jej późniejsze finansowanie stało się ograniczone[2]. W połowie lat 90. XIX wieku z dużych okrętów artyleryjskich zamówiono dla niej jedynie dwa pancerniki obrony wybrzeża i jeden krążownik[2].
Pancerniki obrony wybrzeża zamówiono we francuskiej stoczniSociété Nouvelle des Forges et Chantiers de la Méditerranée(inne języki) (FCM) wLa Seyne-sur-Mer[2]. Projekt był wzorowany na francuskich pancernikach obrony wybrzeża typuValmy(Jemmapes), lecz pomniejszony[2].
Stępkę pod budowę pierwszego okrętu położono w 1896 roku[2]. Pierwotnie miał nosić nazwę „Ypiranga”, zmienioną 12 grudnia 1896 roku na „Marechal Deodoro” (marszałekDeodoro, na cześć pierwszego prezydenta republikańskiej Brazylii)[3]. Okręt został formalnie zamówiony 30 grudnia 1896 roku[4]. Uroczyste wodowanie miało miejsce 18 czerwca 1898 roku[a]. Matką chrzestną podczas wodowania była panna Jouve, córka konsula Brazylii w Tulonie[5]. Nazwę okrętu następnie skrócono ostatecznie do „Deodoro”[3]. 2 sierpnia 1899 roku rozpoczęto odbiorcze próby maszyn, a 26 sierpnia artylerii[6]. Okręt został odebrany pod koniec roku i wypłynął do Brazylii 13 grudnia 1899 roku[7][b].
Osobny artykuł:pancerniki obrony wybrzeża typu Deodoro.
Kadłub był stalowy, podzielony grodziami na 17 głównych poprzecznych przedziałów wodoszczelnych[8]. Pewną ochronę przeciw przebiciom w części podwodnej zapewniałykoferdamy wzdłuż burt wewnątrz kadłuba[8]. Kadłub miałdno podwójne, wykorzystywane jako zbiorniki wody kotłowej i balastowe[8].
Wyporność normalna wynosiła 3162tony angielskie, a pełna 3350 ton[c]. Długość całkowita wynosiła 83,6 m, amiędzy pionami 81,5 m[8]. Szerokość wynosiła 14,4 m, a największe zanurzenie na rufie 4,4 m[8].
Uzbrojenie główne składało się z dwóch armat kalibru 240 mm, umieszczonych w wieżach na dziobie i rufie. Istnieją jednak rozbieżności w publikacjach w zakresie modelu dział zastosowanych na okrętach: Schneidera o długości lufy L/40 (40kalibrów), Armstronga Pattern D L/40, albo Armstronga L/45[d]. Działa Armstronga L/40 strzelały pociskami o masie 160 kg[9].
Artylerię średnią stanowiły cztery działa szybkostrzelne kalibru 120 mm umieszczone wkazamatach w narożnikach nadbudówki[10]. Początkowo były to armaty Schneidera o długości lufy L/50, wkrótce po wejściu do służby wymienione na brytyjskie Armstronga o tej samej długości lufy[10]. Uzupełniało je sześć szybkostrzelnych dział kalibru 57 mm Nordenfelta, ustawionych na pokładzie nadbudówki z tarczami ochronnymi[11]. Rocznik floty z 1937 roku wskazywał już tylko cztery takie działa[12]. Lekkie uzbrojenie tworzyły dwa działa kalibru 37 mm Vickers namarsach bojowych i dwa karabiny maszynowe Hotchkiss kalibru 7 mm[11].
Okręty miały dwie podwodnewyrzutnie torped kalibru 450 mm z zapasem sześciu torped[e]. Wyrzutnie torped zdemontowano w 1917 roku[13].
Opancerzenie burt stanowił pas pancerny zestali niklowej Harveya o grubości do 350 mm na śródokręciu, zmniejszającej się do 105 mm na dziobie i rufie[8]. Na dolnej krawędzi grubość pasa zmniejszała się do 150 mm[8]. Pas miał wysokość 1,7 m i sięgał na 1 m poniżej konstrukcyjnej linii wodnej[8]. Oparty był na drewnianej podkładce grubości 100-120 mm[8]. Pokład pancerny ze skosami bocznymi miał grubość 45 mm, z dwóch warstw[8].
Wieże artylerii głównej miały pancerz do 200 mm[8]. Kazamaty artylerii średniej były chronione przez pancerz grubości 52 mm i dwie warstwy stali konstrukcyjnej, łącznie grubości 76 mm[11]. Ponadto stanowisko dowodzenia było chronione pancerzem 125 mm[8].
Napęd stanowiły dwie pionowemaszyny parowe potrójnego rozprężania, rozwijające moc indykowaną 3400hp[14]. Napędzały dwie czteropłatoweśruby o średnicy 320 cm[11]. Były zasilane w parę przez osiemkotłów wodnorurkowych firmy Lagrafel d′Allest, rozdzielonych na cztery grupy po dwa kotły[11]. W 1915 roku zostały one wymienione na cztery kotły systemuBabcock & Wilcox[15]. Zapas paliwa wynosił 240 ton węgla[11]. W Meksyku kotły zostały dostosowane do paliwa płynnego, którego zapas zwiększono do 440 ton[13].
Prędkość kontraktowa wynosiła 14węzłów[11]. Prędkość maksymalna na próbach odbiorczych wyniosła 14,952 węzłów przy wyporności 3082 t[6]. Według monografii, spotykane informacje o prędkości 15 węzłów nie mają potwierdzenia w źródłach brazylijskich (ewentualnie może była ona osiągana po wymianie kotłów)[16]. Zasięg wynosił pierwotnie 1440mil morskich przy prędkości 7,5 w[f].
Pierwszym dowódcą „Deodoro” został komandor por. João Batista das Neves[3]. Okręt przypłynął z Francji do Rio de Janeiro w Brazylii 18 lutego 1900 roku, zmagając się po drodze ze sztormową pogodą, którą zniósł dobrze[17]. 24 lutego był wizytowany przez prezydenta Brazylii[17]. W listopadzie 1904 roku artyleria pancernika posłużyła do stłumienia buntu w szkole wojskowej w Praia Vermelha; jego dowódcą był wówczas kmdr Francisco Marques Pereira e Souza[3]. W styczniu 1908 roku wraz z okrętem bliźniaczym„Floriano” reprezentował marynarkę brazylijską podczas wizyty wRio de Janeiro amerykańskiejWielkiej Białej Floty[g].
22 listopada 1910 roku wieczorem „Deodoro” dołączył do okrętów w Rio de Janeiro pod przewodnictwem pancernika „Minas Geraes”, których marynarze zbuntowali się przeciw złemu traktowaniu i stosowaniu kar cielesnych, mającemu głównie podłoże rasowe[18]. Okręty ostrzeliwały incydentalnie brzeg, a bunt zakończył się częściowym uwzględnieniem postulatów i ogłoszeniemabolicji wobec buntowników 25 listopada[h]. Okręt brał udział w manewrach floty, między innymi w największych manewrach brazylijskich 28 września – 5 października 1913 roku oraz kolejnych w styczniu – lutym 1914 roku[15]. Wraz z bliźniaczym „Floriano” tworzył 2. Eskadrę floty (2a Divisão Naval)[15].
PodczasI wojny światowej, od 1916 roku „Deodoro” był okrętem flagowym Floty Północnej (Força Naval de Norte), ochraniającej ujścieAmazonki[13].
W kwietniu 1924 roku „Deodoro” został sprzedany Meksykowi za 8 miliardówreali, co umożliwiło zamówienie we Włoszech okrętu podwodnego „Humaitá”[13]. 19 kwietnia 1924 roku został wycofany ze służby brazylijskiej[2].
16 kwietnia 1924 roku pancernik został objęty przez meksykańską załogę, a 29 kwietnia podniesiono na nim banderę meksykańską[13]. Otrzymał nazwę „Anáhuac” odmiasta wTeksasie, upamiętniającą starcia z Teksańczykami w 1835 roku[13]. Po dokowaniu w Rio de Janeiro, okręt dopłynął do swojej bazy wVeracruz w Meksyku 15 lipca 1924 roku[13].
„Anáhuac” był największą jednostką marynarki Meksyku i jedyną większą odkanonierek[19]. Klasyfikowany był jakokrążownik (hiszp.crucero)[12]. Służył jako jednostka szkolna[13]. Jego kotły przystosowano do opalania paliwem płynnym[13]. Został wycofany ze służby w 1938 roku, po czym złomowany w 1940 roku[13].
„Anáhuac” pozostał największym pod względem wyporności okrętem bojowym w historii marynarki Meksyku aż do przejęcia niszczycieli typuGearing w 1982 roku[i].
