Czarnuszka damasceńska (Nigella damascena) –gatunek rośliny należący do rodzinyjaskrowatych. W stanie dzikim występuje w Afryce Północnej, w Azji Zachodniej i naKaukazie oraz w południowo-wschodniej i południowej części Europy[3]. W Polsce jest rośliną uprawianą i dziczejącą z upraw (efemerofit)[4].
- Łodyga
- Rozgałęziona, wzniesiona, o wysokości 20–40 cm.
- Liście
- Ulistnienie skrętoległe, liście podwójnie pierzastosieczne o nitkowatych łatkach.
- Kwiaty
- Duże,promieniste, otoczone kilkoma wielokrotnie postrzępionymi liśćmi (pierzastosieczne przysadki)[5][6]. Są jasnoniebieskie, ale zdarzają się białe, a u ozdobnych odmian również w innych kolorach. Zewnętrzne listkiokwiatu są zazębione i mają zielone zakończenianerwów. Wewnątrz kwiatu znajdują się dwuwargowemiodniki, przy czym ich wewnętrzna warga jest jajowata i tępa[6].
- Owoc
- Nagie i zrośnięte ze sobąmieszki o ścianach z wielkimi powietrznymi komorami. Początkowo są zielone, po dojrzeniu zmieniają kolor na brunatny.
Roślina jednoroczna. Kwitnie od maja do sierpnia. Jest roślinąowadopylną imiododajną. Liczbachromosomów2n= 12[4].
- Roślina ozdobna uprawiana głównie na kwiat cięty do wiązanek, bukietów itd. Niektóre ozdobnekultywary, np. `Miss Jekyll` mająkwiaty pełne. Ozdobne są nie tylko kwiaty (w wazonie z wodą długo zachowują świeżość), ale również owoce i to głównie rośliny z owocami są wykorzystywane na kwiat cięty[7]. Może być też uprawiana na rabatach.
- Roślina lecznicza o podobnych własnościach leczniczych jakczarnuszka siewna.
Jest łatwa w uprawie. Najlepiej rośnie na żyznej i przepuszczalnej glebie. Wymaga stanowiska w pełnym słońcu. Rozmnaża się ją wyłącznie przez nasiona, wysiewa się je jesienią lub wczesną wiosną, od razu na stałym stanowisku (źle bowiem znosi przesadzanie)[7]. Na ogół namnaża się też samorzutnie przez samosiew. Jeżeli nie uprawia się jej dla owoców, lecz tylko dla kwiatów, to po przekwitnięciu należy je usuwać, co powoduje wydłużenie ich okresu kwitnienia.
- ↑Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni,A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248,DOI: 10.1371/journal.pone.0119248,PMID: 25923521,PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F.,Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden,2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
- ↑Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
- ↑abLucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006.ISBN 83-01-14342-8. Brak numerów stron w książce
- ↑Bertram Münker: Kwiaty polne i leśne. Jadwiga Kozłowska (tłum.). Warszawa: Bertelsmann Publishing, 1998, s. 18-19, seria: Leksykon przyrodniczy.ISBN 83-7129-756-4. (pol.).
- ↑abWładysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953. Brak numerów stron w książce
- ↑abGeoffreyG. Burnie GeoffreyG.,GordonG. Cheers GordonG.,SueS. Forrester SueS.,DeniseD. Greig DeniseD.,Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag, 2005,ISBN 3-8331-1916-0,OCLC 271991134 .
Identyfikatory zewnętrzne:
