Daphne du Maurier
Daphne du Maurier (lata 30. XX w.) |
| Imię i nazwisko | Daphne du Maurier, lady Browning |
|---|
| Data i miejsce urodzenia | 13 maja 1907
Londyn |
|---|
| Data i miejsce śmierci | 19 kwietnia 1989
Par |
|---|
| Narodowość | angielska |
|---|
| Język | angielski |
|---|
| Dziedzina sztuki | powieść,opowiadanie,biografia,dramat |
|---|
| Ważne dzieła |
- Oberża na pustkowiu
- Rebeka
- Ptaki
- Sobowtór
|
| Odznaczenia |
 |
| Nagrody |
- National Book Award: 1938Rebeka
- Mystery Writers of America: 1978
- Anthony Award: Nagroda specjalna, za najlepszą powieść stulecia, 2000Rebeka
|
|
|
| Strona internetowa |
Daphne du Maurier (ur.13 maja1907 wLondynie, zm.19 kwietnia1989 wPar[1]) – angielska pisarka, autorka popularnych powieści i opowiadań.
Choć klasyfikuje się ją jako powieściopisarkę romantyczną, jej historie opisywane były jako „nastrojowe i wdzięczne” z licznymi podtekstami paranormalnymi. Jej bestsellerowe prace początkowo nie zostały poważnie potraktowane przez krytyków, jednak od tego czasu zyskały trwałą reputację między innymi za rzemiosło narracyjne. Wiele z nich zostało z powodzeniem zaadaptowanych w filmach, w tym powieśćRebeka,Moja kuzynka Rachela,Zatoka Francuza, czyJamaica Inn.
Jej najsłynniejsza powieśćRebeka należy do kanonu światowej literatury, zainspirowała takżeoscarowy filmAlfreda Hitchcocka otakim samym tytule. Również podstawąPtaków wspomnianego reżysera było identycznie zatytułowane opowiadanie du Maurier. Natomiast w 1973 na podstawie jej opowiadaniaNie oglądaj się terazNicolas Roeg zrealizował filmo identycznym tytule.
Du Maurier spędziła większość swojego życia wKornwalii, gdzie też osadziła akcję większości swoich prac. W miarę, jak jej sława rosła, zaczęła jednak stronić od ludzi i preferować pozostanie w odosobnieniu[2].
Jej rodzicami byliSir Gerald du Maurier(inne języki) oraz aktorka scenicznaMuriel Beaumont. Jej dziadkiem był pisarz i karykaturzysta George du Maurier.
Na polski jej dzieła przekładał m.in.Michał Kłobukowski (Jabłoń, w zbiorzeMakabreski, Warszawa: GiG, 1990).
Daphne du Maurier urodziła się wLondynie, jako druga z trzech córek wybitnego aktora i menadżera Sir Geralda du Maurier i aktorkiMuriel Beaumont. Jej matka była siostrzenicą Williama Comynsa Beaumonta[3], dziennikarza, autora i wykładowcy. Dziadkiem du Maurier był autor i twórca komiksów, pracujący dla magazynuPunch, George du Maurier. Stworzył on postaćSvengali(inne języki) w powieściTrillby(inne języki) wydanej w 1894. Starsza siostra Daphne,Angela du Maurier(inne języki), również została pisarką, młodsza zaś, Jeanne, podjęła się kariery malarskiej.
Koneksje rodziny Du Maurier pomogły jej w rozpoczęciu i ugruntowaniu kariery literackiej. Kilka ze swoich wczesnych prac opublikowała w magazynieBystander.(inne języki) Jej pierwsza powieść,Dobry duch (The Loving Spirit), została wydana w 1931.
Du Maurier była również kuzynką „chłopcówLlewelyn Davies(inne języki)”, którzy stali się inspiracją dla postaci młodych bohaterów ze sztukiPiotruś PanJ.M Barriesa.[4]
Jako małe dziecko, dzięki popularności swojego ojca, Du Maurier poznała wielu wybitnych aktorów teatralnych. Podczas spotkania zTallulah Bankhead du Maurier powiedziała, że Bankhead była najpiękniejszym stworzeniem, jakie kiedykolwiek widziała[5].
PowieśćRebeka okazałą się jednym z najwybitniejszych dzieł autorki. Od razu po wydaniu stała się wielkim hitem, a w latach 1938–1965 sprzedano prawie 3 miliony jej egzemplarzy. Powieść nigdy nie wyszła z druku i była kilkukrotnie adaptowana zarówno na scenach teatralnych, jak i na wielkim ekranie. W 1938 roku WStanach Zjednoczonych zdobyła nagrodęNational Book Award za ulubioną powieść roku 1938 według głosowania członkówAmerican Bookellers Association(inne języki)[6]. W Wielkiej Brytanii w ankiecieBBC „The Big Read(inne języki)”[7] z 2003 roku znalazła się na czternastym miejscu „najbardziej lubianej powieści w kraju”.
Inne znaczące prace Du Maurier to:Kozioł ofiarny(inne języki),Dom na Strandzie(inne języki) iGenerał króla(inne języki). Akcja ostatniej rozgrywa się w połowie pierwszej i drugiej angielskiej wojny domowej i została napisana z rojalistycznej perspektywy, przyjętej przez Du Maurier w czasie mieszkania wKornwalii.
Kilka pozostałych powieści autorki również zostało przeniesionych na ekran, wliczając:Jamaica Inn(inne języki),Zatokę Francuza(inne języki),Hungry Hill(inne języki) orazMoja kuzynka Rachela. FilmyPtaki (1963) orazNie oglądaj się teraz (1973) zostały oparte na omówieniu opowiadań du Maurier. Autorka często żaliła się, że jedyne filmy na podstawie jej prac, które przypadły jej do gustu toRebekaHitchocka orazNie oglądaj się terazNicolasa Roeg’a.
Pomysł na przedstawienie książkiJamaica Inn Hitchcocka został odrzucony zarówno przez reżysera, jak i autorkę, z powodu całkowicie zmienionego przez niego zakończenia, które miało podkreślić jego gwiazdę Charlesa Laughtona. Du Maurier uważała również, żeOlivia de Havilland została błędnie obsadzona w roli antybohaterki w filmieMoja kuzynka Rachela[8]. Na szczęście filmZatoka Francuza wypadł znacznie lepiej w bogatej wersji kolorystycznej, wydanej w 1944. Później jednak du Maurier żałowała swojego wyboruAlec Guinessa, jako głównego bohatera filmuKozioł ofiarny, który częściowo sfinansowała.
Du Maurier była często kategoryzowana jako „powieściopisarka romantyczna”, nad którym to określeniem bardzo ubolewała, szczególnie biorąc pod uwagę, że jej powieści niezwykle rzadko mają pozytywne, szczęśliwe zakończenie, a znacząco dominuje w nich nastrój niepokoju, grozy i występowanie zjawisk paranormalnych[9]. Patrząc na jej dzieła w tym świetle, mają one zdecydowanie więcej wspólnego z powieściami sensacyjnymiWilkiego Collinsa i innych twórców, których Daphne podziwiała[10]. Jej nekrolog, Kate Kellaway napisała: „Du Maurier była mistrzynią wykalkulowanego niezdecydowania. Nie chciała zaspokoić umysłów swoich czytelników. Pragnęła, by jej zagadki trwały. Chciała, by jej powieści nadal prześladowały ich nocami, długo po ich zakończeniu”[11].
Powieść du MaurierMary Anne(inne języki) (1954) to fabularyzowana historia o jej prababceMary Anne Clarke(inne języki) nee Thompson (1776-1852), która w latach 1803–1808 była kochankąFredericka Augustusa, księciaYorku iAlbany (1763-1827). Według rymowanki był on „wielkim, starym księciem Yorku”, synem królaJerzego III i bratem królaJerzego IV oraz królaWilhelma IV. Z kolei główną bohaterką jej ostatniej powieści,Rule Britannia jest starzejąca się aktorka, która według powszechnej opinii została oparta naGladys Cooper (której też zadedykowano powieść).
W 2011 odkryto kolekcję zapomnianych opowiadań du Maurier, napisanych przez nią w wieku 21 lat, które umożliwiają wgląd w jej dojrzały styl. Jedno z nich,The Doll opowiada o obsesji pewnej młodej kobiety na punkcie mechanicznej, męskiej lalki.
W późniejszym życiu du Maurier pisała literaturę faktu, w tym kilka biografii m.in.Gerald, – biografię jej ojca. Du Maurier śledzi w niej przeprowadzkę rodziny z Francji do Anglii w XIX wieku
Daphne du Maurier napisała trzy sztuki teatralne. Pierwszą była adaptacja powieściRebeka, która swoją premierę miała 5 marca 1940 roku wQueen’s Theatre w Londynie. Główne role zagrali w niejCelia Johnson i Owen Nares. Po 181 przedstawieniach produkcja została przeniesiona do Strand Theatre, gdzie Jill Furse przejęła rolę drugiej pani De Winter, a Mary Merrall występowała jako pani Danvers.
W 1943 roku napisała zainspirowany autobiografią dramatMoje młode lata opowiadający o niespodziewanym powrocie starszego oficera, uważanego powszechnie za zmarłego, który odkrywa, że jego żona objęła jego poselskie stanowisko i nawiązała romantyczny związek z miejscowym rolnikiem. Spektakl po raz pierwszy wystawiono w Manchester Opera House w 1944 r., a następnie przeniesiono go doLondynu. Premiera odbyła się w Wyndham’s Theatre 10 stycznia 1945 r. z udziałem Nory Swinburne i Clive’a Brooka. Produkcja, wyreżyserowana przez Irene Hentschel, stała się wieloletnim hitem, granym łącznie 617 razy. Dramat został reaktywowany przez Caroline Smith w Orange Tree Theatre w Richmond upon Thames 5 września 2007 roku, z udziałem Karen Ascoe i Marka Tandy’ego[12].
Jej trzecia sztuka,September Tide opowiada o losach kobiety w średnim wieku, w której zakochuje się jej własny zięć-artysta. Jej premiera odbyła się 15 grudnia 1948 roku w Teatrze Aldwych z Gertrude Lawrence w roli Stelli. Wystawianie spektaklu zakończono w sierpniu 1949 po 267 przedstawieniach.
Była znana powszechnie jako Daphne du Maurier od 1907 do 1932, kiedy to poślubiła Fredericka Browninga. Aż do 1946 wciąż tworzyła jako Daphne du Maurier, była jednak równocześnie tytułowana Daphne du Maurier, Lady Browning (1946–1969). W 1969 została wyniesiona do tytułu Dame Daphne du Maurier, Lady Browning DBE (1969–1989), jednak nigdy się nim nie posługiwała.
Według jej biografki, Margaret Foster, nikomu nie powiedziała o otrzymanym honorze i nawet jej dzieci dowiedziały się o tym dopiero z gazet[13].
Krótko po publikacjiRebeki wBrazylii, krytyk Álvaro Lins oraz inni czytelnicy wskazali na wiele podobieństw powieści du Maurier do książki„La Sucessora” (Następczyni) z 1934 r. autorstwa brazylijskiej pisarkiCaroliny Nabuco(inne języki). Według Nabuco i jej redaktora skopiowano nie tylko główną fabułę, lecz także liczne sytuacje i wręcz całe dialogi[14]. Du Maurier, podobnie jak jej wydawca zaprzeczyła tym oskarżeniom, wskazując, że elementy wykorzystane w Rebece były w tym czasie dość powszechnie wykorzystywane[15].
Kontrowersje zostały zbadane w artykule z 6 listopada 2002 r. w gazecieThe New York Times[16]. W artykule napisano, że według wspomnień Nabuco, kiedy film HitchcockaRebecca został po raz pierwszy emitowany w BrazyliiUnited Artists chciało, aby Nabuco podpisała dokument stwierdzający, że podobieństwa są jedynie zbiegiem okoliczności, jednak ta odmówiła[17].
The Times zacytował wspomnienia Nabuco, mówiąc: „Kiedy filmowa wersjaRebeki pojawiła się w Brazylii, prawnik producentów zwrócił się do mojego prawnika z prośbą o podpisanie dokumentu potwierdzającego możliwość, że był to zwykły zbieg okoliczności. Miałam zostać zrekompensowana kwotą opisaną jako: «o znacznej wartości». Naturalnie nie wyraziłam zgody.”[16]
Artykuł wThe Times mówi: „Pani Nabuco przetłumaczyła swoją powieść na język francuski i wysłała ją do wydawcy w Paryżu, o którym dowiedziała się, że jest on również [wydawcą] pani du Maurier dopiero po tym, jakRebecca stała się światowym sukcesem. Powieści mają identyczną fabułę, a nawet kilka identycznych fragmentów”.
Ponadto autor Frank Baker uważa, że du Maurier splagiatowała jego powieśćThe Birds (Ptaki) z 1936, w swoim własnym opowiadaniu o tym samym tytule z 1952 r. Du Maurier pracowała dla wydawcy Bakera Petera Llewelyna Daviesa w czasie, kiedy ten przedstawił mu swoją książkę.. KiedyThe Birds Hitchcocka, oparte na historii du Maurier zostało opublikowane, Baker rozważał wytoczenie kosztownego procesu przeciwkoUniversal Studios, zostało mu to jednak odradzone[18].
Daphne du Maurier poślubiła Majora Fredericka „Boya” Browninga w 1932. Mieli razem troje dzieci:
- Tessę (ur. 1933), która poślubiła majora Petera de Zulueta. Po rozwodzie, wyszła ponownie za mąż za Davida Montgomery’ego.
- Flavię (ur. 1937), która poślubiła Kapitana Alastaira Towera. Po rozwodzie wyszła ponownie za mąż za generała Petera Lenga.
- Christiana (ur. 1940) – fotografa i twórcę filmowego. Ożenił się z Olive White (Miss Irlandii 1961).
Biografowie odnotowali, że małżeństwo du Maurierów bywało czasami chłodne, a Daphne potrafiła niekiedy być oziębła i dystansowała się od swoich dzieci, szczególnie córek, szczególnie w czasie, kiedy całkowicie zanurzała się w pisaniu[19]. Jej mąż zmarł w 1965 r. i niedługo później Daphne przeprowadziła się doKilmath, niedaleko Par wKornwalii, które to stało się miejscem akcji dla powieściThe House on the Strand (Dom nad wodą).
Du Maurier często przedstawiano jako oziębłą samotniczkę, która rzadko pojawiała się wśród społeczeństwa czy udzielała wywiadów[20]. Wyjątek nastąpił po premierze filmuBridge Too Far, w którym jej mąż został przedstawiony w niepochlebnym świetle. Zdenerwowana, napisała do krajowych gazet potępiając to, co uważała za „niewyobrażalne potraktowanie”[21]. Kiedy jednak znajdowała się poza zasięgiem opinii publicznej, wielu uważało ją za ciepłą i niezwykle zabawną osobę, będącą gościnną gospodynią w Menabilly, domu, który przez wiele lat wynajmowała (od rodziny Rashleigh) w Kornwalii[22].
Wystąpiła jako rozbitek w programieRadio BBC Desert Island Discs nadawanym 3 września 1977 r. Jej ulubioną książką były „Zebrane opowieści Jane Austen”, a za swój drobny luksus uważała whisky i piwo imbirowe[23].
Du Maurier była jednym z pierwszych członkówMebyon Kernow, kornwalijskiej partii nacjonalistycznej[24].
Po śmierci du Maurier w 1989, pisarze zaczęli rozprzestrzeniać historie o domniemanych związkach autorki z różnymi, znanymi osobami[25], wliczając w to aktorkęGertrude Lawrence(inne języki), a także jej rzekomy pociąg do Ellen Doubleday, żony jej amerykańskiego wydawcyNelsona Doubleday(inne języki)[20].
Du Maurier stwierdziła w swoich wspomnieniach, że jej ojciec pragnął zawsze syna; a będąc chłopczycą, chciała urodzić się chłopcem.Daphne du Maurier Companion, redagowana przez Helen Taylor, zawiera twierdzenia samej Helen, mówiące, że du Maurier wyznała jej w 1965 roku, że miała kazirodczy związek z ojcem, agresywnym alkoholikiem[25].
W korespondencji, którą rodzina przekazała biografce Margaret Forster, du Maurier wyjaśniła kilku zaufanym osobom swój wyjątkowy stosunek do swojej seksualności: jej osobowość obejmowała dwie różne osoby – kochającą żonę i matkę (stronę, którą pokazała światu) i ukochaną („zdecydowanie męską energię”) ukrytą przed praktycznie każdym, będącą siłą stojącą za jej twórczością artystyczną. Według biografii Forstera, du Maurier wierzyła, że „męska energia” napędzała jej pisanie[26]. Forster napisał również, że zaprzeczenie o swojej biseksualności przez du Maurier ujawniło „homofobiczny” strach przed jej prawdziwą naturą[20].
Dzieci, zarówno du Maurier, jak i Lawrence zdecydowanie sprzeciwiły się opowieściom o domniemanym, intymnym związku ich matek. Dwa lata po śmierci Lawrence, jej biografia autorstwa Richarda Aldricha zawierała szczegółowe informacje na temat przyjaźni między nią, a du Maurier, która rozpoczęła się już w 1948 roku, kiedy Lawrence przyjęła główną rolę w nowej sztuce du MaurierWrześniowy przypływ[27]. Lawrence koncertowała w Wielkiej Brytanii w 1948 r. i kontynuowała tę trasę ją w londyńskiej dzielnicy teatralnej West End do 1949 r. Później du Maurier odwiedziła ich w należącym do nich domu w Stanach Zjednoczonych[27]. Aldrich nie wspomniał żadnym słowem o możliwym związku homoseksualnym pomiędzy tymi kobietami[27].
Du Maurier zmarła 19 kwietnia 1989 roku, w wieku 81 lat wKornwalii. Jej ciało zostało poddane kremacji, a jej prochy rozrzucono z klifów wokół Kilmarth i Menabilly w Kornwalii[28].
- Dialog z filmuMorning Patrol(inne języki)Nikosa Nikolaidisa(inne języki) wydanego w 1987 roku, zawiera fragmenty opublikowanych prac du Maurier.
- Daphne du Maurier była jedną z pięciu tzw. „Kobiet sukcesu”, wybranych do uhonorowania w zestawie brytyjskich znaczków, wydanych w sierpniu 1996 r.[29]
- English Heritage wywołało liczne kontrowersje w czerwcu 2008 roku, odrzucając wniosek o upamiętnienie domu autorki wHampstead niebieską tablicą. W 2011 roku na Cannon Cottage w Well Street w Hampstead umieszczono tablicę, postawioną przezHeath and Hampstead Society[30].
- W 2013 roku wnuk pisarki Ned Browning wydał kolekcję męskich i damskich zegarków, inspirowanych postaciami z powieściRebecca, pod marką du Maurier Watches[31].
- W powieści z 2014 rokuThe House at the End of Hope Street[32] du Maurier jest przedstawiana jako jedna z kobiet, zamieszkujących tytułowy dom.[33]
- PostaćBedelii Du Maurier(inne języki) w serialu telewizyjnymHannibal została nazwana na cześć du Daphne du Maurier, ponieważ jej twórcaBryan Fuller(inne języki) jest wilekim fanemAlfreda Hitchcocka, który adaptował do filmów trzy książki autorki[34].
- Daphne du Maurier pojawia się jako bohaterka opowiadania autorstwaRose Tremain„The Housekeeper”. Historia opisuje lesbijski romans między du Maurier, a polską gospodynią, która jest następnie przedstawiona jako pani Danvers wRebece.
- The Loving Spirit (1931)
- I’ll Never Be Young Again (1932) – wyd. pol.Nigdy nie będę młody, Alfa 1998
- Gerald: A Portrait (1934)
- Jamaica Inn(inne języki) (1936) – wyd. pol.Oberża na pustkowiu,PIW 1976
- The du Mauriers (1937) – wyd. pol.Dzieci metresy, Alfa-Wero 1999
- Rebecca (1938) – wyd. pol.Rebeka,Iskry 1960
- Rebecca (1940) – adaptacja sceniczna powieściRebeka
- Come Wind, Come Weather (1940) – opowiadania
- Frenchman’s Creek (1941) – wyd. pol.Zatoka Francuza,KAW 1991
- Hungry Hill (1943)
- The Years Between(inne języki) (1945) – sztuka teatralna
- The King’s General (1946) – wyd. pol.Generał w służbie króla,Prószyński i S-ka 2000
- September Tide (1948) – sztuka teatralna
- The Parasites (1949)
- My Cousin Rachel(inne języki) (1951) – wyd. pol.Moja kuzynka Rachela, Iskry 1992
- The Young George du Maurier (1951)
- The Apple Tree lubKiss Me Again, Stranger (1952)
- Mary Anne (1954) – wyd. pol.Metresa, Alfa 1995
- The Scapegoat (1957) – wyd. pol.Sobowtór, KAW 1995 oraz wyd. pol.Kozioł ofiarny,Wydawnictwo Albatros 2016
- The Breaking Point lubThe Blue Lenses (1959) – opowiadania, wyd. pol.Niebieskie soczewki,Prószyński i S-ka 1998
- Early Stories (1959) – zbiór opowiadań napisanych w latach 1927–1930
- The Infernal World of Branwell Brontë (1960)
- The Birds and Other Stories (1963 – reedycjaThe Apple Tree) – opowiadania, wyd. pol.Ptaki,Prószyński i S-ka 1997
- The Glass-Blowers (1963)
- The Flight of the Falcon (1965) – wyd. pol.Lot sokoła,Rebis 1996
- Vanishing Cornwall (1967) – ilustrowana fotografiami autorstwa Christiana Browninga, syna pisarki
- The House on the Strand(inne języki) (1969) – wyd. pol.Dom nad wodą, Alfa-Wero 1994
- Not After Midnight lubDon’t Look Now (1971) – opowiadania, wyd. pol.Nie oglądaj się teraz,Prószyński i S-ka 1996
- Rule Britannia (1972) – wyd. pol.Niezłomna, Prószyński i S-ka 1999 lubWładaj Brytanio!,Świat Książki 2010
- Golden Lads: Sir Francis Bacon, Anthony Bacon and their Friends (1975)
- The Rendezvous and Other Stories (1980) – opowiadania
- Daphne du Maurier’s Classics of the Macabre (1987) – opowiadania, wyd. pol.Makabreski, Ginalski i s-ka 1990
- Enchanted Cornwall (1989)
- ↑Du Maurier Daphne, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-05-08] .
- ↑Dunn, Jane. Daphne du Maurier and Her Sisters. HarperPress (2013).
- ↑RichardR. Kelly RichardR.,„The World of the Macabre: The Short Stories”, Daphne du Maurier, Twayne Publishers, 1987, s. 123–140., 1987 . Brak numerów stron w książce
- ↑Dunn,Jane Daphne du Maurier and her SistersHarperPress, 2013 . Brak numerów stron w książce
- ↑David, Robson BooksD., R.B. Bret David, Robson BooksD., R.B.,ParkwestP. Publications. ParkwestP.,Tallulah Bankhead: a scandalous life., 1 stycznia 1998 . Brak numerów stron w książce
- ↑The New York Times – Dr.T.N.Y.T.– D. Fairchild’s The New York Times – Dr.T.N.Y.T.– D.,„Book About Plants Receives Award: Dr. Fairchild’s ‘Garden’ Work Cited by Booksellers”, The New York Times, p. 20. ProQuest Historical Newspapers The New York Times, 15 lutego 1939 . Brak numerów stron w książce
- ↑BBC,The Big Read”, BBC (Kwiecień 2003). Retrieved 18 October 2012., kwiecień 2003 . Brak numerów stron w książce
- ↑MartynM. Shallcross MartynM.,Martyn Shallcross, Daphne du Maurier Country, Bossiney Books . Brak numerów stron w książce
- ↑BBC,BBC Interview, 1979., 1979 . Brak numerów stron w książce
- ↑OrielO. Malet OrielO.,Oriel Malet (ed.), Letters from Menabilly, Weidenfeld & Nicolson, 1993., 1993 . Brak numerów stron w książce
- ↑Daphne’s unruly passions [online], the Guardian, 14 kwietnia 2007 [dostęp 2021-03-22] (ang.).
- ↑JohnJ. Thaxter JohnJ.,„The Years Between”, The Stage, 10 września 2007 . Brak numerów stron w książce
- ↑MargaretM. Forster MargaretM.,Daphne du Maurier, Chatto & Windus, p. 370, 1993,ISBN 0-7011-3699-5 . Brak numerów stron w książce
- ↑Nabuco, Carolina (1985), A Sucessora (6 ed.), Art, archived from the original, 2 października 2011 . Brak numerów stron w książce
- ↑„Bull’s-Eye for Bovarys”. Time. 2 February 1942. Retrieved, 26 października 2007 . Brak numerów stron w książce
- ↑abRohterR. Larry RohterR.,„Tiger in a Lifeboat, Panther in a Lifeboat: A Furor Over a Novel”. The New York Times., 6 listopada 2002 . Brak numerów stron w książce
- ↑OsO. Filmes OsO.,„Rebecca seria brasileira” [Rebecca would be Brazilian]. Os Filmes (in Portuguese). Archived from the original on 15 September 2007. Retrieved 26 October 2007., 15 września 2007 . Brak numerów stron w książce
- ↑FrankF. Baker FrankF.,„Biography”. UK: Frank Baker. Retrieved, 26 lutego 2013 . Brak numerów stron w książce
- ↑Peter JP.J. Conradi Peter JP.J.,Conradi, Peter J (1 March 2013). „Women in love: The fantastical world of the du Mauriers”. ft.com. Retrieved 3 March 2013., 1 marca 2013 . Brak numerów stron w książce
- ↑abcMargaretM. Forster MargaretM.,Daphne du Maurier: The Secret Life of the Renowned Storyteller, Chatto & Windus. Brak numerów stron w książce
- ↑Judith Cook, Daphne, Bantam Press.
- ↑Oriel Malet (ed.), Letters from Menabilly, Weidenfeld & Nicolson, 1993 . Brak numerów stron w książce
- ↑Desert Island Disks: Dame Daphne Du Maurier”. www.bbc.co.uk. Retrieved, 16 stycznia 2021 . Brak numerów stron w książce
- ↑Watts, Andrew „Duchy original: Cornish national consciousness gets stronger by the year | The Spectator”. The Spectator. Retrieved 24 June 2018., 3 czerwca 2017 . Brak numerów stron w książce
- ↑abConradi, Peter J (1 March 2013). „Women in love: The fantastical world of the du Mauriers”. ft.com. Retrieved 3 March 2013.
- ↑VictorV. Gollancz VictorV.,Daphne du Maurier, Myself When Young . Brak numerów stron w książce
- ↑abcRichardR. Aldrich RichardR.,Gertrude Lawrence As Mrs. A. New York: Greystone Press 1954, s. 307–308 . Brak numerów stron w książce
- ↑MargaretM. Forster MargaretM.,‘Du Maurier, Dame Daphne (1907–1989)’, rev., Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004 accessed 19 Jan 2009 . Brak numerów stron w książce
- ↑„Women of Achievement” (Royal Mail Special Stamps). Accessed 24 June 2017.
- ↑Adrienne Rice. „Daphne du Maurier commemorated in Hampstead – Heritage – Hampstead Highgate Express”. Hamhigh.co.uk. Retrieved 13 April 2016.
- ↑Mens Swiss Watch Collection – Luxury Timepieces”. du Maurier Watches. Retrieved 13 April 2016.
- ↑van, Praag, Menna (2014). The house at the end of Hope Street. A novel. New York.,ISBN 978-0143124948,OCLC 852829959. . Brak numerów stron w książce
- ↑THE HOUSE AT THE END OF HOPE STREET by Menna van Praag | Kirkus Reviews. [online]
- ↑VanDerWerff, Emily (26 June 2013). „Bryan Fuller walks us through Hannibal’s debut season (part 4 of 4) · The Walkthrough · The A.V. Club”. The A.V. Club. Retrieved 6 October 2019.
