Czarni Lwów

Pełna nazwa	I. Wojskowo-Cywilny Klub Sportowy Czarni Lwów
Barwy	czarno-czerwone
Państwo	Austro-Węgry
	Polska
Data założenia	sierpień 1903, jako I. LKPN „Sława” Lwów
Data rozwiązania	1939
I zespół
Przydomek	Powidlaki
Stadion	im. Marszałka Józefa Piłsudskiego Pełczyńska 3, Lwów
Stroje domowe Stroje wyjazdowe
Mecze
Debiut w najwyższej lidze 3 kwietnia 1927, godz. 16:00 Warta Poznań – Czarni 0:3 (0:2)
Multimedia w Wikimedia Commons

Czarni Lwów –polskiklubpiłkarski (późniejwielosekcyjny sportowy, m.in. z sekcjami:hokeja na lodzie,lekkoatletyczną,narciarską,tenisa ziemnego ibokserską), założony weLwowie w sierpniu 1903^[1], jakoI. Lwowski Klub Piłki Nożnej „Sława” Lwów przezuczniów I i II Szkoły Realnej. Rozwiązany we wrześniu 1939 roku.

Przez niemal sto lat powszechnie – choć mylnie – uznawany za najstarszy zespół piłkarski utworzony przezPolaków naziemiach polskich. Najstarszym zespołem byłaLechia Lwów założona kilka dni wcześniej niż Czarni Lwów.

WspółzałożycielZwiązku Polskiej Piłki Nożnej (w 1911), a po odzyskaniu niepodległościPolskiego Związku Piłki Nożnej (w 1919) orazLigi Piłki Nożnej (w 1926).

Jeden z najbardziej znanych klubówsportowych ze Lwowa. Jego drużyna piłkarska przez 7 sezonów występowała wpolskiej I lidze, rozgrywając w niej w sumie 164 mecze, w których zdobyła 141 punktów, przy bilansie bramkowym: 120–186.Sekcja hokejowa dwukrotnie z rzędu plasowała się na podiummistrzostw Polski, w1935 zdobywając złoty medal.

Chronologia nazw:

• 1903: I. LKPN [Lwowski Klub Piłki Nożnej] „Sława”
• 1905: I. LKPN „Czarni”
• 1909: I. LKPN „Czarni” we Lwowie
• 1910: I. LKS [Lwowski Klub Sportowy] „Czarni” we Lwowie
• 1936: I. WCKS [Wojskowo-Cywilny Klub Sportowy] „Czarni” Lwów
• 1939:klub rozwiązano

Początkipiłki nożnej weLwowie sięgają roku 1899, gdy do miasta dotarła książkaThe Football Association, przetłumaczona zjęzyka angielskiego. W latach 1900–1903 w I szkole realnej we Lwowie uczniowie uprawiali różne dyscypliny sportu, w tym piłkę nożną. Przed rozpoczęciem roku szkolnego, w sierpniu 1903 roku jedenastu chłopców tej szkoły założyłoI. Lwowski Klub Piłki Nożnej „Sława”^[2].Do powstania przyczynili się uczniowie: braciaHenryk iMarian Bilorowie (późniejsi oficerowieartyleriiWojska Polskiego^[3]) oraz Walery Pappius^[4]. Pomysłem Henryka Bilora była nazwa klubu z uwagi na kolor noszonych dresów sportowych^[4].

Prezesem został jeden z założycieli –Kazimierz Sołtyński. W tym samym roku rozegrano dwa pierwsze mecze, wygrane 2:0 i 3:0 z drużyną uczniów szkół średnich. Rok później zdecydowano przyjąćczarno –czerwone barwy i w 1905 roku przyjęto nazwęI. Lwowski Klub Piłki Nożnej „Czarni”. Piłkarze rozgrywali mecze w czarnych koszulach z czerwonym pasem i czarnych spodenkach. Pierwszy oficjalny mecz rozegrano w maju 1906 przeciwko Klubowi Gimnastyczno-Sportowemu przy IV Gimnazjum we Lwowie (późniejszejPogoni), remisując 1:1. 9 lipca 1908 r. zatwierdzono statut klubu i aż do roku 1913 tę datę uznawano za dzień powstania „Powidlaków”. 20 lutego 1909 r. zmieniono nazwę naI. Lwowski Klub Piłki Nożnej „Czarni” we Lwowie, a 22 listopada następnego roku naI. Lwowski Klub Sportowy „Czarni” we Lwowie, aby podkreślić wielosekcyjność klubu.

W 1911 roku Czarni pojechali doKrakowa i w meczu zCracovią przegrali 0:3, a dzień później (7 maja) przegrali 0:12 z reprezentacjąAustrii. W tym samym roku klub został współzałożycielemPolskiego Związku Piłki Nożnej. 16 maja 1912 w ramachzapasów kwalifikacyjnych o I klasę Czarni zremisowali zPogonią Lwów 2:2, a 6 października 1912 – w tych samych rozgrywkach – wygrali zAZS Kraków 6:1. W 1913 klub jednak nie przystąpił do jedynej dokończonejedycjipiłkarskich mistrzostw Galicji. Rok później „Powidlaki” do tych rozgrywek zakwalifikowali się, a w 1914 w chwili rozpoczęcia wojny plasowali się na 2. miejscu w tabeli.

Po zakończeniu działań militarnych iodzyskaniu przez Rzeczpospolitą niepodległości Czarni stali się jednym z głównych organizatorów życia piłkarskiego w kraju. 18 czerwca 1920 – w ramach propagowania polskości naGórnym Śląsku – zagrali ztamtejszą reprezentacją, zwyciężając 8:3. Wcześniej jednak zainaugurowali rozgrywki opierwsze mistrzostwo Polski (we lwowskiej klasie A) – 6 czerwca 1920 ulegając Pogoni 1:3 (0:3), a 13 czerwca 1920 zwyciężając 6:0 (2:0) Polonię Przemyśl. Na skutekagresji bolszewickiej zmagania te przerwano, a w kolejnych sześciu edycjach zawsze lepsi okazywali się rywale zza miedzy. Najbliżej końcowego triumfu byli rok później, plasując się w końcowej tabeli na 1 pozycji ex-aequo z Pogończykami. W decydujących o awansie dofazy finałowej MP'1921 barażach ulegli odwiecznym rywalom – 29 maja 1921 0:5 (0:2), a 19 czerwca 1921 1:2 (1:0). W dniach 24, 29, 30 czerwca i 1 lipca 1923 odbyły się obchody 20-lecia istnienia klubu Czarni Lwów, podczas których zorganizowano turniej z udziałem gospodarzy oraz Pogoni Lwów, Cracovii i Wisły Kraków, a ponadto do użytku został oddany nowy park i poświęcono kamień węgielny pod dom turystyczny wSławsku^[4][5]. Zorganizowane również turniej, w którym uczestniczyłalwowska Pogoń, a także dwa zespoły zKrakowa:Wisła iCracovia. Przełom nastąpił w grudniu 1926, gdy uformowano nowoczesnąligę, w której miejsce znaleźli i Czarni. Debiut wypadł okazale, bowiem 3 kwietnia 1927 godz. 16:00 „Powidlaki” ograli wPoznaniuWartę 3:0 (2:0), a pierwszego gola zdobyłWładysław Sawka.Premierowy sezon ligowy „Powidlaki” ukończyli na bezpiecznym 9. miejscu, a w środku stawki uplasowali się takżerok później.

Pierwszy poważniejszy kryzys przyszedł wedycji 1929, gdy w końcowej tabeli o zaledwie 1 punkt wyprzedzili obydwu spadkowiczów –Klub Turystów Łódź i1. FC Katowice. Jeszcze bardziej łaskawy los okazał się wsezonie 1932, gdy jedyny spadkowiczPolonia Warszawa okazał się gorszy wyłącznie bilansem bramkowym. W międzyczasie zmieniono nazwę z „Klubu Piłkarskiego” na „Klub Sportowy”, bowiem w pod szyldem Czarnych powstawały kolejne sekcje, z których największe sukcesy odniosłahokejowa. W sierpniu 1931stadion im. Marszałka Józefa Piłsudskiego zyskał nowoczesne żelbetowe trybuny, bowiem kilka tygodni wcześniej stary, drewniany obiekt – na skutek podpalenia przez ukraińskich nacjonalistów – doszczętnie spłonął. W jego odbudowie wydatnie pomogły dobrowolne składki większości polskich klubów sportowych, co dobitnie świadczyło o niewątpliwej estymie jaką powszechnie darzono Czarnych w całym kraju i ich pozycji na sportowej mapie II Rzeczypospolitej.

Wsezonie 1933 Czarni świętowali jubileusz 30-lecia klubu. 1 lipca rozegrano z tej okazji mecz zGedanią Gdańsk oraz odsłonięto pomnik marszałkaJózefa Piłsudskiego na froncie stadionu. Po zakończeniusezonu 1933 drużyna piłkarska po raz jedyny została zdegradowana z I ligi, jednak – jak się później okazało – już nigdy do niej nie powróciła. Spadek nastąpił w dość specyficznych okolicznościach i był bezpośrednio związany z reformą najwyższej klasy rozgrywkowej. Po raz pierwszy w historii ekstraklasa została bowiem podzielona na dwie równorzędne 6-zespołowe grupy, z których do fazy finałowej promocję uzyskiwały po 3 czołowe każdej z nich. W grupie wschodniej Czarni pechowo zajęli 4 lokatę (1 punkt zaŁKS Łódź), przez co w drugiej części sezonu musieli walczyć o utrzymanie. W grupie spadkowej zajęli przedostatnie miejsce, opuszczając tym samym szeregi ekstraklasy. Od tego czasu „Powidlaki” występowali wyłącznie we lwowskiej lidze okręgowej, bezskutecznie próbując awansować do ligi. W 1936 po raz ostatni doszło do zmiany nazwy na I. Wojskowo-Cywilny Klub Sportowy „Czarni” Lwów, pod którą występowano do chwili samorozwiązania we wrześniu 1939.

• Mistrzostwa Polski w piłce nożnej:
  • 8. miejsce wI lidze:1928^[6]

Wyniki ze wszystkich sezonów Czarnych Lwów^[7]

Sezon	Rozgrywki ligowe			Uwagi
	Liga		Miejsce
1920	II	Klasa A (Lwowski OZPN)		Pierwszewielkie derby Lwowa pomiędzy Czarnymi aPogonią w polskich rozgrywkach. Rozgrywki niedokończone.
1921		Klasa A (Lwowski OZPN)	2/2
1922		Klasa A (Lwowski OZPN)	2/5
1923		Klasa A (Lwowski OZPN)	2/6
1924		Klasa A (Lwowski OZPN)	2/6
1925	Puchar Lwowskiego OZPN[8]		2/6
1926	II	Klasa A (Lwowski OZPN)	2/6	Po sezonie Czarni współtworzyliLigę.
1927	I	Liga	9/14
1928		Liga	8/15
1929		Liga	11/13	Rochus Nastula królem strzelców.
1930		Liga	9/12
1931		Liga	10/12
1932		Liga	11/12
1933		Liga	11/12	Ostatnie ligowewielkie derby Lwowa zPogonią. 4. miejsce w grupie wschodniej, a następnie 5. miejsce w grupie spadkowej.
				Spadek po barażach.
1934	II	Liga okręgowa (Lwowski OZPN)	1/10	2. miejsce w grupie III eliminacji do Ligi.
1935		Liga okręgowa (Lwowski OZPN)	1/11	1. miejsce w grupie III eliminacji do Ligi; 2. miejsce w grupie finałowej.
1936		Liga okręgowa (Lwowski OZPN, gr. II)	2/5
1936/1937		Liga okręgowa (Lwowski OZPN)	4/12
1937/1938		Liga okręgowa (Lwowski OZPN)	1/14	3. miejsce w grupie III eliminacji do Ligi.
1938/1939		Liga okręgowa (Lwowski OZPN)	3/13
1939/1940		Liga okręgowa (Lwowski OZPN)	3/11	Rozgrywki przerwane po dwóch kolejkach przez wybuchII wojny światowej.

Wielkimi derbami Lwowa określane były mecze pomiędzy Czarnymi iPogonią Lwów. W 14 meczach "Powidlaki" wygrywały dwa razy, osiem razy Pogoń, a czterokrotnie padł remis. Najwyższe zwycięstwo zanotowano w pierwszych derbach, 10 kwietnia 1927, 3:1 u siebie. Najwyższa porażka to sezon 1928, 4:0 na wyjeździe.

Meczach z dwoma innymi lwowskimi rywalami –Lechią iHasmoneą nigdy nie zakończyły się remisem. Oba mecze z "zielono-białymi" skończyły się zwycięstwami Czarnych, natomiast w rywalizacji z ŻKSem jest remis - po dwie wygrane.

• 1903 – I. Lwowski Klub Piłki Nożnej „Sława”
• 1905 – I. Lwowski Klub Piłki Nożnej „Czarni”
• 20 lutego 1909 – I. Lwowski Klub Piłki Nożnej „Czarni” we Lwowie
• 22 listopada 1910 – I. Lwowski Klub Sportowy „Czarni” we Lwowie
• 1 listopada 1936 – I. Wojskowo–Cywilny Klub Sportowy „Czarni”

Czarni posiadają czerwono-czarne barwy. Od nich pochodzi przydomek drużyny – „Powidlaki”. Pierwszym kompletem strojów jaki posiadała drużyna były czarne koszule, od których pochodzi nazwa klubu.

Herb Czarnych jest białym okręgiem, w którego obwód wpisane jest złotą czcionką „I. Lwowski Klub Sportowy”. W środku znajduje się biała tarcza przedzielona w poprzek czarno-czerwonym pasem, na którym umieszczono złoty napis „Czarni”. Pod spodem widnieje data założenia klubu, 1903, zaś na górze (w zależności od wersji) – piłka lub litera „C”.

Piłkarze „Powidlaków” na koszulkach nosili duża literę „C” w kolorze czerwonym w czerwonym okręgu. Znajdowała się ona na sercu, w miejscu gdzie zwykle znajduje się herb drużyny.

Lwów był w okresie przedwojennym podzielony pomiędzy kibiców Czarnych iPogoni. Fani obu klubów nie darzyli się sympatią i naderbach Lwowa widać było podział na „Powidlaków” i „Pogoniarzy”. Inne klubylwowskie nie wyróżniały się tak jak Czarni i Pogoń, miały mniejsze grono kibiców (np. żydowska Hasmonea czy pierwszy polski klub piłkarski – Lechia). Rywalizacja odbywała się też na liniiLwów –Kraków. Mecze pomiędzy drużynami z tych miast cieszyły się ogromnym prestiżem i wyzwalały dodatkowe emocje wśród kibiców^[10].

Aż do roku 1930 trenerami „Powidlaków” byli pracownicy klubowi zajmujący się sprawami technicznymi, zajmowali się więc treningiem jako ludzie nie przygotowani do tego typu zadań.

 Z tym tematem związana jest kategoria:Prezesi Czarnych Lwów.

• Najwięcej meczów w barwach – 143Franciszek Chmielowski
• Najwięcej goli – 57Rochus Nastula
• Królowie strzelców –Rochus Nastula w sezonie 1929
• Najmłodszy zawodnik –Antoni Wronka, 17 lat 87 dni
• Najmłodszy strzelec gola –Antoni Wronka, 17 lat 97 dni
• Najstarszy zawodnik –Stefan Witkowski, 38 lat 298 dni
• Najstarszy strzelec gola –Stefan Witkowski, 36 lat 188 dni
• Najwyższa wygrana w lidze – 6:0 z1.FC Katowice 16 czerwca 1929 wKatowicach
• Najwyższa porażka w lidze – 0:8 zCracovią 1 listopada 1929 wKrakowie^[11]

Najwięcej meczów ligowych Lp. Zawodnik Mecze 1. Franciszek Chmielowski 143 2. Stanisław Olejniczak 102 3. Kazimierz Piłat 99 4. Stefan Witkowski 98 5. Władysław Sawka 95 Najwięcej goli ligowych Lp. Zawodnik Bramki 1. Rochus Nastula 57 2. Władysław Sawka 40 3. Franciszek Chmielowski 23 4. Augustyn Drzymała 22 5. Roman Żurkowski 16

Królowie strzelców ligi polskiej Sezon Zawodnik Bramki 1929 Rochus Nastula 25

 Z tym tematem związana jest kategoria:Piłkarze Czarnych Lwów.

Czarni posiadali wiele sekcji poza piłkarską. W klubie działały także sekcje: bokserska, tenisowa, narciarska, lekkoatletyczna^[12].

 Osobny artykuł:Czarni Lwów (hokej na lodzie).

 Z tym tematem związana jest kategoria:Hokeiści Czarnych Lwów.

• Święto polskiej piłki nożnej. 20-lecie i otwarcie parku sportowej I-go lwowsk. K. S. „Czarni”. „Sportowiec”, s. 2, Nr 18 z 6 lipca 1923. Poznański Związek Okręgowy Piłki Nożnej. 
• Jubileusz Czarnych. „Sportowiec”, s. 3, Nr 20 z 12 lipca 1923. Toruński Związek Okręgowy Piłki Nożnej. 
• Gowarzewski Andrzej: Wilno i Lwów w ekstraklasie. Dzieje polskiego futbolu kresowego. GiA,Katowice, 1997.ISBN 83-905424-1-2. Brak numerów stron w książce
• Monografia 9-lecia. „Wędrowiec”, 20 lutego 1912. Lwów. (pol.). brak numeru strony
• Monografia 20-lecia. „Wiadomości Sportowe”, 25 czerwca 1923. Kraków. (pol.). brak numeru strony
• Historia lwowskiej piłki nożnej. lwow.home.pl. [dostęp 2009-11-14]. (pol.).
• Interesujący match footbalowy. „Nowości Illustrowane”. 23, s. 3, 5 czerwca 1909.
• Sport w Przemyślu. „Nowości Illustrowane”. 25, s. 9, 20 czerwca 1914.

• Informacja o klubie na stronie Kopanyi-Myach.info(ang. • ros. • ukr.)

• Czarni Lwów
• Nieistniejące polskie kluby piłkarskie
• Kluby piłkarskie rozwiązane w 1939
• Lwowskie kluby piłkarskie w Polsce
• Polskie kluby narciarskie

• Infoboksy – brakujące parametry – Klub sportowy infobox
• Infoboksy – nieznane parametry – Klub sportowy infobox
• Szablon cytowania książki – brak numeru strony
• Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony