Demokratyczna Republika Konga (fr.République démocratique du Congo) – drugie[4] pod względem powierzchni, trzecie pod względem liczby ludności państwoAfryki, położone w jej środkowej części, w dorzeczurzekiKongo, u której ujścia posiada 37 km dostępu doOceanu Atlantyckiego. Nazwa, oznaczającamyśliwy, pochodzi od ludu Bakongo. W okresie kolonialnym DR Konga występowała jakoWolne Państwo Kongo (do 1908) iKongo Belgijskie (do 1960), a po uzyskaniu niepodległości w latach 1971–1997 jakoZair. Dla odróżnienia od sąsiadującejRepubliki Konga (Kongo, Kongo-Brazzaville), DR Konga występowała również jakoKongo-Léopoldville, a obecnie po zmianie nazwy stolicy, jakoKongo-Kinszasa.
Nazwa kraju pochodzi od rzeki Kongo, której większa część przepływa przez terytorium kraju. Nazwa rzeki pochodzi zaś od nazwy jednego z ludów Bantu,Bakongo (co znaczy myśliwi), które zamieszkiwało ujście rzeki, gdy zostało ono odkryte przez Portugalczyków w XV wieku[2].
Dżungla pokrywa większość rozległej, nisko położonej kotliny, która obniża się w kierunku Atlantyku na zachodzie. Obszar ten otoczony płaskowyżami łączy się z sawannami na południu i południowym zachodzie, górami na zachodzie i stepami przekraczającymi na północyrzekę Kongo. Wysokie góry są na wschodnim krańcu kraju[2].
Dominujeklimat tropikalny. W równikowej zlewni rzeki Kongo jest gorący i wilgotny. Chłodniejszy i suchszy – na wyżej położonych terenach południowych. Chłodniejszy i wilgotniejszy na górskich terenach na wschodzie[2].
Na północy od równika pora wilgotna trwa od kwietnia do października, a sucha od grudnia do lutego. Na południe od równika: pora wilgotna trwa od listopada do marca, a sucha od kwietnia do października[2].
Na terenie kraju, w obrębie Wielkiej Doliny Ryftowej, występuje aktywność wulkaniczna. Za największe zagrożenie dla ludności uważane są wulkanyNyiragongo iNyamuragira[2].
Pierwszymi mieszkańcami obecnej DR Konga były plemiona myśliwsko-zbierackie. Północ zamieszkiwaliPigmeje, południe plemiona spokrewnione zBuszmenami. W I tysiącleciu p.n.e. oraz I tysiącleciu n.e. napływały ludyBantu, które zepchnęły Buszmenów na południe, a Pigmejów w głąb lasów. W średniowieczu pojawiły się niewielkie państwa. Ich podboje doprowadziły od unifikacji politycznej i kulturalnej południa obecnego DR Konga oraz północnej Angoli i Zambii. W XIV-XVI wieku powstały kolejne państwa – nad dolnym Kongiem Kongo, nad górnym KasaiLuanda, nad górnąLualabąLuba, a w XVII wieku Kuba nad środkowym Kasai. Pierwsze kontakty zEuropejczykami notowane są w XV wieku. W 1491 roku kongijski władca Nzinga-a-Nkwu przyjąłchrześcijaństwo i zainicjował ożywione relacje zPortugalią. W kolejnych wiekach obszar penetrowany był przezHiszpanów,Arabów,Holendrów,Francuzów iBrytyjczyków. Niewielkie państwa sprzedawały przybyszom kość słoniową, miedź i niewolników. Handel niewolnikami z czasem doprowadził do wyludnienia kraju i degradacji relacji społecznych. Na skutek niekończących się konfliktów zbrojnych na przełomie XVIII i XIX wieku rozpadło się Kongo, z kolei Luba i Lunda w przeciągu wieku XIX[5].
Destabilizację regionu w ciągu XIX wieku ułatwiła inwazja europejska.Belgijski królLeopold II sfinansował wyprawęHenry’ego Mortona Stanleya wzdłuż rzekiKongo, mającą na celu ustanowienie tam jego władzy. Podczas konferencji w Berlinie (1884–1885) uznano Leopolda suwerenemWolnego Państwa Kongo. W kolejnych latach siły zbrojne złożone z Afrykanów pod dowództwem Belgów podbiły obszar współczesnejKatangi i wschodnich obszarów DR Konga. W 1908 Leopold scedował Kongo państwu belgijskiemu i od tego momentu stało się ono oficjalnie kolonią pod nazwąKongo Belgijskie. W kolonii Belgowie prowadzili bezwzględny wyzysk tubylców przez kompanie koncesjonowane. Wyzysk prowadził do rebelii (powstania na wschodzie 1919–23, bunt wojskowych wLuluabourgu w 1944)[5]. Szacuje się, że represyjna polityka Belgów doprowadziła do zabicia lub doprowadzenia do śmierci od 5 do 15 milionów mieszkańców Konga[6]. Rządy kolonialne przyczyniły się także do chrystianizacji kraju[5].
PoII wojnie światowej rozwijały się ruchy afrykańskie, powstały pierwsze tubylcze organizacje,związki zawodowe i partie polityczne. W 1959 Belgia metropolia zaczęła tracić kontrolę nad kolonią, paraliżowaną przez strajki i opór cywilny. W styczniu 1960 roku odbyła się belgijsko-kongijska konferencja okrągłego stołu, na której zdecydowano o nadaniu kraju niepodległości i przejęciu władzy przez Afrykanów. W czerwcu tego samego roku Afrykanie formalnie przejęli władzę. Wybory wyłoniły na premieraPatrice’a Lumumbę z Kongijskiego Ruchu Narodowego, a na prezydentaJosepha Kasavubu z ugrupowania ABAKO[5]. Pierwsze dni niepodległości doprowadziły do wybuchu chaosu. Wybuchł bunt wojskowych, a w lipcu inspirowaną przez Belgów secesję Katangi (będącej najbogatszą prowincją) ogłosił tamtejszy liderMoïse Tshombe. W sierpniu w ślad za Katangą poszłoKasai Południowe. Premier Lumumba chcąc ustabilizować sytuację zwrócił się o pomoc wojskową doONZ. Pomoc była niewystarczająca, przez co rząd zwrócił się doZwiązku Radzieckiego[5].
We wrześniu doszło do sporu między prezydentem a premierem. Spór zakończyłzamach stanu przeprowadzony przez pułkownikaJosepha-Désiré Mobutu. Stronnicy obalonego Lumumby (który w grudniu został aresztowany, a następnie zabity) zAntoine Gizengą iChristophe Gbenye powołali wStanleyville rząd Ludowej Republiki Kongo (uznany przezblok wschodni i niektóre kraje kontynentu)[5]. W lutym 1961 roku Mobutu przekazał rzeczywistą władzę prezydentowi Kasavubu. Dzięki działaniom militarnym i dyplomatycznym czasowo przywrócono jedność terytorialną. Rząd otrzymał znaczną pomoc od Belgii iUSA. W 1962 roku aresztowano Gizengę i grupę jego współpracowników. Pozostali lumumbiści utworzyli wBrazzaville w październiku 1963 roku Narodowy Komitet Wyzwolenia a rok później wywołali antyrządowe powstanie przejmując kontrolę nad połową państwa[5]. W lipcu 1964 roku prezydent Kasavubu powołał na premiera Moïse Tshombego z Katangi. We wrześniu tego samego roku siły rządowe z pomocą belgijską i amerykańską pokonały rebeliantów. Po zwycięstwie Kasavubu odwołał premiera Tshombe. W listopadzie 1965 roku Mobutu ponownie dokonał zamachu stanu przejmując w kraju dyktatorskie rządy[5].
Mobutu ogłosił się głową państwa (a w 1966 roku szefem rządu), zawiesił konstytucję, rozwiązał parlament i partie polityczne. Już w pierwszych latach wprowadził nieograniczone rządy oparte na monopolu monopartii, Ludowego Ruchu Rewolucji[5]. Prowadził politykę afrykanizacji (polityka tzw. autentyczności afrykańskiej)[5]. W jej ramach zmieniał nazwy pochodzące z języków kolonialnych na afrykańskie. 27 października 1971 Mobutu zmienił nazwę państwa naZair oraz własne nazwisko[7]. O ile Zair rozwijał się i otrzymywał pomoc ze strony kapitału zagranicznego, to Mobutu pozostawał głównym beneficjentem przychodów[5]. Rządy ściśle związane były zkorupcją i defraudacją publicznych funduszy[8][9]. Zair przypłacił to stając się w latach 80. jednym z najbiedniejszych państw świata, a gospodarka całkowicie załamała się[5].
W 1977 i 1978 rządom Mobutu zagroził zbrojnie Front Wyzwolenia Narodowego Konga (wspierany przezAngolę). Wystąpienia na osobistą prośbę prezydenta zostały stłumione poprzez interwencję wojsk francuskich, belgijskich i w mniejszym stopniumarokańskich[5][10].
W 1990 roku pod naciskiem międzynarodowym i opozycji zgodził się na nieznaczną demokratyzację. W 1994 roku wprowadzono nową tymczasową konstytucję[5]. W połowie lat 90. ludność z plemieniaTutsi (pozostająca od dłuższego czasu w opozycji wobec Mobutu z powodu jego zdecydowanego poparcia dla plemieniaHutu uczestniczącego wludobójstwie w sąsiedniejRwandzie przy poparciu m.in. Francji) opanowała znaczną część wschodniego Zairu. Mobutu wydał polecenie usunięcia Tutsi poza granice Zairu. Wywołało to otwartąwojnę domową, w którą zaangażowali się inni opozycjoniści. 16 maja 1997 oddziały przeciwników Mobutu – występujące jako Sojusz Sił Demokratycznych na rzecz Wyzwolenia Konga – zdobyły Kinszasę. Nowym prezydentem został ogłoszonyLaurent Kabila. Obalony Mobutu wyjechał z kraju (któremu przywrócono dawną nazwę Kongo)[5][9][11][12].
Laurent Kabila w swoich rękach skupił pełnię władzy wykonawczej, ustawodawczej i militarnej[5]. Od 1998 roku zmagał się zdrugą wojną domową i interwencjami wojsk Ugandy i Ruandy. W styczniu 2001 Kabila został postrzelony w zamachu dokonanym przez członka własnej ochrony. Wydarzenie to było częścią nieudanego zamachu stanu. Ranny Kabila został przetransportowany do szpitala wZimbabwe, gdzie zmarł 18 stycznia. Urząd prezydenta objął syn Laurenta,Joseph Kabila[13][14][15]. Nowy prezydent w grudniu 2002 roku podpisał z antyrządowymi rebeliantami umowę kończącą wojnę domową[16]. Joseph Kabila zyskał prezydencką reelekcję w wyborach w latach 2006 i 2011[17].
Kolejne wybory powinny były odbyć się w listopadzie 2016, ale rząd Kabili opóźnił je na 30 grudnia 2018, mimo że Kabila, zgodnie z konstytucją, nie mógł ubiegać się o trzecią kadencję. Decyzja o przesunięciu wyborów wznieciła wiele protestów i niepokojów społecznych, z zamieszkami na ulicach włącznie, szczególnie na wschodzie kraju. Wybory prezydenckie, parlamentarne i lokalne odbyły się na terenie DRK na przełomie roku 2018 i 2019. W miastachBeni iButembo zostały odwołane z powodu wybuchu ogniskwirusa ebola. W Yumbi – z powodu ostrych zamieszek. Wyniki wyborów prezydenckich ogłoszono 10 stycznia 2019. Wygrał je kandydat opozycji,Félix Tshisekedi. Urząd objął dwa tygodnie później. Było to pierwsze przekazanie władzy między opozycyjnymi kandydatami bez większej przemocy lub zamachu stanu, od czasu uzyskania niepodległości przez DRK.[2]
Rodzina z plemienia Mongo w Demokratycznej Republice KongaEwolucja demograficzna w latach 1961–2003 (daneFAO, 2005). Ludność w tysiącach osób.
Ludność skupia się na płaskowyżach, na sawannie, przy rzekach i jeziorach, natomiast porośnięte tropikalną dżunglą północ i centrum kraju są prawie niezamieszkane. Exodus ludności wiejskiej zwiększył populację miast, a przede wszystkim stolicy[2].
Mimo posiadania żyznych gleb, dużego potencjału hydroenergetycznego, i bogatych zasobów naturalnych, Demokratyczna Republika Konga zmaga się z wieloma problemami socjoekonomicznymi, w tym m.in., wysoką śmiertelnością noworodków (58,4 zgonu/1000 żywych urodzeń w 2020) i matek (473 zgony/100 000 żywych urodzeń w 2020), wysoką (5,77 dziecka na kobietę w 2020; 3. najwyższa na świecie) i wczesną dzietnością (średni wiek kobiety w pierwszej ciąży to niecałe 20 lat), niedożywieniem (30% dzieci do 5 r. życia), słabą wyszczepialnością, słabym dostępem do wody pitnej i sanitariatów[2].
Z przyrostem naturalnym 3,18% (2020) DRK znajduje się w pierwszej dziesiątce krajów na świecie. Liczba urodzin wynosi 41/1000 mieszkańców, a zgonów 8,4/1000 mieszkańców. Średnia oczekiwana długość życia wynosi 61 lat (59 dla mężczyzn, 63 dla kobiet)[2].
DRK jest zarówno źródłem, jak i gospodarzem uchodźców. W latach 2012–2014 do kraju powróciło ponad 119 tys. Kongijczyków, ale ponad 0,5 miliona nadal pozostawało za granicą (2015). Do największych grup uchodźców przebywających w 2020 w DRK należeli mieszkańcy:
Rwandy: 214 777 osób
Republiki Środkowoafrykańskiej: 171 400
Sudanu Południowego: 88 503
Burundi: 47 172.
W 2018 roku około 3,1 miliona mieszkańców było uchodźcami wewnętrznymi (z uwagi na wcześniejsze wojny domowe i trwający od 2016 roku konflikt w prowincji Kasai). Poziom migracji szacowany był w 2020 na -0,9 migranta na 1000 mieszkańców (ubytek ludności)[2].
DRK jest krajem z 6. najmłodszą populacją na świecie, z medianą wieku 16,7 roku. Połowa mieszkańców nie skończyła 15 roku życia. Szacunkowa struktura wiekowa w 2020:
0–14 lat: 46,38%
15–24 lata: 19,42%
25–54 lata: 28,38%
55–64 lata: 3,36%
64 lata i więcej: 2,47%
Przewaga mężczyzn nad kobietami występuje przy urodzeniach i utrzymuje się do 25 roku życia. Powyżej 55 roku życia występuje przewaga kobiet. W grupie powyżej 65 r. życia jest znaczna (0,76:1).
Ludność DRK tworzy ponad 200 grup etnicznych, głównie bantu i chamickie (razem ok. 45% populacji). Językiem urzędowym jest francuski. W kontaktach handlowych dominujejęzyk lingala. Popularnymi językami są:kingwana (dialektsuahili),kikongo itshiluba (z rodziny bantu)[2].
Obowiązująca konstytucja została przyjęta 13 maja 2005, zaaprobowana w referendum 18–19 grudnia 2005 i ogłoszona 18 lutego 2006[2].
Poprawki do ustawy zasadniczej mogą zgłaszać: prezydent, rząd, izba parlamentu, lub obywatele (poprzez petycję). Treść poprawki musi zostać uzgodniona przy absolutnej większości w obu izbach. Poprawka wymaga dodatkowo przyjęcia w referendum, jeśli na wspólnym posiedzeniu obu izb nie przyjęły one poprawki większością 3/5. Poprawkom nie podlegają: forma rządów, prawa wyborcze, niezależność sądownictwa, pluralizm polityczny, wolności osobiste[2].
Sąd Kasacyjny (Court of Cassation,Cour de Cassation) – składa się z 26 sędziów; dzieli się na izbę legislacyjną i izbę sądowniczą. Sędziów Sądu Kasacyjnego wybiera niezależna Rada Służby Sądowniczej, składająca się prokuratorów i sędziów niższych szczebli.
Sąd Konstytucyjny (Constitutional Court) – 9 sędziów. Trzech nominowanych przez prezydenta, 3 przez Radę Służby Sądowniczej (Judicial Service Council), 3 przez parlament. Sędziowie wskazywani przez prezydenta mają 9-letnią nieodnawialną kadencję, z jednym sędzią wymienianym co 3 lata.
Demokratyczna Republika Konga dysponuje trzemarodzajami sił zbrojnych: wojskami lądowymi (Forces d’Armees de la Republique Democratique du Congo, FARDC),marynarką wojenną (La Marine Nationale) orazsiłami powietrznymi (Force Aerienne Congolaise, FAC)[22][2]. Ochroną prezydenta i rządu zajmuje się Gwardia Republikańska.
Uzbrojenie sił lądowych Demokratycznej Republiki Konga składało się w 2022 roku m.in. z: 212 czołgów, 201 opancerzonych pojazdów bojowych, 125 zestawówartylerii holowanej, 16 artylerii samobieżnej, oraz 55wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych[23]. Marynarka wojenna dysponowała w 2022 roku szesnastoma okrętami obrony przybrzeża[23]. Siły powietrzne z kolei posiadały w 2022 roku uzbrojenie w postaci m.in. pięciumyśliwców, 8samolotów transportowych, 32śmigłowców oraz ośmiuśmigłowców szturmowych[23].
Wojska Demokratycznej Republiki Konga w 2022 roku liczyły 100 tys. żołnierzy zawodowych oraz 10,0 tys. rezerwistów[23]. Służba ma charakter mieszany: ochotniczo-poborowy[2].
Według rankinguGlobal Firepower (2022) siły zbrojne Demokratycznej Republiki Konga stanowią 76. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 299 mln dolarów (USD)[23].
Nowa konstytucja z lutego 2006 roku wprowadza podział kraju na 25 prowincji oraz rejon stołeczny. Zgodnie z konstytucją miał on zacząć obowiązywać w ciągu trzech lat, tj. od 2009 roku, jednak nie wszedł on w życie. Po dalszych debatach i zmianach został zaakceptowany przez parlament 9 stycznia 2015 z rocznym okresem wdrożenia zmian.
Gospodarka Demokratycznej Republiki Konga jest jedną z najmniej rozwiniętych na świecie – w 2014 roku ok. 63% ludności żyło poniżej granicy ubóstwa. Pod względem PKB na mieszkańca plasuje się na 3. miejscu od końca. Jednocześnie kraj posiada bogate i zróżnicowane zasoby naturalne, szacowane na 24 biliony USD[24]. Od uzyskania niepodległości kraj zmaga się z systemową korupcją i niestabilnością. W latach 90. XX wieku doszły do tego konflikty wewnętrzne. Czynniki te stale zmniejszają możliwości gospodarki, obniżają dochody państwa i stymulują wzrost zadłużenia[2].W latach 60. DRK była drugim najbardziej uprzemysłowionym państwem afrykańskim poRepublice Południowej Afryki, z dobrze prosperującym przemysłem górniczym oraz względnie wydajnym rolnictwem.
Pierwsza (lata 90. XX wieku) orazdruga wojna domowa w Kongu (zakończona w 2003) doprowadziły do znacznego spadku produkcji oraz zysków państwa, spowodowały zwiększenie długu zewnętrznego.
Sytuacja poprawiła się po 2003 roku – po zakończeniu wojny, ogłoszeniu nowej konstytucji i zmianie władzy. Rząd zaczął wprowadzać reformy oraz otworzył się na relacje z międzynarodowymi instytucjami finansowymi i darczyńcami. Postęp jest jednak powolny – hamowany przez korupcję, niestabilności, niewydolność urzędów, czy niechęć inwestorów. Wznowienie wydobycia pozwoliło na wzrost przychodów państwa i PKB do 2015, ale jednocześnie zaczęła rosnąć inflacja i postępowała deprecjacja waluty. Duża część gospodarki działa w szarej i czarnej strefie[2].
Od 2010 spadła również cena miedzi, jednego z głównych towarów eksportowych DRK, co odbiło się na przychodach państwa i rezerwach walutowych. W połowie 2017 roku inflacja sięgała 50%[2].
W 2012 roku bezrobocie wynosiło 8,7% (niższe u kobiet, 6,8%, niż u mężczyzn – 11,3%). Siła robocza kraju szacowana jest na 31,36 mln. (w 2017)[2].
W 2012 roku 110 km² gruntów było sztucznie nawadniane[2].
W roku 2017 budżet DRK wykazywał, szacunkowo, 4,634 mld. USD przychodów i 5,009 mld. USD rozchodów. Deficyt wynosił 0,9% PKB. Inflacja wynosiła 41,5%. Rezerwy walutowe i złotowe: 457,5 mln USD. Dług zewnętrzny: 4,963 mld USD.
Eksport wyniósł 10,98 mld. USD (Chiny 41,4%, Zambia 22,7%, Korea Południowa 7,2%, Finlandia 6,2%). Import wyniósł 10,82 mld. USD (Chiny 19,9%, RPA 18%, Zambia 10,4%, Belgia 9,1%, Indie 4,3%, Tanzania 4,2%)[2].
Największe kopalnie są zlokalizowane wKatandze na południu kraju. Kongo jest największym na świecie producentem kobaltu oraz znaczącym producentem miedzi i diamentów. Złoża diamentów są zlokalizowane w prowincjiKasai w zachodniej części kraju i stanowią 30% zasobów światowych. Państwo posiada również 70% światowych zasobówkoltanu, który jest głównym źródłemtantalu, używanego powszechnie w elektronice dla potrzeb przemysłu komputerowego oraz telekomunikacyjnego. W 2002 we wschodniej części DRK odkryto złoża cyny, jak dotąd wydobywane jedynie na małą skalę. Przemyt oraz zyski z handlu minerałami przyczyniły się do podsycania i finansowania działań wojennych między plemionami i grupami etnicznymi. Przemysł wydobywczy jest w większości kontrolowany przez korporacje krajów zachodnich, które często oskarżane były o politykę sprzyjającą rozwojowi konfliktów etnicznych oraz o działalność rabunkową.Katanga Mining jest szwajcarską korporacją, która posiada na terenie DRK kombinat metalurgiczny Luilu, zdolny przerobić 176 tys. ton miedzi oraz 8 tys. ton kobaltu rocznie, czyniąc go największą tego typu instalacją na świecie[28].
Analiza sektora wydobywczego – połowa światowych zasobów kobaltu znajduje się w Demokratycznej Republice Konga[29]
Demokratyczna Republika Konga posiada około połowy światowych zasobów kobaltu (cena za 1 tonę kobaltu na giełdzie metali w Londynie wynosi w kwietniu 2015 roku 26 700 dolarów, czyli około 100 000 złotych). Według danych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych USA na świecie znajduje się około 25 000 000 ton kobaltu. W 2014 roku wydobycie na świecie kobaltu wyniosło 112 000 ton przy czym 56 000 ton pochodziło z Demokratycznej Republiki Konga, drugi kraj Chiny dostarczył 7200 ton, trzecia Kanada wydobyła około 7000 ton kobaltu. W 2014 roku, przyjmując cenę z giełdy w Londynie, Demokratyczna Republika Konga wydobyła kobalt za kwotę 1.5 miliarda dolarów (około 5.5 miliarda złotych).
Na podstawie danych Eximcon Group[29] głównymi produktami, jakie Demokratyczna Republika Konga eksportowała w 2014 roku zasoby naturalne: miedź (udział 62% w całym eksporcie), kobalt (19%), ropa (9%; 20 000 baryłek dziennie 2015[2]).
Produkty, które były importowane w największej ilości, to: maszyny (12% udziału w całym imporcie), pojazdy (6%), produkty ze stali lub żelaza (5%).
Ważnym działem gospodarki jest rolnictwo, które w 1996 zatrudniało 66% siły roboczej państwa i w 1997 stanowiło 57,9%PKB. Najważniejszymi produktami przeznaczonymi na eksport sąkawa,olej palmowy,guma,bawełna,cukier,herbata orazkakao. Uprawia się takżemaniok,banany,kukurydzę,ryż z przeznaczeniem na rynek rodzimy.
Lasy pokrywają 60% powierzchni kraju, stanowiąc ogromne bogactwo naturalne dla kraju. W 2003 przeznaczono na eksport drewno o wartości 25,7 mln USD. Intensywna gospodarka leśna stanowi zagrożenie dla ogromnej bioróżnorodności lasów równikowych oraz ludności zamieszkującej na terenach masowych wycinek leśnych[30].
Rozwinięty system hydrologiczny kraju pozwala na intensywne prowadzenie rybołówstwa. W 1997 łączna produkcja z wód morskich oraz rzek i jezior jest szacowana na 162 961 ton. Większość połowów pochodzi z jeziorWielkiego Rowu Afrykańskiego oraz rzek Kotliny Konga. Połowy morskie stanowią jedynie 2% łącznej produkcji[31].
Rzeka Kongo i jej dopływy stanowią szkielet gospodarki, w tym transportu. Na rzece Kongo powstał zespół 2 hydroelektrowniInga, która zasila południową, przemysłową, część kraju poprzez linięHVDC Inga-Shaba.
Prawie połowa mieszkańców kraju (2/3 mieszkańców wsi) ma dostęp jedynie do improwizowanych lub naturalnych zbiorników wody pitnej. Tylko 29% mieszkańców ma dostęp do sanitariatów z kanalizacją lub szambem[2].
W 2016 roku DRK była eksporterem netto energii elektrycznej. Mimo tego, ok. 69 milionów mieszkańców nie miało dostępu do energii elektrycznej. Elektryfikacja terenów miejskich wynosiła 47%, a wiejskich jedynie 0,4%[2].
Telefonia stacjonarna w kraju jest rzadkością (<1 linia/100 mieszkańców). Dużo bardziej rozwinięta jest telefonia komórkowa. W 2018 roku w DRK było prawie 36,5 mln abonentów (38/100 mieszkańców). W 2016 roku niecałe 4% mieszkańców miał dostęp do internetu (mniej niż 1% do łączy szerokopasmowych)[2].
W 2012 roku DRK zamówiło w Chinach satelitę telekomunikacyjnego, ale projekt zawieszono w 2016 z powodów finansowych[32].
W 2013 roku w kraju istniało 62 km gazociągów, 77 km ropociągów, i 756 km rurociągów dla produktów ropopochodnych[2].
W 2015 roku w kraju zarejestrowanych było 8 przewoźników lotniczych, dysponujących 13 samolotami. Ruch pasażerski wyniósł 476 352 osób. Ruch towarowy: 85 mln. ton[2].
W 2017 roku w DRK było 198 lotnisk i lądowisk, 1 heliport, w tym z pasami startowymi[2]:
W 2017 roku wydatki na edukację wyniosły 1,5% PKB. Współczynnik alfabetyzacji wynosił 77%, i był znacznie wyższy u mężczyzn (88%) niż u kobiet (66%). Oczekiwana długość kształcenia wynosiła w 2013 roku 11 lat dla chłopców i 9 lat dla dziewczynek[2].
DRK jest notowany przez Departament Stanu USA jako kraj kategorii II ze względu na przemyt ludzi, tj. kraj niewypełniający minimalnych standardów zapobiegania i zwalczania handlu i przemytu ludzi, ale który czyni postępy w tym kierunku[2].
W kraju występuje bardzo wysokie ryzyko przenoszenia chorób zakaźnych. Często występuje WZW A i tyfus. Spotykana jest malaria, denga, śpiączka afrykańska i wścieklizna. W 2013 roku na 10 000 mieszkańców przypadało 0,9 lekarza[2].
W 2013 roku ok. 23% dzieci poniżej 5 r. życia cierpiało na niedożywienie. Około 7% dorosłych było otyłych (BMI>30).
W 2018 roku około 0,8% populacji jest nosicielami HIV lub choruje na AIDS (ok. 450 000). Umieralność z tego powodu wynosiła ok. 13 000.[2]
Joseph Conrad był kapitanem parowca pływającego w służbie króla belgijskiegoLeopolda II po rzece Kongo w roku 1890. Będąc pod wrażeniem zaobserwowanych tam okrucieństw napisał powieśćJądro ciemności.
↑Anice Anderson, Vivian Head, Anne Williams:Rzezie, masakry i zbrodnie wojenne od starożytności do współczesności, Bellona, Warszawa, 2009ISBN 978-83-11-11464-7, s. 69[1].
↑Rozwój zależny Czarnej Afryki. W: Oxford Wielka Historia Świata. T. 29: XX wiek Świat i Polska po II wojnie światowej – Dekolonizacja – Lata siedemdziesiąte – Filozofia. Poznań: Oxford Educational, s. 242.ISBN 978-83-7425-832-6.
↑Diane Ducret, Emmanuel Hecht,Ostatnie dni dyktatorów, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 227.
.svg)
_-_COD_-_UNOCHA.svg)
.jpg)
