Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Dar Pomorza

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dar Pomorza
Ilustracja
Poprzednie nazwy

Prinzess Eitel Friedrich, Colbert, Pomorze

Bandera

 Polska

Port macierzysty

Gdynia

Armator

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Dane podstawowe
Materiał

stal

Historia
Stocznia

Blohm + Voss,Hamburg nr budowy 202

Data budowy

1909

Data wycofania ze służby

1982

Dane techniczne
Wyporność

2500t

Liczebność załogi

190 w tym 150 kadetów

Długość całkowita (L)

81,5 m

Szerokość (B)

12,6 m

Zanurzenie (D)

5,7 m

Pojemność

1561,3BRT / 524,6NRTRT

Ożaglowanie
Typ ożaglowania

fregata

Powierzchnia ożaglowania

2100 m²

Wysokość masztów

41,4

Liczba masztów

3

Napęd mechaniczny
Silnik

spalinowy MAN Diesel

Moc silnika

430KM

Prędkość maks.

10–14 / 7w.

Multimedia w Wikimedia Commons
Mapa konturowa Gdyni, po prawej znajduje się punkt
Położenie na mapie Gdyni

Dar Pomorza (pot.Biała Fregata) – trzymasztowyżaglowiec szkolny (fregata) zakupiony przez społeczeństwo Pomorza w 1929 dlaSzkoły Morskiej w Gdyni. Od 1982 zacumowany wGdyni jakostatek-muzeum, oddziałNarodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku.

Historia

[edytuj |edytuj kod]
„Dar Pomorza” w 1938
Filmik prezentujący fregatę

Fregatę zbudowano w stoczni „Blohm und Voss” wHamburgu (1909–1910) na zamówienieDeutscher Schulschiff Verein. W następnych latach odbywał – pod nazwą „Prinzess Eitel Friedrich” – szkolne podróże, letnią (kandydacką, po wodach europejskich) i zimową (na Morze Karaibskie). PoI wojnie światowej, został – postanowieniamitraktatu wersalskiego – przekazany doFrancji w ramachreparacji wojennych. Od roku 1922 należał doSociété Anonyme de Navigation – Les Armateurs Français (Paryż); nie był eksploatowany. W roku 1926 fregata została przejęta przezLes Navires Écoles FrançaisSaint-Nazaire – zamierzano ją eksploatować pod nazwą „Colbert”, jednak tych planów nie zrealizowano. Na początku 1927 roku fregatę przejął baron Maurice de Forest, który planował jej przebudowę na jacht z napędem mechanicznym, jednak wkrótce zrezygnował i wystawił fregatę na sprzedaż[1].

Została zakupiona w lipcu 1929 roku przez polski Komitet Floty Narodowej i inne organizacje, poszukujące jednostki, która mogłaby zastąpić szkolnyżaglowiec Lwów; zakupu dokonano za kwotę 7 tys.£, co stanowiło ok. 8% ówczesnej wartości[1].

Polską fregatę, początkowo nazwaną „Pomorze”[2], z trudnościami (omal nie zatonęła wZatoce Biskajskiej) przeholowano doduńskiej stoczni wNakskov, gdzie została odnowiona i przebudowana; m.in. wstawiono silnik spalinowy, wymienionoolinowanie i instalację elektryczną. Pod nazwą „Dar Pomorza”, nadaną dla upamiętnienia znacznego wkładu finansowego społeczeństwaPomorza, przybyła do Gdyni 19 czerwca 1930 roku[1].

Pod polską banderą „Dar Pomorza”[3]:

  • odbył 102 rejsy szkolne,
  • przepłynął pół milionamil morskich – jest to odległość równa około 25 rejsom dookoła świata,
  • zasłynął jako pierwszy statek w dziejach polskiej bandery handlowej, który opłynął dookoła świat,
  • wyszkolił 13 384 studentów,

W polskiej historii statku dowodziło nim sześciu komendantów: jako pierwszy – kpt.ż.w.Konstanty Maciejewicz-Matyjewicz, jako ostatni – kpt.ż.w.Tadeusz Olechnowicz.

