| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia | 1869 |
| Data likwidacji | 1947 |
| Znak rozpoznawczy |
|
| Bandera |
|
| Najwyższe dowództwa | |
| Wojskowe | |
| Wydzielone części składowe | |
| Połączona Flota siły powietrzne marynarki wojennej piechota morska marynarki wojennej | |
Dai-Nippon Teikoku Kaigun (jap. 大日本帝国海軍; dawna pisownia:大日本帝󠄁國海軍Dai-Nippon Teikoku Kaigun Cesarska Marynarka Wojenna Wielkiej Japonii) –marynarka wojennaCesarstwa Japonii od roku 1869 do jej rozwiązania w 1947 roku. Była trzecią co do wielkości flotą świata od 1920 roku, poRoyal Navy iUnited States Navy. Operacje powietrzne floty prowadziłySiły Powietrzne Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej.
Początki cesarskiej marynarki wojennej sięgają wczesnych kontaktów z narodami kontynentalnejAzji, nawiązanymi wokresie średniowiecza. Szczyt ich intensywności przypadł na XVI i XVII wiek, kiedy to następowała wymiana kulturowa z europejskimi mocarstwami podczas epokiwielkich odkryć geograficznych.
Po dwóch wiekach stagnacji spowodowanejpolityką izolacjonistycznąsiogunów roduTokugawa japońska flota była mocno zacofana w momencie, gdy kraj na skutek nacisków zewnętrznych, przede wszystkimamerykańskich, został zmuszony w 1854 r. do otwarcia i nawiązania kontaktów handlowych z krajami Zachodu. Wydarzenia te doprowadziły ostatecznie dorestauracji Meiji. Wraz z przywróceniem rządówcesarskich, nadszedł okres gorączkowejmodernizacji orazindustrializacji kraju.
Historia floty, pełna sukcesów odnoszonych niekiedy w walce z dużo potężniejszymi przeciwnikami, jak podczaspierwszej wojny chińsko-japońskiej orazwojny rosyjsko-japońskiej (1904–1905), dobiegła końca wraz z jej prawie całkowitym unicestwieniem podczasII wojny światowej, głównie za sprawą działań US Navy.
Osobny artykuł:Wojna na Pacyfiku.Cesarską Marynarkę Wojenną oficjalnie rozwiązano w 1947 roku. We współczesnejJaponii obroną wód terytorialnych zajmują sięJapońskie Morskie Siły Samoobrony.
Japonia ma długą tradycję morskich kontaktów z kontynentalnąAzją, miała ona swój początek przynajmniej na początkuery Kofun w III wieku n.e.
W okresie następującym popróbach podboju tego wyspiarskiego kraju podejmowanych przezKubilaj-chana w latach 1274 i 1281, japońscypiraci (wakō) rozpoczęli intensywne grabieże u wybrzeżyCesarstwa Chińskiego.
W XVI wieku, podczasery walczących prowincji, feudalni władcy w ramach rywalizacji o dominację tworzyli floty przybrzeżne, liczebnościami sięgające nawet kilkuset jednostek. Być może w tym właśnie okresie, gdyNobunaga Oda, japońskidaimyō, zlecił w 1576 r. wykonanie sześciu pokrytych żelaznymi pancerzami dużychokrętów wojennych, skonstruowano jedne z pierwszychokrętów pancernych. W 1588 r.Hideyoshi Toyotomi zakazał piractwa.Wakō zostali jego wasalami i stanowili trzon sił morskich winwazji na Koreę.
Pierwsze zdolne do wypłynięcia na otwarte wody oceaniczne okręty wojenne powstały w Japonii na początku XVII w. dzięki kontaktom z krajami Zachodu podczasokresu handlu z Nanban. W 1613 r. daimyō zSendai, porozumiawszy się zsiogunami zrodu Tokugawa, wybudował 500-tonowygaleonDate Maru, który przewiózł do Ameryki i Europy misję dyplomatyczną pod przewodnictwemTsunenagi Hasekury. Począwszy od 1604 siogun zamówił, głównie na potrzeby handlu zAzją Południowo-Wschodnią, łącznie około 350uzbrojonych statków handlowych, w większości korzystających z zachodnich rozwiązań konstrukcyjnych.
Począwszy od 1640, na ponad 200 lat Japonia wybrała politykęsakoku (zamknięcia kraju), która zakazywała kontaktów z Zachodem, zwalczała chrześcijaństwo, a budowę statków oceanicznych karała śmiercią[1]. Kontakty były utrzymywane tylko przez holenderską enklawęDejima, która pozwalała na przepływ ogromnej ilości wiedzy związanej z zachodnią rewolucją technologiczną i naukową. To poznawanie zachodniej nauki, zwanerangaku (dosł. nauka holenderska), pozwalało Japonii aktualizować wiedzę w obszarach istotnych dla nauk morskich, takich jak: kartografia, optyka i nauka mechaniczna[2]. Pełne badanie zachodnich technik budownictwa okrętowego zostało wznowione w 1840 roku w okresiebakumatsu (schyłkowego okresusiogunaturodu Tokugawa).
W 1853 i 1854, komodor US NavyMatthew Perry zademonstrował siłę najnowszych okrętów parowych. Perry wymusił na Japonii otwarcie na handel międzynarodowy poprzezTraktat z Kanagawy w 1854 roku. Następnie w 1858 r. podpisano „Traktat o przyjaźni i handlu pomiędzy Stanami Zjednoczonymi i Japonią” (ang. Treaty of Amity and Commerce between Japan and the United States; jap. Nichibei Shūkō Tsūshō Jōyaku), który pozwolił na utworzenie zagranicznych koncesji, eksterytorialności dla cudzoziemców oraz nakładał minimalne podatki na import towarów zagranicznych[3].
Jak tylko Japonia zgodziła się otworzyć na obce wpływy, rząd sioguna Tokugawy zainicjował aktywną politykę asymilacji zachodnich technologii morskich. W roku 1855 siogunat otrzymał w darze od Holendrów swój pierwszy okręt parowy „Soembing”, nazwany „Kankō Maru”, który był używany do szkolenia oraz ustanowił Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej w Nagasaki[4]. W 1857 r. nabył pierwszy okręt parowy napędzany śrubą, „Kanrin Maru”, który został wkrótce wykorzystany do misji pokojowej Japonii do Stanów Zjednoczonych (1860)[5]. W 1859 roku, Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej zostało przeniesione do Tsukiji w Tokio, jednocześnie studenci zostali wysłani do zachodnich szkół morskich, rozpoczynając tradycję kształcenia za granicą przyszłych liderów, jak np. admirałowieHeihachirō Tōgō iIsoroku Yamamoto[6][7].
W dniu 2 lipca 1863 rozpoczęto pierwszą budowę okrętu napędzanego silnikiem „Chiyoda”. Wykonany przez stocznięIshikawajima(inne języki) wTokio i ukończony w maju 1866 r. był drewnianąkanonierką o wyporności 138 ton, oraz rozmiarach: 32 m długości i 16 m szerokości. Oprócz ożaglowania typubryg, „Chiyoda” był napędzany 2-cylindrowym silnikiem parowym z 2 pociągowymi kotłami. Uzbrojony w działo kalibru 5,5 cala i dwie mniejsze bronie posiadał załogę liczącą 35 ludzi. Wybudowany dla sioguna, „Chiyoda” został zajęty przez rząd japoński w maju 1868, pojmany przez rebeliantów w tym samym roku, a następnie odbity ponownie przez Cesarską Marynarkę Wojenną. Skreślony z listy marynarki w czerwcu 1869 „Chiyoda” został sprzedany firmie wielorybniczej w 1888 roku, służąc do 1911, kiedy został zezłomowany[8][9].
