| wieś | |||
 UrządGminy Dąbrówno | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Gmina | |||
| Liczba ludności (2021) | 952[2] | ||
| Strefa numeracyjna | 89 | ||
| Kod pocztowy | 14-120[3] | ||
| Tablice rejestracyjne | NOS | ||
| SIMC | 0472325 | ||
Położenie na mapie gminy Dąbrówno  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego  | |||
 53°26′04″N 20°02′04″E/53,434444 20,034444[1] | |||
| |||
| Strona internetowa | |||
Dąbrówno (niem.Gilgenburg[4]) –wieś wPolsce położona wwojewództwie warmińsko-mazurskim, wpowiecie ostródzkim, wgminie Dąbrówno, w zachodniej częściMazur. Siedzibagminy Dąbrówno. Dawniejmiasto (do końca lipca 1946)[5].W latach 1975−1998 miejscowość administracyjnie należała dowojewództwa olsztyńskiego.
Miejscowość położona jest na obszarze Garbu Lubawskiego na przesmyku między jezioramiDąbrowa Mała iDąbrowa Wielka i łączącym je kanałem Welu. Znajdują się tu przystanek PKS, ośrodek zdrowia, apteka, bank, poczta, stacja benzynowa, restauracja, bary, sklepy, ośrodki wypoczynkowe.
Tereny te zamieszkiwało pruskie plemię Sasinów, a następnie zostały skolonizowane przez polskich osadników pochodzących z ziemi chełmińskiej i staropruskich z Pomezanii. Zamek został zbudowany przez Krzyżaków w 1319 r. w miejscu staropruskiego grodu obronnego. Przy zamku powstała osada Ylienburg, która w 1326 r. otrzymałaprawa miejskie odkomtura dzierzgońskiego –Luthra von Braunschweiga. Przez Dąbrówno w tamtym czasie prowadził szlak handlowy zMazowsza doElbląga iGdańska. Zamek był od 1325 siedzibą wójta krzyżackiego podlegającego komturowi dzierzgońskiemu, a od 1341 ostródzkiemu. Na przełomie XIV i XV wieku powstała pierwsza szkoła miejska.
W lipcu 1410 r. na dwa dni przedbitwą grunwaldzką miasto zostałozdobyte i spalone przez wojskaWładysława Jagiełły[6]. W XV w. sędzią ziemskim był tuPiotr Bażyński zElgnowa (ojciecJana iŚcibora – założycieliZwiązku Pruskiego). W 1444 miasto przystąpiło do antykrzyżackiegoZwiązku Pruskiego, na prośbę którego w 1454 królKazimierz IV Jagiellończyk ogłosił wcielenie regionu z miastem doKrólestwa Polskiego[7]. W 1519 miasto zdobyły wojska polskie, ale mimo tego pohołdzie pruskim w 1525 r. miejscowość została starostwem pod władzą pruskiego księcia, lennika polskiego i należała dorodów magnackich: Gablentzów, Olesnitzów i najdłużej (1572–1831) doFinck von Finckensteinów. W 1568 zakończono budowę kościoła protestanckiego dla Polaków. W XVI wieku osiedlili się tu wygnani z Czechbracia czescy (w latach 1548–1564). W 1656 roku miasto zostało spalone przezTatarów posiłkowanych przez wojska hetmanaWincentego Aleksandra Gosiewskiego. Rok później zakończył się okres zwierzchnictwa polskiego i miasto znalazło się w granicach państwabrandenbursko-pruskiego, w 1701 przekształconego wKrólestwo Prus. Dąbrówno było jednym z najsilniejszych ośrodków polskości na Mazurach, ale nigdy nie przekształciło się w ośrodek miejski o dużym znaczeniu. Rozwinięte było sukiennictwo, w 1802 pracowało 17 warsztatów, ponadto pracowali kapelusznicy oraz tkalnie płótna i przędzy wełnianej. Pod koniec XIX wieku zostało lokalnym ośrodkiem handlu, cztery razy w roku odbywały się jarmarki kramarskie, bydlęce i konne. W 1825 r. na 1171 mieszkańców tylko 431 mówiło po niemiecku. W 1880 Dąbrówno osiągnęło największą w historii liczbę mieszkańców, w mieście mieszkało 1859 osób. Od 1892 do 1900 r. katolickim proboszczem był tu ksiądzAntoni Wolszlegier, działacz niepodległościowy wybrany w 1893 r. z ramienia ludności polskiej na posła do parlamentu pruskiego[8]. W 1910 uzyskało połączenie kolejowe zOstródą iDziałdowem (istniało do 1945).
W końcu sierpnia 1914 r. w okolicach Dąbrówna rozegrała się tak zwana I bitwa mazurska (zobacz:Bitwa pod Tannenbergiem). W odległym o 4 km Osiekowie znajdował się jeden z większych cmentarzy wojennych z tego okresu. W roku 1945 Dąbrówno zostało zniszczone w 80% i utraciło prawa miejskie. W czasach Polski Ludowej działała we wsi izba porodowa, apteka, punkt weterynaryjny, kino, powstała piekarnia, masarnia i zakład mleczarski.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromadyDąbrówno.W latach 1975−1998 miejscowość administracyjnie należała dowojewództwa olsztyńskiego.
Na terenie Dąbrówna działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:
| Przynależność wojewódzka |
|
|---|---|
| Miasta | |
| Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75) |
|
| Gromady (1954–72) |
|
Siedziba gminy:Dąbrówno
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonia | |
| Osady | |
| Części wsi | |
| Zniesiona część wsi |