W 1977 roku widoczna stała się potrzeba kosztownego remontu i modernizacji żaglowca, połączonych z dostosowaniem konstrukcji do nowym wymogów bezpieczeństwa[4]. Koszt modernizacji miał być tylko kilka razy niższy od budowy nowego statku, wobec czego zdecydowano zbudować dlaWyższej Szkoły Morskiej w Gdyni nowy żaglowiec szkolny – późniejszy „Dar Młodzieży”. Kupnem „Daru Pomorza” zainteresowane były macierzysta stoczniaBlohm + Voss, jak również armator ze Szwecji, zamiar jego przejęcia i przebudowy wyrażała teżWyższa Szkoła Morska w Szczecinie. Dzięki zaangażowaniu wielu osób, które na przełomie 1980/81 roku powołały Komitet Założycielski Muzeum Daru Pomorza, pod przewodnictwemBolesława Mazurkiewicza doprowadzono jednak do zachowania żaglowca jako statku-muzeum[4]. Uzyskano zgodę władz państwowych i 16 listopada 1982 roku Wyższa Szkoła Morska przekazała żaglowiec Centralnemu Muzeum Morskiemu[4]. Po adaptacji dla celów muzealnych, dokonanej w Stoczni Remontowej Nauta, został on udostępniony do zwiedzania 27 maja 1983 roku[4]. Zjazd polskich muzealników w 1984 roku uznał otwarcie „Daru Pomorza” za najciekawsze wydarzenie muzealne poprzedniego sezonu[4].

Kalendarium 1909–1929

[edytuj |edytuj kod]
  • 9 marca 1908 –położenie stępki pod kadłub przyszłego żaglowca; nr stoczniowy 202,
  • 3 kwietnia 1909 – ukończenie budowy i przekazanie armatorowi,
  • 12 października 1909 – przyjęcie do służby jako statek szkolny niemieckiej marynarki handlowej „Prinzess Eitel Friedrich”,
  • 6 kwietnia 1910 – statek wyszedł zHamburga w dziewiczy rejs doKristiansand iAntwerpii pod dowództwem komendanta Richarda Dresslera,
  • 1919 – przejęcie przez Francuzów i przeprowadzenie do portuSaint-Nazaire,
  • 1926 – zmiana nazwy na „Colbert”,
  • 1927 – zakup przez barona M. de Forest, z zamiarem przekształcenia w jacht oceaniczny[5].

Kalendarium po 1929

[edytuj |edytuj kod]
  • 1929 – zakup z datków społecznych przez Pomorski Komitet Floty Narodowej,
  • 26 grudnia 1929–10 stycznia 1930[5] – jako „Pomorze” pod dowództwemKonstantego Maciejewicza przepłynął na holu w dwóch etapach – prowadzony przez holenderskie holowniki „Poolzee” i „Witte Zee” – z Saint Nazaire do duńskiej stoczni w Nakskov na remont,
  • podczas remontu 1929/1930 – zmiana nazwy na „Dar Pomorza” (doświadczenia, zebrane przez stocznię Nakskov Skibsvaerft przy przebudowie żaglowca zaowocowały budową sławnego, pływającego do dziś pełnorejowca „Danmark”),
  • 1930:
  • 22 listopada 1931 – pierwsze przekroczenie równika,
  • 16 września 1934 – 3 września 1935 – podróż dookoła świata pod dowództwem kpt.ż.w. Konstantego Maciejewicza-Matyjewicza; w dniu powrotu do Gdyni na stermaszcie statku zawisłwimpel o długości 39 metrów – symbol przebytych w czasie podróży 39 tys. Mm,
  • 2–3 marca 1936 – opłynięcieprzylądka Horn[7],
  • 29 grudnia 1937 – dopłynięcie doMartyniki[8]
  • 1 września 1939 – 21 października 1945 – internowanie przez Szwedów wSztokholmie,
  • 24 października 1945 – powrót do Gdyni,
  • 1972 – pod dowództwem kpt.ż.w. Kazimierza Jurkiewicza wygrał etapOperacji Żagiel (Cutty Sark Tall Ships’ Races) na trasieSolentSkaw, pokonując szkolny bark ówczesnej Bundesmarine „Gorch Fock”, dowodzony przez kmdr. Ernsta von Witzendorffa,
  • 1974 – udział w Operacji Żagiel w Gdyni. W klasie A statek zajął w regatach czwarte miejsce,
  • 1976 – udział w regatach Operation Sail w USA, zorganizowanych dla uczczenia 200-lecia podpisania amerykańskiej Deklaracji Niepodległości. Wspaniałe przyjęcie statku przez amerykańską Polonię,
  • 1980 – pod dowództwem kpt. ż.w. Tadeusza Olechnowicza wygrał 2-etapowe regaty Operacja Żagiel 80 oraz zdobyłCutty Sark Trophy,
  • 15 września 1981 – ostatni rejs,
  • wrzesień 1981 – po powrocie z ostatniego rejsu doKotki (Finlandia) „Dar Pomorza” został odznaczonyKrzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[9]
    • 4 lipca 1982 – formalne wycofanie ze służby i przeniesienie bandery naDar Młodzieży,
  • 16 listopada 1982 – przekazanie Centralnemu Muzeum Morskiemu,
  • 27 maja 1983 – otwarcie muzeum,
  • czerwiec 1986 – z pokładu pracowała radiostacja amatorskaSP0DM wystawiona przez SP2ZCD – HKŁ Audion przy KH ZHP Gdynia,
  • 18 lipca–20 lipca 2003 – w czasie zlotu żaglowców z pokładu pracowała radiostacja amatorskaSN0OSG wystawiona przez SP2ZIE – Morski Klub Łączności SZKUNER,
  • 10 października 2009 – uroczystość odnowienia chrztu „Daru Pomorza” (Gdynia),
  • październik 2009 – kilkudniowa okolicznościowa aktywność radiowa pod znakiem SN100DP z pokładu statku, zorganizowana z okazji setnych urodzin Daru Pomorza, przez pomorskich krótkofalowców, we współpracy z Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku.

Komendanci (kapitanowie)

[edytuj |edytuj kod]

Tradycja tytułowania kapitana żaglowcakomendantem pochodziła z jego poprzednika – żaglowcaSTS „Lwów” i przeszła na następcę – „Dar Młodzieży”.Funkcję komendanta pełnili[10]:

Dane techniczne

[edytuj |edytuj kod]

Plany i modele fregaty opublikowano w czasopiśmieMały Modelarz[12].

Muzeum „Dar Pomorza”

[edytuj |edytuj kod]

Od 1982 „Dar Pomorza” jest OddziałemNarodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku[13]. Zwiedzanie umożliwia poznanie historii statku, jego wyposażenia, pomieszczeń mieszkalnych praktykantów, załogi stałej oraz komendanta. W jednej z kabin oficerskich urządzono wystawę pamiątek z domuKarola Olgierda Borchardta, który byłstarszym oficerem Daru Pomorza w latach 1938–1939[14].

W 2016 „Dar Pomorza” zwiedziło prawie 138 tysięcy osób[15], w 2017 135 609 osób[16], a w 2019 125.605 zwiedzających[17].

W 2019 na nabrzeżu Pomorskim, niedaleko miejsca cumowania Daru Pomorza, usytuowano makietę fregaty ze stali nierdzewnej w skali 1:40, wykonaną we Wrocławiu przez Stanisława Wysockiego i jego syna Michała. Artystom udało się odwzorować strukturę przestrzenną żaglowca ze wszystkimi detalami nadbudówek, linami i fakturą drewnianego pokładu, a sam statek został ukazany z wypełnionymi wiatrem żaglami. Model ma 2 m długości i 1,1 m wysokości, a koszt jego wykonania wyniósł 120 tys. zł. Osadzony jest na kamiennym postumencie, na którym znajduje się informacja dla niewidomych w alfabecie Braille’a[18]. Również w 2019 w pływającym doku Gdańskiej Stoczni Remontowej przeprowadzono renowację poszycia kadłuba[19].

Filatelistyka

[edytuj |edytuj kod]

Poczta Polska wyemitowała 21 lipca 1980 r.znaczek pocztowy przedstawiający „Dar Pomorza” o nominale 8,4złotego. Autorem projektu znaczka byłStefan Małecki. Obok żaglowca na znaczku widniał portret kpt. Konstantego Maciejewicza. Znaczek pozostawał w obiegu do 31 grudnia 1994 r.[20]

Galeria

[edytuj |edytuj kod]
  • „Dar Pomorza”
    „Dar Pomorza”
  • „Dar Pomorza”
    „Dar Pomorza”
  • „Dar Pomorza”
    „Dar Pomorza”
  • „Dar Pomorza” nocą
    „Dar Pomorza” nocą
  • „Dar Pomorza”
    „Dar Pomorza”
  • „Dar Pomorza” Bukszpryt
    „Dar Pomorza”Bukszpryt
  • „Dar Pomorza” Świetlik
    „Dar Pomorza”Świetlik
  • „Dar Pomorza” Silnik
    „Dar Pomorza” Silnik
  • „Dar Pomorza” jako statek-muzeum
    „Dar Pomorza” jako statek-muzeum
  • Kajuta oficerska na statku. Na szafie wisi mundur kapitana żeglugi wielkiej
    Kajuta oficerska na statku. Na szafie wisi mundurkapitana żeglugi wielkiej
  • „Dar Pomorza” o wschodzie słońca
    „Dar Pomorza” o wschodzie słońca
  • „Dar Pomorza” – zdjęcie z 1915, wówczas pod banderą niemiecką jako „Prinzeß Eitel Friedrich”
    „Dar Pomorza” – zdjęcie z 1915, wówczas pod banderą niemiecką jako „Prinzeß Eitel Friedrich”

Inne jednostki w sztafecie

[edytuj |edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abcHISTORIA BiAŁEJ FREGATY. [w:]Strona internetowa Towarzystwa Przyjaciół Daru Pomorza [on-line]. www.darpomorza.am.gdynia.pl. [dostęp 2013-09-14]. [zarchiwizowane ztego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  2. Wstępnie rozpatrywana była nazwaBydgoszcz – Kujawy – zob. Krzysztof DrozdowskiBydgoszcz kontra Toruń. Zamiast „Daru Pomorza” miał pływać „Bydgoszcz-Kujawy”, bydgoszcz.wyborcza.pl, 2.06.2018.
  3. Dar Pomorza > Historia statku. [w:]Strona internetowa Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku [on-line]. [dostęp 2013-09-14]. (pol.).
  4. abcdeMarek Twardowski. Zabiegi o zachowanie Daru Pomorza. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 2′97. II, s. 79-82, kwiecień-czerwiec 1997. Warszawa. ISSN 1426-529X. 
  5. abTwardowski M.: Fregata Dar Pomorza. 2009.ISBN 978-83-621-2900-3.
  6. Roman Komierowski. bohaterowiekrajny.krakow.pl. [dostęp 2015-09-29].
  7. MarekM. Twardowski MarekM.,Fregata „Dar Pomorza”, Gdańsk: nakł. Wydawnictwa JSC, 2009,ISBN 978-83-89065-01-8,OCLC 751215954 [dostęp 2019-03-02] .
  8. „Dar Pomorza” na Martynice. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 295 z 30 grudnia 1937. 
  9. Dar Pomorza. „Nowiny”, s. 1, nr 194 z 1 października 1981. 
  10. Mira Urbaniak: Dar Pomorza. [w:]Magazym Rejs (archiwum) [on-line]. www.kormoran.aplus.pl. [dostęp 2013-09-14]. [zarchiwizowane ztego adresu (2013-03-29)]. (pol.).
  11. „Dziennik Bałtycki” nr 46 (263), R. II, 16 lutego 1946Kpt ż.w. Stefan Gorazdowski. Nowy komendant „Daru Pomorza”, s. 4.
  12. Mały Modelarz”. 
  13. Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku. [w:]Strona internetowa CMM [on-line]. [dostęp 2013-09-14]. (pol.).
  14. Zwiedzanie statku - „Dar Pomorza” - Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku [online], www.nmm.pl [dostęp 2017-09-28] .
  15. Rekordowy rok 2016, „Biuletyn Informacyjny Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku”, styczeń 2017 [dostęp 2017-09-28] .
  16. Narodowe Muzeum Morskie: 469 836 zwiedzających.
  17. „Dar Pomorza” wyciągnięty z wody. Trwa remont słynnego żaglowca.
  18. Dotykowa makieta Daru Pomorza w Gdyni. Pomaga zobaczyć świat rękoma.
  19. PawełP. Kukla PawełP.,Dar Pomorza odzyska dawny blask [online], Oficjalny serwis internetowy miasta Gdynia, 4 grudnia 2019 [dostęp 2019-12-27] (pol.).
  20. Marek Jedziniak: Z tradycji szkolnictwa morskiego. www.kzp.pl. [dostęp 2018-05-27]. (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Okręty i statkimuzea w Polsce
Okręty
Statki
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dar_Pomorza&oldid=78121756
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp