Dassault Rafale – dwusilnikowywielozadaniowysamolot myśliwski zeskrzydłami typu delta, w układzie tzw.kaczki, produkowany od lat 90. XX wieku przezfrancuską firmęDassault Aviation.Rafale jest przez producenta określany jakoomni rôle, czyli nadający się do wszystkich zadań; nie tak, jak myśliwce wielozadaniowe, które mają rolę pierwszoplanową (myśliwca) i drugoplanową (zazwyczajbombowca, samolotu wsparcia itp.). Dassault używa określeniaomni rôle do zaakcentowania zdolności samolotu do przestawienia się z jednej roli na inną podczas wykonywania zadania. Pierwszym samolotem o takich własnościach byłamerykańskiF/A-18 Hornet. Jest klasyfikowany jako myśliwiec4,5 generacji[1][2][3][4]. Jest piątym najdroższym produkowanym myśliwcem na świecie z ceną 115 milionów dolarów za sztukę (2023)[5].
Rafale jest produkowany w trzech wersjach, jako jedno- i dwumiejscowy samolot operujący z lotnisk na lądzie dla francuskich sił powietrznychArmée de l’air i jednomiejscowej bazującej nalotniskowcach francuskiej marynarki wojennejAéronavale(inne języki). W lotnictwie francuskimRafale zastąpiły samolotySEPECAT Jaguar,Dassault Mirage F1 oraz zastąpiąDassault Mirage 2000, w marynarce zastąpiłyChance Vought F-8 Crusader iDassault Super Étendard. We francuskich siłach zbrojnych służą również jako samoloty strategiczne do przenoszenia pociskówASMP-A z głowicami atomowymi, zastępując bombowce strategiczneDassault Mirage IV. Ponadto maszyna ta służy w siłach zbrojnych Chorwacji, Egiptu, Grecji, Indii i Kataru, zamówienia złożyły również Indonezja, Serbia[6] i Zjednoczone Emiraty Arabskie.
W 2021 roku ogłoszono rozwój nowej wersji myśliwca okreslonej jako F5. Nowa wersja będzie przystosowana do współpracy z myśliwcami bezzałogowymistealth - następcąDassault nEUROn, będzie wspierać nowe pociski przeciwradarowe, pociski manewrująceStratus(inne języki) o obniżonej wykrywalności, oraz nowe pociski z głowicami atomowymiASN4G(inne języki). Rafale F5 otrzyma całkowicie nowy zintegrowany system walki elektronicznej[7] oraz możliwość stosowaniakonforemnych zbiorników paliwa[8].
Pod koniec lat 70. XX wieku wiele państw zachodnioeuropejskich stanęło przed koniecznością wymiany przestarzałych samolotów bojowych, znacząco odbiegających parametrami od najnowszych konstrukcji amerykańskichF-15 iF-16 orazradzieckichMiG-29 iSu-27. W związku z tymFrancja,Niemcy zachodnie iWielka Brytania zawarły w 1977 roku wstępne porozumienie co do programu europejskiego myśliwca wielozadaniowegoECF (European Combat Fighter), który miał na celu wspólne opracowanie maszyny odpowiadającej potrzebom sił zbrojnych wszystkich trzech krajów[9]. Francja posiadała już wówczas własny nowoczesny myśliwiecDassault Mirage 2000 i potrzebowała przede wszystkim samolotu myśliwsko-szturmowego, zdolnego do operowania zlotniskowców, dla zastąpienia samolotówJaguar iSuper Étendard[9]. Niemcy również potrzebowały samolotu uderzeniowego, ale Wielka Brytania chciała cięższego myśliwskiego samolotu wielozadaniowego[9]. W 1979 roku ze strony francuskiej firmaDassault-Breguet zawiązała wstępnie grupę przemysłową z brytyjskimBAe i niemieckimMBB, dla opracowania studium samolotu[9]. Ze względu jednak na różne wymagania stawiane przez poszczególne państwa, projekt, przemianowany w 1980 roku naEuropejski Samolot Bojowy (ECA – European Combat Aircraft), został zamknięty w maju 1981 roku[10]. Między innymi, lotnictwo francuskie oczekiwało najlżejszego samolotu, o masie własnej 8,5 tony, a brytyjskie – o masie ponad cztery tony większej[10]. W tym czasie już od 1978 roku Dassault-Breguet prowadził własne prace studyjne na zlecenie rządu francuskiego nad taktycznym samolotem bojowym (ACT – Avion de Combat Tactique)[9]. W 1981 roku jako najlepszy został wybrany układ dwusilnikowy, ze skrzydłem typu delta, przednim usterzeniem i pojedynczym statecznikiem[10]. Od początku zakładano, że samolot będzie skonstruowany z zastosowaniem technikobniżonej wykrywalności i dużym udziałemmateriałów kompozytowych[9].
W 1982 roku Wielka Brytania, Niemcy i Włochy rozpoczęły program budowy demonstratora nowego samolotu bojowego w ramach istniejącego już konsorcjumPanavia[11]. W 1983 roku państwa te uruchomiły programEuropejskiego Myśliwca Przyszłości (FEFA - Future European Fighter Aircraft), do którego przystąpiły także Francja iHiszpania[12]. Równolegle Francja jeszcze w kwietniu 1983 roku uruchomiła własny program rozwojowy demonstratora nowego samolotu ACX (Avion de Combat eXpérimental – eksperymentalny samolot bojowy), którego realizację powierzono firmie Dassault-Breguet, a większą część kosztów pokrywało państwo[11]. Rząd francuski miał nadzieję, że jego propozycja okaże się lepsza od projektu Panavii i stanie się podstawą wspólnego samolotu[11]. Wymagania pozostałych państw okazały się jednak nie do pogodzenia z francuskimi, przede wszystkim prowadząc do skonstruowania większego i droższego samolotu, z większą stacją radiolokacyjną[11]. Reszta uczestniczących w programie państw opowiadała się za myśliwcem z drugorzędną rolą bombowca isamolotu szturmowego. W 1984 Francja po raz kolejny zażądała zaimplementowania możliwości operowania z pokładów lotniskowców, co znów doprowadziło do zamknięcia programu i utworzenia, już bez udziału Francji, kolejnego projektuEuropejskiego Myśliwca (EFA – European Fighter Aircraft), który doprowadził do powstaniaEurofightera Typhoona. W czerwcu 1986 roku pozostałe państwa utworzyły konsorcjum Eurofighter, a Francja tym samym oficjalnie wycofała się z projektu[11]. W kwietniu 1987 roku francuskie firmy sektora zbrojeniowego zawiązały z kolei konsorcjum ACE International, próbując zainteresować udziałem w nim inne państwa NATO, lecz bez powodzenia[11].
W lutym 1985 roku ACX otrzymał nazwę Rafale (z fr. „podmuch”)[13]. DemonstratorRafale A został zaprezentowany pod koniec 1985 roku ioblatany 4 lipca 1986 roku; miesiąc wcześniej, niż równocześnie konstruowany demonstrator technologii EAP, na bazie którego powstał Eurofighter[14][12]. Pierwsza maszyna była napędzana amerykańskimi silnikami General Electric F404-GE-400 o ciągu 68,6 kN, takimi samymi jak wF/A-18 Hornet, ponieważ docelowe jednostki napędowe SNECMA M88 nie zostały ukończone na czas[14]. Rafale A miał ostateczną konfigurację aerodynamiczną, ale był nieco większy od późniejszych prototypów (długość 15,8 m, rozpiętość 11,21 m, powierzchnia nośna 47 m²)[14]. Nie miał wyposażenia bojowego ani radiolokatora[14]. Po pomyślnych testach, francuskie ministerstwo obrony w kwietniu 1988 roku zamówiło właściwy prototyp docelowej wersji myśliwskiej Rafale C, w którym między innym wdrożono rozwiązania obniżająceskuteczną powierzchnię odbicia w celu utrudnienia wykrywalności[15]. Podjęto też decyzję o wdrożeniu samolotu do produkcji.
Testy samolotu Rafale A były kontynuowane i obejmowały badania prototypowego silnika M88-1 oraz zdolności lądowania na lotniskowcach (lądowania pozorowane)[16]. Demonstrator Rafale A ostatecznie wycofano z użycia w 1994 roku[15]. Podczas gdy porównywalny Eurofighter został oblatany w marcu 1994 roku, prototypy Rafale latały już od trzech lat[12].
Pierwsze zamówienia produkcyjne samolotówRafale obejmowały trzy wersje:
Rafale C (odChasseur – myśliwiec) – jednomiejscowy myśliwiec dlaArmée de l'Air
Rafale B (odBiplace – dwumiejscowy) – dwumiejscowy myśliwiec dlaArmée de l'Air
Rafale M (odMarine – morski) – jednomiejscowy myśliwiec bazujący na lotniskowcach dlaAéronavale
Prototypowy Rafale C został oblatany 19 maja 1991 roku, a wkrótce po nim 12 grudnia pierwszy z dwóch prototypów Rafale M[15]. 30 kwietnia 1993 roku oblatano wersję Rafale B, a 8 listopada tego roku drugi prototyp Rafale M (M02)[15]. Testy zkatapultami startowymi (zamontowanymi na lądzie) przeprowadzono pomiędzy 13 lipca i 23 sierpnia 1992 roku w Stanach Zjednoczonych, a następnie przystąpiono do prób na pokładzie francuskiego lotniskowca „Foch”.
Początkowo dwumiejscowy Rafale B był używany jako samolot szkolno-treningowy, ale doświadczenia zwojny w Zatoce Perskiej iKosowie dowiodły, że drugi członek załogi jest niezastąpiony w misjach rozpoznawczych i jako operator uzbrojenia podczas ataków na cele naziemne, dlatego też zamówiono więcej samolotów tej wersji, zastępując nimi niektóre egzemplarze Rafale C. Podobne decyzje zapadły również w dowództwie marynarki francuskiej, ale program wyposażenia okrętów w dwumiejscowe myśliwce został wkrótce wstrzymany.
Do 1999 roku, ze względu na sytuację polityczną i ekonomiczną kraju, nie było możliwe wdrożenie do produkcji wersji Rafale M, produkcja seryjna miała pierwotnie rozpocząć się około 1992 roku.
Planuje się dostarczenie francuskim siłom zbrojnym 286 samolotów Rafale (redukcja o osiem z 294, aby sfinansować opracowanie radaru z aktywnym skanowaniem fazowym), 228 dla sił powietrznych i 58 dla marynarki[17]. W 2009 roku złożone zostało zamówienie na 60 samolotów, podnoszące oficjalne zamówienie do 180 maszyn (dostarczono 152). Priorytetowo zostały potraktowane dostawy dla marynarki, która musiała wymienić bardzo stare F-8E(FN) Crusader. Dostawy maszyn rozpoczęły się w 1999 roku, a pierwsza jednostka wyposażona w samolotyRafale została utworzona 18 maja 2001 roku. W 2002 roku, jednostka ta została zaokrętowana na lotniskowiec„Charles de Gaulle” i uzyskała pełną zdolność operacyjną 25 czerwca 2004 roku.
Tempo produkcji w 2012 roku wynosiło zaledwie 11 samolotów rocznie[17], co przy braku zamówień eksportowych zapewniało opłacalność i ciągłość produkcji. Cały program (prace B+R i zakup 286 sztuk przez Francję) jest wyceniany na 40 mld euro. W 2015 przekazano zaledwie osiem Rafale, w tym trzy wyprodukowane dla Francji Rafale B dostarczono po drobnych modyfikacjach do Egiptu. Na 2016 zaplanowano dostarczenie sześciu samolotów dla Francji i trzech dla Egiptu[18]. W 2015 i 2016 Francja uzyskała kontrakty eksportowe na łącznie 84 Rafale, co od 2018 roku pozwoli Dassault podwoić ich produkcję[19]. W 2020 r. (w okresie pandemii) wyprodukowano 13 szt., a w 2021 r. 25 szt. W 2021 zabezpieczono także produkcję eksportową na dalsze 140 szt. (dla Emiratów, Egiptu, Grecji i Chorwacji)[20].
W celu przetestowania zdolności lotnictwa francuskiego do misji ekspedycyjnych, para Rafale’i B wykonała 22 kwietnia 2014 roku przelot długości 10 godzin 35 minut na wyspęReunion, z 5-krotnym tankowaniem w powietrzu[21].
Morskie i lądowe Rafale’e wzięły udział w bombardowaniuLibii w ramachOpération Harmattan w 2011 roku. W ciągu trzech pierwszych miesięcy operacji Rafale’e wylatały ponad 3800 godzin w 700 misjach, zrzuciły 182 bomby typu AASM, 116 seriiGBU i 10 pocisków manewrującychSCALP EG[22].
Co najmniej cztery Rafale’e brały udział w nalotach napartyzantów w Mali w styczniu 2013[23]. 9 października 2013 roku, producent samolotu poinformował, że 122 maszyny należące do francuskiego lotnictwa wylatały łącznie 100 000 godzin[24]. 14 sierpnia 2024 roku Francja utraciła dwa Rafale (C i B) w kolizji[25].
Drugim krajem, który użył tych myśliwców w walce, jestEgipt. Rafale’eegipskich sił powietrznych wzięły udział w nalocie odwetowym na islamistów na terenie Libii (zapewniały osłonę F-16 wykonującym uderzenie na cele naziemne)[26].
Producent samolotuRafale twierdzi, że jest on w stanie lecieć z prędkością naddźwiękową bez użyciadopalaczy, określaną jakosupercruise, w konfiguracji myśliwskiej z podwieszonymi czterema pociskami i centralnym zbiornikiem paliwa[27]. SNECMA opracowuje zmodernizowany silnik M88-4E, który ma zapewnić większy ciąg i mniejsze zużycie paliwa[28].
Rafale A – demonstrator technologii oblatany w 1986 roku. Obecnie wycofany z użycia.
Rafale B – dwumiejscowa wersja myśliwska dlaArmée de l'Air. Dostawy od 2004 roku.
Rafale C – jednomiejscowa wersja myśliwska dlaArmée de l'Air. Dostawy od czerwca 2004 roku.
Rafale M – bazująca na lotniskowcach wersja dlaAéronavale, która weszła do służby w 2002 roku.Rafale M jest cięższy odRafale C o około 500 kg. W odróżnieniu od innych maszyn przeznaczonych do działania z lotniskowców nie posiada składanych skrzydeł. Cecha ta nie została wprowadzona ze względu na unifikację skrzydeł wszystkich samolotówRafale i związaną z tym oszczędność pieniędzy. Samolot zewnętrznie podobny doRafale C różni się od niego:
Wzmocnioną konstrukcją, zdolną sprostać szczególnym warunkom użytkowania na lotniskowcach
Wzmocnionym podwoziem głównym
Dłuższą golenią podwozia dziobowego zapewniającą większykąt natarcia maszyny podczas startu przy pomocy katapulty
Zlikwidowanym centralnym podkadłubowym węzłem podwieszeń w celu zapewnienia miejsca na dłuższą goleń podwozia dziobowego
Mikrofalowym systemem wspomagania lądowania na lotniskowcu
Inercyjnym systemem nawigacyjnym „Telemir” zdolnym do odbioru poprawek z systemów pokładowych lotniskowca.
Rafale N – początkowo nazywanyRafale BM, był planowaną dwumiejscową wersją samolotu dlaAéronavale. Ze względu na cięcie budżetowe i przewidywane koszty szkolenia drugiego członka załogi zrezygnowano z budowy maszyn tego typu.
I transza F1: Rafale M M2-M10 (9 sztuk, dostawy od 1999)
II transza F2: 7 Rafale C C102-C108, 25 Rafale B B303-B327, 16 Rafale M M11-M26 (48 sztuk, zamówione w 1999, dostawy 2004–2008)
III transza F3: 36 Rafale C C109-C144, 11 Rafale B B328-B338, 12 Rafale M M27-M38 (59 sztuk, zamówione w 2004, dostawy 2008–2013)
IV transza F3 04T: 25 Rafale C C145-169, 25 Rafale B B339-B363, 10 Rafale M M39-M48 (60 sztuk, zamówione w 2009, dostawy 2013–2019)
Z uwagi na zamówienia zagraniczne, nie cała IV transza została zrealizowana dla lotnictwa francuskiego, a ich dostawy zakończono w 2019 roku, po czym wznowiono w 2022 roku[29].
Rafale M na pokładzie lotniskowcaCharles de Gaulle
Najważniejszym elementem wyposażenia elektronicznego jest zaawansowanastacja radiolokacyjna THALESRBE2 z fazowaną siecią antenową zdolna do jednoczesnego śledzenia 40 celów i naprowadzania rakiet na 8 z nich, zarówno na bliskich dystansach jak i poza zasięgiem widoczności, generowania trójwymiarowej mapy terenu, do lotów na małych wysokościach i map wysokiej rozdzielczości donawigacji i naprowadzania na cel. Nowoczesna antena pozwala na wykonywanie zadań powietrze-powietrze i powietrze-ziemia równocześnie. Obecna wersja radaru z pasywnym skanowaniem (PESA) ma być zastąpiona zmodernizowaną wersją RBE2 AA z aktywnym elektronicznym skanowaniem fazowym (AESA). W 2011 rozpoczęto testowanie radaru w locie na przebudowanych w tym celu Mirage 2000 B501 iMystère 20 104[30].
SamolotRafale jest wyposażony w zintegrowanysystem przetrwaniaThales SPECTRA, który według producenta przy pomocy specjalnego oprogramowania potrafi zakłócić radar przeciwnika w taki sposób, że symuluje niewidoczność maszyny (ang.active cancellation)[31]. Na dziobie maszyny na stałe zamontowano czujniki systemu obserwacji i śledzeniaOSF (Optronique secteur frontal) z dalmierzem laserowym i optoelektroniczną kamerą od Thales do identyfikacji wizualnej celów powietrznych i powierzchniowych na dystansie do 6 km oraz głowicę IRST na podczerwień od Sagem o zasięgu wykrywania od 100 km[32]. W skład SPECTRA wchodzą też montowane na ogonie czujnikiDDM-NG ostrzegającego przed pociskami na podczerwień.
SystemSPECTRA zapewnia wysoką przeżywalność maszyny na polu walki, pracująca w czasie rzeczywistym magistrala danych umożliwia przesyłanie informacji nie tylko do innych samolotów, ale także między stałymi i mobilnymi stanowiskami dowodzenia. Jeżeli cel misji tego wymaga,Rafale może przenosić laserowy wskaźnik celuDAMOCLES przystosowany do działania w nocy. Od 2010 roku używane są zasobniki rozpoznawcze AREOS Reco NG[33].
Pierwsza partia samolotówRafale M była dostarczona w standardzie wyposażeniaF1 (skrót odFrance 1).Rafale M w tym standardzie posiadał jedynie pociski do walki powietrznej bliskiego zasięgu i miał zastąpić przestarzałe maszyny F-8 Crusader w roli myśliwców pokładowych.F1 nie posiadał możliwości ataku na cele naziemne. Dostarczono w tej wersji 10 sztuk[34]. Kolejne dostawy maszynRafale M były realizowane w standardzieF2 umożliwiającym działanie także przeciwko celom naziemnym. Samolot w tej wersji zastąpił starszeDassault Super Étendard w roli samolotu szturmowego iDassault Étendard IVP w roli maszyny rozpoznawczej. Wersja F2 weszła do służby operacyjnej w 2007 roku[34]. Dla lotnictwa marynarki dostarczono ich 16[35].
Pierwsze samolotyRafale C dostarczoneArmée de l'Air były maszynami standarduF2. Od końca 2009 roku zaczęto dostarczać samoloty seryjne wersji F3, różniące się wykorzystaniem większej liczby urządzeń cyfrowych[35]. Od 2008 roku wszystkie Rafale F2 objął program modernizacji do standardu wielozadaniowegoF3, wyposażonych w radar trójwymiarowego odwzorowania terenu i możliwość przenoszeniabroni nuklearnejASMP-A. F3 zintegrowano z nowymi typami uzbrojenia: precyzyjną amunicją naprowadzaną laserowo AASM, pociskami manewrującymiSCALP EG, pociskami przeciwokrętowymi AM39Exocet. Od 2014 roku rozpoczęto także modernizację najstarszych samolotów F1 do standardu F3[36].
W 2011 roku agencja zamówień wojskowych DGA podała specyfikację pakietu modernizacyjnegoF3 04T, obejmującego 60 samolotów IV transzy produkcyjnej. Samoloty F3.3 od 2013 były dostarczane z radarem AESA RBE2 AA, pasywnym systemem samoobrony DDM-NG, zmodernizowanym wyposażeniem optoelektonicznym OSF-IT, silnikiem M88-2-E4 z dłuższą żywotnością i o 4% mniejszym spalaniem (na eksport zaproponowano wersję z maks. ciągiem na silnik zwiększonym do 9 ton, zamiast obecnych 8,5 tony) oraz zintegrowane z ulepszonym zasobnikiem celowniczym Damocles-XF[17]. Pierwszy Rafale F3 (C137) z radarem AESA RBE2 AA i DDM-NG dostarczono 2 października 2012 roku do testowania i kwalifikacji[37]. 31 października 2018 roku zakończono kwalifikację wersji F3-R, przenoszącej pociski powietrze-powietrze dalekiego zasięguMeteor oraz m.in. zasobniki celowniczo-nawigacyjne nowej generacji TALIOS, rozpoznawcze AREOS lub do tankowania w locie NARANG[29]. Od grudnia prowadzono ich próby operacyjne w jednostkach[29]. Zmodernizowane miały być 144 szt[38]. Do 2022 roku do standardu F3-R doprowadzono wszystkie samoloty francuskiego lotnictwa[29]. W 2017 rozpoczęto pracę nad wersjąF4, planowaną do wdrożenia w 2025 roku. W marcu 2023 roku ukończono pierwszy samolot zmodernizowany do przejściowego standardu F4.1, a finalnym wariantem ma być F4.2[29]. Łącznie samolot występował w kilkunastu wersjach wyposażenia, w tym F1 (2001), F2.1 (2005), F2.2 (2006), F3.0 (2008), F3.1 (2009), F3.2 (2010), F3.3 (2012), F3.3' (2013), F3.4+ (2014), F3R (2018)[39].
W 2021 zamówiono 18 (w tym 12 z zasobów lotnictwa francuskiego w wersji F3R), z tego 6 dostarczono w styczniu 2022[48]. W 2022 zamówiono kolejne 6[48]. Mają wchodzić na uzbrojenie 332. Eskadry w bazieTanagra[48].
10 lutego 2022 roku Indonazja zawarła kontrakt na dostawę 42 samolotów, w tym 12 dwumiejscowych, o wartości wraz z uzbrojeniem i pakietem szkoleniowym 8,1 mld. USD[49]. Z tego, umowa przewidywała dostarczenie 6 samolotów do lutego 2025 roku, a pozostałe 36 stanowiło opcję[49].
16 lutego 2015 roku Egipt podpisał porozumienie o nabyciu 24 maszyn, 16 w wersji dwumiejscowej i 8 w wersji jednomiejscowej. Pierwsze trzy samoloty przyleciały do Egiptu 21 lipca 2015 roku. Samoloty pierwotnie przeznaczone były dlaFrancuskich Sił Powietrznych jednak Egiptowi zależało aby nowe maszyny uświetniły swoją obecnością uroczystości związane z otwarciem drugiej nitkikanału sueskiego, stąd wyjątkowo szybkie przysłanie pierwszych trzech samolotów. W styczniu 2016 roku do Egiptu trafiły kolejne trzy maszyny[50][42]. W pakiecie z myśliwcami Egipt zakupił również fregatętypu FREMM[51].
Pierwszym państwem, które zdecydowało się na zakupienie Rafale’i, byłyIndie, które wybrały francuskie myśliwce w przetarguMRCA na początku 2012 roku (oferta francuska rywalizowała zEurofighterem Typhoonem,MiG-iem-35, F-16IN, F/A-18E/F iGripenem NG[52]). Według założeń przetargu zapotrzebowanie Indii wynosiło 126 myśliwców z opcją na 74 dodatkowe sztuki, z czego pierwsze 18 samolotów – wyposażenie eskadry – miał dostarczyć producent, a kolejne 108 maszyn miało zostać zmontowanych w indyjskich zakładachHAL w ramach transferu technologii.
Negocjacje w sprawie kontraktu przeciągnęły się i przez trzy lata nie doszło do porozumienia[53]. Impas przełamano 10 kwietnia 2015 roku, a premier IndiiNarendra Modi ogłosił podczas wizyty wParyżu zamówienie trzydziestu sześciu kompletnych myśliwców Rafale[54]. W maju potwierdzono, że wysoka cena samolotów zmusiła kraj do zakupu we Francji tylko 36 samolotów, czyli wyposażenia dwóch eskadr, bez uruchamiania produkcji w kraju[55]. Umowę wartą 7,87 mld euro podpisano ostatecznie 23 września 2016. W tym koszt samych samolotów to 3,42 mld euro, a pozostałe koszty to m.in. koszty zintegrowania francuskiego systemu z wymaganiami indyjskimi oraz europejskie uzbrojenie. 29 lipca 2020 roku, do indyjskiej bazy lotniczej Ambala dotarło pierwsze pięć z zakupionych samolotów. Trzy jednomiejscowe maszyn w wersji EH oraz dwie, dwumiejscowe w wersji DH, dotarły do Indii cztery miesiące przed zaplanowanym terminem. Powodem była napięta sytuacja na granicy pakistańsko-indyjskiej, w wyniku której Indie, poprosiły producenta o przyśpieszenie dostaw. Rafale dotarły do Indii lotem. Wystartowały 27 lipca z Mérignac we Francji, dokonując międzylądowania wAl Dhafra wZjednoczonych Emiratach Arabskich, po dwóch dniach dotarły do Indii. Równolegle Indie poprosiły Francję o przekazanie rakietMBDA MICA, Meteor i bomb kierowanych Hammer[56].
4 maja 2015 roku wDosze podpisano umowę pomiędzy Katarem a francuskim producentem na zakup 24 samolotów Rafale. 18 maszyn jednomiejscowych oraz sześciu dwumiejscowych. Obok samych samolotów, umowa zakupu objęła pakiet uzbrojenia, w którego skład weszłypociski manewrująceBlack Shaheen, rakiety powietrze-powietrze MICA i Meteor oraz bomby kierowane. Francuzi zobowiązali się również do przeszkolenia katarskiego personelu latającego i obsługi naziemnej. Kontrakt zawierał opcję na zakup kolejnego tuzina samolotów. Rafale zastąpiły trzynaście Mirage 2000-5 oraz sześć szkolnychAlpha Jet[57]. Myśliwce mają być dostarczane od połowy 2018 roku w liczbie jedenastu rocznie[58].
Zakup nowych samolotów, które zdaniem Grecji pozwoliłby na uzyskanie przewagi technicznej w lotnictwie nad Turcją, tradycyjnym konkurentem w baseniemorza egejskiego, został oficjalnie ogłoszony 12 września 2020 roku przez greckiego premiera[59]. 25 stycznia 2021 roku podpisano umowę, na mocy której Grecja zakupiła 18 samolotów Rafale w standardzie F3R. Dwanaście z nich było samolotami używanymi a cztery fabrycznie nowymi. Czternaście z nich jest samolotami dwumiejscowymi a cztery jednomiejscowymi. Pierwsza z zakupionych maszyn, została uroczyście przekazanaGreckim Siłom Powietrznym 21 lipca 2021 roku. Uroczystość odbyła się na terenie Centrum Prób w Locie koncernu Dassault wIstres we Francji i uczestniczył w niej grecki minister obrony narodowejNikolaos Panajotopulos. Pierwsze sześć z zamówionych samolotów pochodzi z zasobów francuskich sił powietrznych. Samoloty mają pozostać na miejscu we Francji i posłużyć do szkolenia greckiego personelu latającego i obsługi technicznej[60]. 11 września 2021 roku Grecy ogłosili zamówienie dodatkowych 6 Rafale, co zwiększa łączną liczbę zamówionych do 24 sztuk[59]. Pierwsza szóstka z zakupionych maszyn dotarła do Grecji 19 stycznia 2022 roku. Dwa dwumiejscowe Rafale DG i cztery jednomiejscowe Rafale EG wylądowały wTanagrze. Przed lądowaniem, załogi w szyku przeleciały nadateńskimAkropolem. Wszystkie myśliwce były wcześniej używane w lotnictwie Francji. Obok samolotów Grecja zakupiła pakiet uzbrojenia. W jego skład weszły przeciwokrętowe pociskiExocet, manewrująceSCALP-EG, powietrze-powietrze Meteor, kierowane bomby AASM Hammer. Obok nowego uzbrojenia, greckie Rafale przystosowane są do używania już posiadanych przez greckie siły powietrzne systemy uzbrojenia. Między innymi są to pociski MICA, bombyGBU-10,GBU-12,GBU-16 iGBU-24. Dodatkowym wyposażeniem są zasobniki optoelektroniczne Talios (Targeting Long-range Identification Optronic System). Greckie Rafale weszły w skład 332. Dywizjonu będącego częścią 114. Skrzydła Myśliwskiego. Piloci jednostki mają doświadczenie w eksploatacji samolotów Dassault, operując wcześniej naDassault Mirage F1 iDassault Mirage 2000[59].
Rząd chorwacki decyzję o zakupie 12 używanych francuskich samolotów wielozadaniowych Rafale F3-R ogłosił 28 maja 2021 roku. Kontrakt obejmu 10 samolotów jednomiejscowych i dwa dwumiejscowe. Kontrakt zakupowy został podpisany 25 listopada 2021 roku. Pierwszy Rafale został przekazany Chorwatom 2 października 2023 roku we francuskiej bazie lotniczej Mont-de-Marsan. Zakończenie dostaw zaplanowane jest na 2025 rok[61].
3 grudnia 2021 roku koncern Dassault Aviation poinformował, że Zjednoczone Emiraty Arabskie podpisały umowę w sprawie zakupu 80 wielozadaniowych samolotów bojowych Dassault Rafale F4. Myśliwce mają zostać dostarczone w 2027 roku[62].
W grupie zainteresowanych klientów są państwa arabskie:Zjednoczone Emiraty Arabskie (które rozważają Rafale’a jako następcęMirage’ów 2000-9[63]) iKuwejt (dla zastąpienia F/A-18C/D[64]). Koncern Dassault chce również sprzedać kolejną partię myśliwców Indiom z przeznaczeniem dla tamtejszej marynarki wojennej[65]. Pojawiły się także doniesienia o zainteresowaniu zakupem ze strony Ukrainy[66].
W 1999 roku firma Dassault przystąpiła do przetargu F-X na myśliwiec dlaSił Powietrznych Korei Południowej, ale przegrała z firmąBoeing oferującą samolotF-15K[67]. Taki sam los spotkał przetarg na myśliwiec dlalotnictwa Singapuru, które również wybrało amerykańska maszynę w odmianieF-15SG.
Algieria rozważała zakup Rafale’i, ale tym razem zaważyły zbyt wysokie koszty maszyny. Ostatecznie do Algierii trafiłySu-30.Oman był zainteresowany 12–18 Rafale’ami dla zastąpieniaJaguarów, ale zdecydował się na zakup łącznie 24 F-16 i 12 Eurofighterów Typhoonów[68]. TakżeMaroko, dotychczas używające Mirage F1, zamiast Rafale zamówiło 24 F-16. WSzwajcarii przetarg na 22 samoloty dla zastąpieniaNorthrop F-5E/F Tiger II Rafale przegrał ze szwedzkimSaab JAS-39E/F Gripen, chociaż kraj ten odrzucił zakup w referendum.Brazylia poszukiwała nowego samolotu bojowego od 2001 roku. 18 grudnia 2013 roku Brazylia wybrała najtańszą ofertę Saaba[69]. Brazylijski przetarg dotyczył 36 samolotów, trzecim kandydatem byłF/A-18E/F Super Hornet[70].
.jpg)
