Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

David Lynch

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
David Lynch
Ilustracja
David Lynch (2017)
Prawdziwe imię i nazwisko

David Keith Lynch

Data i miejsce urodzenia

20 stycznia 1946
Missoula

Data śmierci

15 stycznia 2025

Zawód

reżyser, aktor, scenarzysta, producent filmowy, muzyk, malarz

Współmałżonek

Peggy Lentz, Mary Fisk, Mary Sweeney, Emily Stofle

Lata aktywności

1966–2025

Odznaczenia
Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa
Lynch w liceum (1964)
Lynch i MacLachlan na premierze 3. sezonuTwin Peaks w 2017

David Keith Lynch (ur.20 stycznia1946 wMissouli, zm.15 stycznia2025) –amerykańskireżyser,aktor,producent iscenarzysta filmowy, muzyk,malarz.

Wczesne życie i edukacja

[edytuj |edytuj kod]

Jego matka, Edwina, miała korzeniefińskie iniemieckie, a ojciec, Donald Walton Lynch, był pochodzeniaangielskiego,szkockiego iirlandzkiego[1].

W dzieciństwie Lyncha jego rodzina często się przeprowadzała. Jego wczesnym marzeniem było zostać malarzem. Po ukończeniu szkoły średniej, studiował malarstwo[2], jednak studiów nie ukończył[3]. O swoim dzieciństwie mówił[4]:

Jako dziecko uważałem świat za całkowicie fantastyczny. Oczywiście, miałem zwykłe obawy, jak chodzenie do szkoły... dla mnie, w tamtym czasie, szkoła była przestępstwem przeciwko młodym ludziom. Niszczyła nasiona wolności. Nauczyciele nie zachęcali do wiedzy ani pozytywnego nastawienia.

David Lynch

Nie uczyłem się. Nic nie robiłem. Nie znosiłem tego. Nienawidziłem. Najważniejsze było to, co działo się poza szkołą. To wywarło na mnie przemożny wpływ. Ludzie, związki, prywatki, wielka miłość.

David Lynch, filmDavid Lynch, Żyć sztuką

Twórczość

[edytuj |edytuj kod]

Był jednym z najbardziej kontrowersyjnych i charakterystycznych amerykańskich reżyserów filmowych. Wypracował własny styl, w którym równie istotną rolę odgrywają wszystkie elementy dzieła: postacie, światło, montaż, muzyka. W swoich filmach często odwoływał się do elementówsurrealistycznych, chętnie tworzył wariacje na temat ludzkiejpodświadomości, marzeń ifobii. Część filmów starała się pokazać ciemną, ukrytą stronę życia prowincjonalnych miasteczek. Światową sławę przyniósł Lynchowi zrealizowany w 1989 serial telewizyjnyMiasteczko Twin Peaks, choć już wcześniej był nominowany doOscara za filmCzłowiek słoń[5].

Filmy Lyncha mają także charakter demaskatorski (Mulholland Drive,Dzikość serca,Blue Velvet) dzięki odsłanianiu kurtyny, przedstawianiu zakulisowego życia bohaterów, skrywanych przed zewnętrznym światem intryg. Fabuła jego filmów poprzez to staje się wielopłaszczyznowa, przy czym płaszczyzny te przenikają się wzajemnie. Rzeczywistość snu przenika się z rzeczywistością codzienności, przez co rozmyte wątki trudno jednoznacznie zinterpretować. Widz skazany jest na konieczność samodzielnego rozwiązywania zagadek, odczytywania surrealistycznychmetafor, łączenia przypadkowych zdarzeń w całość[6].

Inland Empire powstał częściowo wŁodzi, gdzie reżyser planował otworzyć studio filmowe. Od 2003 realizowany jest również filmowy projekt o roboczym tytuleThe Green Room in Lodz, którego epizody wykorzystano wInland Empire.

Życie prywatne

[edytuj |edytuj kod]

David Lynch był żonaty czterokrotnie: z Peggy Lentz w latach 1967–1974, małżeństwo zakończyło się rozwodem. Następnie z Mary Fisk (1977–1987; rozwód), Mary Sweeney (2006–2006; rozwód) i Emily Stofle (2009–2025; do jego śmierci).

David Lynch Energa Camerimage 2017

Przewodniczył jury konkursu głównego na51. MFF w Wenecji (1994) oraz na55. MFF w Cannes (2002). Był członkiem Komitetu Honorowego festiwaluCamerimage.

Od lipca 1973 David Lynch praktykowałmedytację transcendentalną[7]. W 1975 w ośrodku Spiritual Regeneration Movement w Los Angeles w Kalifornii poznałguruMaharishiego Yogi. Odtąd, aż do śmierci promował szkoły „latających joginów”[8], a pomagały mu w tym uznane gwiazdy muzycznego showbiznesu jakDonovan,George Harrison,Paul McCartney,Sheryl Crow,Eddie Vedder,Moby,Ben Harper,Trent Reznor i Mike Love zThe Beach Boys.

Choroba i śmierć

[edytuj |edytuj kod]

Lynch nałogowo paliłpapierosy. Zaczął palić w wieku 8 lat, w 2020 roku zdiagnozowano u niegorozedmę płuc, spowodowaną wieloletnim paleniem[9]. Zmarł 15 stycznia 2025 roku, 5 dni przed swoimi 79. urodzinami[10]. Doszło u niego do zatrzymania akcji serca, a jako przyczynę śmierci podanoprzewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Został skremowany, a jego szczątki pochowano na cmentarzu Hollywood Forever[11].

Reżyseria

[edytuj |edytuj kod]

Filmy pełnometrażowe

Seriale TV

Filmy krótkometrażowe

Teledyski

Nagrody

Odznaczenia

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. David Lynch What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2022-06-01]. (ang.).
  2. David Lynch | Biography, Movies, & Facts [online], britannica.com, 16 stycznia 2025 [dostęp 2025-01-23] (ang.).
  3. Odszedł artysta-wizjoner David Lynch [online], dzieje.pl [dostęp 2025-03-09] .
  4. Lynch, David; Rodley, Chris (2005). Lynch on Lynch (revised ed.). New York: Faber and Faber.ISBN 978-0-571-22018-2.
  5. David Lynch. MYmovies.it. [dostęp 2015-12-20]. (wł.).
  6. David Lynch: wolę kino europejskie. cialo-umysl-dusza.pl. [dostęp 2012-05-09]. [zarchiwizowane ztego adresu (2013-05-12)]. (pol.).
  7. Łukasz Długowski (2014-10-03): Łowca dusz. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2014-11-26]. [zarchiwizowane ztego adresu (2018-01-02)]. (pol.).
  8. Tadeusz Sobolewski (2014-05-14): David Lynch i latający jogini. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2014-11-26]. [zarchiwizowane ztego adresu (2018-01-02)]. (pol.).
  9. David Lynch Started Smoking at Age 8 – Now He Needs Oxygen to Walk: ‘It’s a Big Price to Pay’ (Exclusive) [online], People.com [dostęp 2025-01-17] (ang.).
  10. ChrisCh. Morris ChrisCh.,David Lynch, Visionary Director of ‘Twin Peaks’ and ‘Blue Velvet,’ Dies at 78 [online], Variety, 16 stycznia 2025 [dostęp 2025-01-17] (ang.).
  11. David Lynch's Cause of Death Revealed [online], Consequence, 7 lutego 2025 [dostęp 2025-03-01] (ang.).
  12. EN 2007, David Lynch Devient Chevalier de la Légion d’Honneur. puretrend.com. [dostęp 2014-11-26]. [zarchiwizowane ztego adresu (2018-01-02)]. (fr.).
  13. Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis – Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 2024-11-19] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Filmy i seriale w reżyseriiDavida Lyncha
1970-1989
1990-2019
Krótkometrażowe
Seriale TV

Honorowy Złoty Lew
1969–1989
1990–2009
2010–2029
Honorowe i specjalne Nagrody Akademii Filmowej
1926–1950
1951–1975
1976–2000
2001–2025
Twin Peaks
Seriale i filmy
Ścieżka dźwiękowa
Książki
Postacie
Wątki fantastyczne
Twórcy serialu
Inni członkowie
ekipy filmowej
Nagroda za reżyserię na Festiwalu Filmowym w Cannes
1940-1979
1980-99
2000-20
2021-
Przewodniczący jury Festiwalu Filmowego w Cannes
1946–1975
1976–2000
2001–2025
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=David_Lynch&oldid=77724681
Kategorie:
Ukryta kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp