Death Note (jap. デスノート Desu nōto) –manga autorstwaTsugumi Ōby, ilustrowana przezTakeshiego Obatę. Składa się ze stu ośmiu rozdziałów, liczby symbolicznej dla serii, wydanych w dwunastu tomach. Od 3 października 2006 roku do 27 czerwca 2007 trwała premierowa emisjaanimeNotatnik śmierci. Powstał także dwuczęściowy film kinowy, wydany pod tytułamiDeath Note: Notatnik śmierci iDeath Note: Ostatnie imię, jak i równieżspin-off,L: Change the World i sequelDeath Note: Light Up the New World. W połowie 2008 roku amerykańskie studio Vertigo Entertainment zapowiedziało stworzenieremake’uDeath Note[1], którego premiera wstępnie planowana była na 2010 rok[2]. W 2015 powstałmusical na podstawie mangi, a dwa lata późniejNetflix wyprodukował amerykańskąekranizację historii.
Oryginalny japoński tytuł to ＤＥＡＴＨ ＮＯＴＥ, chociaż spotyka się tam również pisownię デスノート. Pierwszej formy używa się w oficjalnych materiałach, takich jak okładki czy plakaty; w mandze, anime i filmach bohaterowie posługują się formądesu nōto zamiastdeath note – w skryptach oraz na kartach mangi pojawia się zapis デスノート.
W roliopeningu i endingu animeNotatnik śmierci wykorzystano utwory zespołuNightmare orazMaximum the Hormone.
Death Note opowiada historię genialnego licealisty imieniemLight Yagami, który znajduje tajemniczy notes upuszczony przezshinigamiegoRyūka. Notes ten posiada niesamowite właściwości: jego użytkownik, wpisując do niego imię oraz nazwisko osoby, której twarz zna, powoduje śmierć tej osoby w określonych okolicznościach w ciągu 40 sekund. Jeśli w ciągu tych 40 sekund od zapisania imienia ofiary nie zostanie wpisana przyczyna śmierci, osoba umrze na zawał serca. Light dostrzega w tym szansę oczyszczenia świata ze wszelkiego zła. Pod pseudonimem Kira (od angielskiegokiller), który to nadali mu jego zwolennicy, zaczyna wprowadzać swój plan w życie. Na drodze staje mu jednak tajemniczyL – legendarnydetektyw, geniusz, postrzegający działania Kiry jako zwykłe morderstwa.
Fabuła filmów miejscami znacznie odbiega od mangowych wątków, co nie spotkało się z aprobatą wielu miłośników komiksu. Anime jest znacznie wierniejszą adaptacją mangi, niemalże w stu procentach zgodną z papierowym pierwowzorem.
MangaDeath Note po raz pierwszy została opublikowana w japońskim magazyniekomiksowym Shūkan Shōnen Jump w grudniu 2003 roku i zamknęła się w 103 rozdziałach, zebranych później w dwunastu tomachtankōbon. WPolsce mangaDeath Note wydana została przez wydawnictwoJaponica Polonica Fantastica. Od sierpnia 2007 roku do października 2009 roku opublikowano wszystkie dwanaście tomów.Studio JG wydało także kilkadōjinshi opartych naDeath Note.
Dodatkowo, w październiku 2006 roku w Japonii wydany został przewodnik po mandze pt.DEATH NOTE HOW TO READ 13, zawierający dane dotyczące serii, w tym opisy postaci, wywiady z twórcami, ciekawostki dotyczące serii oraz dodatkowy rozdział poprzedzający fabułęDeath Note[3]. Pierwszą edycję można było nabyć wraz z modelami, wśród których znajdowały się m.in. pięćpacynek, przedstawiających Kirę, L, Misę, Mello i Neara.
AnimeNotatnik śmierci liczy 37 odcinków w reżyseriiTetsuro Arakiego, wyemitowanych w japońskiej telewizjiNTV w okresie od 3 października 2006 roku do 26 czerwca 2007 roku[16][17]. Animacja stworzona została w studiuMadhouse, natomiast cała seria stworzona została w koprodukcji Madhouse, NTV, Shueishy, D.N. Dream Partners oraz Video & Audio Project[18].
30 września 2007 roku Nippon Television wyemitowała dwugodzinny odcinek specjalnyDeath Note Rewrite: The Visualizing God' (jap. DEATH NOTEリライト・幻視する神 Desu Nōto Riraito: Genshisuru kami). Akcja odcinka toczy się w świecie shinigami, już po zakończeniu fabuły głównej serii. Narratorem jest Ryūk, który zapytany przez innego shinigami o świat ludzi, opowiada o L’u, Kirze i wydarzeniach prowadzących do pojawienia się w serii Mello i Neara. Pierwotnie reklamowany jakoNotatnik śmierci z punktu widzenia Ryūka, odcinek zawierał jedynie kilka nowych scen, poprawione dialogi oraz alternatywne zakończenie[19].
Na podstawie serii powstała powieść autorstwa Nisio IsinaDeath Note – Another Note: Sprawa serii morderstw BB w Los Angeles (jap. DEATH NOTE アナザーノート ロサンゼルスBB連続殺人事件 DEATH NOTE ANOTHER NOTE Los Angeles BB renzoku satsujin jiken),prequel opisujący przebieg śledztwa wLos Angeles wspomnianego w drugim tomie mangi. W powieści przybliżone zostały postacie Naomi oraz Mello (występującego w roli narratora), opisany został także sierociniec Watariego oraz system, dzięki któremu możliwe się stało stworzenie grupy geniuszy w skład której wchodzili L, Mello i Near[20]. W Polsce powieść ta została wydana przez wydawnictwoJaponica Polonica Fantastica.
Gra konsolowaDeath Note Kira Game (jap. デスノート キラゲーム Desu Nōto Kira Gēmu) została wydana 15 lutego 2007 roku[21] przezKonami na platformęNintendo DS.Kira Game jest grą konsolową, w której gracz kieruje poczynaniami Kiry lub L (są to jedynie nazwy, albowiem każda z postaci może być Kirą lub L’em). Zadaniem gracza jestwydedukować, kto jest wrogiem (Kirą lub L, w zależności od tego, kim się gra). Gra ma trzy fazy; śledztwo, w której gracz omawia sprawę i dowody z innymi postaciami; głosowanie, w której każdy członek śledztwa wybiera postać podejrzewaną o bycie Kirą lub L’em; L/Kira, w której gracz może skupić śledztwo na jednej postaci, aby sprawdzić, czy faktycznie jest ona Kirą (opcja dla L), względnie usunąć postać z drużyny (opcja dla Kiry)[22].
Sequel gry –Death Note L o Tsugumono (jap. デスノート Lを継ぐ者 Desu Nōto Eru o Tsugu Mono) – został wydany w Japonii 12 czerwca 2007 roku. Fabuła gry oparta jest na drugiej części mangi i zawiera postacie takie jak Mello albo Near[22].
Trzecia gra,L the Prologue to Death Note -Rasen no Trap- (jap. L the ProLogue to DEATH NOTE -螺旋の罠- Eru za Purorōgu tu Desu Nōto -Rasen no Torappu), została również wydana w Japonii na Nintendo DS[22][23]. Gracz wciela się w niej w postać młodego agentaFBI, który budzi się w dziwnym hotelu, a jego zadaniem jest uciec Kirze z pomocą L. Fabuła umieszczona jest przed rozpoczęciem śledztwa w sprawie Kiry w animowanym pierwowzorze[23].
Niektórzy bohaterowieDeath Note pojawiają się w Jump Super Stars i Jump Super Stars Ultimate,bijatykach zawierających postacie z tytułów drukowanych w Shūkan Shōnen Jump. Light, Ryuk, L, Misa, Near i Mello pojawiają się w tych grach jako postacie drugoplanowe[24][25].
W grudniu 2008, po wydaniu 12 tomów, zostało sprzedane 26,5 miliona egzemplarzy mangi[26]. W 2007 roku Death Note zdobył nagrodęEagle Awards w kategorii najlepsza manga[27]. Oprócz tego, manga otrzymała nominacje doAmerican Anime Awards (2006)[28] iNagrody Kulturalnej im. Osamu Tezuki (2007)[29].
Shusuke Kenko, reżyser filmów aktorskich opartych naDeath Note, w swojej wypowiedzi dla malezyjskiego dziennikaThe Star stwierdził, że manga „ledwo dotyka” cierpienia ofiar Notatnika Śmierci. Z tego też względu zdecydował się na odmienne rozłożenie akcentów w filmach aktorskich[30]. Tatsuya Fujiwara, aktor grający Lighta w filmach, określiłDeath Note mianem „bardzo ekscentrycznej opowieści”, opisującej „trwałe motywy”, zbliżonej w tym względzie doZbrodni i kary[31]. MangaDeath Note sprzedała się w Japonii w ilości około 20 mln egzemplarzy[32].
W Polsce zarówno manga, jak i anime spotkały się z entuzjastyczną oceną odbiorców (8,81/10 wedle czytelnikówTanuki.pl[33] i 8,4 w serwisieFilmweb[34]). Reakcja krytyki, również pozytywna, była jednak bardziej powściągliwa. W recenzjach wspomniane zostały typowo rozrywkowy charakterDeath Note, niezbyt udane zakończenie[35], przerysowane charaktery postaci[36].
Z początkiem 2005 roku władze szkolne wShenyang, stolicy ProwincjiLiaoning zakazały mangiDeath Note[37]. Bezpośrednią przyczyną były częste przypadki przerabiania przez uczniów zeszytów by przypominały Notes Śmierci, a następnie wpisywanie do nich nazwisk znajomych, nielubianych osób i nauczycieli[38]. Zakaz został wprowadzony w celu ochrony „fizycznego i umysłowego zdrowia” uczniów przed materiałami które „wprowadzały w błąd niewinne dzieci i wypaczały ich umysł i ducha”[39]. Zakaz został rozciągnięty na inne chińskie miasta, w tymPekin,Szanghaj iLanzhou w ProwincjiGansu[40]. W 2015 chińskie Ministerstwo Kultury umieściło Death Note na liście 38 mang i anime zawierających „dalece niewłaściwe treści” i zakazało druku oraz dystrybucji serii na terenie kraju[41].
