Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Cytoplazma

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł od 2020-12 zawiera treści, przy którychbrakuje odnośników do źródeł.
Należy dodaćprzypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listyźródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach:Encyklopedia PWN •Google Books • Google Scholar •BazHum •BazTech •RCIN • Internet Archive (texts /inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się wdyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon{{Dopracować}} z tego artykułu.
Wyobrażenie struktury cytoplazmy. Cytoplazma jest zatłoczoną przestrzenią pełną różnego rodzaju rozpuszczalnychbiałek i większych struktur.

Cytoplazma – częśćprotoplazmykomórki eukariotycznej pozostająca poza jądrem komórkowym, a w przypadku, z definicji nie posiadających jądra,komórek prokariotycznych – cała protoplazma[1][2][3].

Dzieli się ją na[1][2][3]:

  • cytozol, zwany też cytoplazmą podstawową
  • organella (z wyjątkiem jądra komórkowego).

W języku polskim słowa „cytoplazma” używa się jednak często w węższym znaczeniu, mając na myśli tylko substancję wypełniającą przestrzenie pomiędzy organellami[4][5].

Wyróżnia się też niekiedy[2]:

Przepływ cytoplazmy (cykloza) wkomórkach naskórka łupinycebuli.

Cytoplazma podstawowa to substancja o pozornie jednolitej strukturze, mogąca przyjmować różną postać od cieczy do galaretki (żelu). Ważnym składnikiem cytoplazmy podstawowej jest jednak skomplikowana przestrzenna sieć białkowych włókienek (mikrofilamenty) i mikrorureczek (mikrotubule), tworzących tzw.cytoszkielet. W cytoplazmie podstawowej znajdują się pozostałe plazmatyczne składnikikomórki i zachodzi większość procesówmetabolicznych. Cytoplazmę podstawową przenikająukłady błonowe, a od zewnątrz ogranicza jąbłona komórkowa.

Enzymem markerowym (markerem) cytoplazmy podstawowej jestdehydrogenaza glukozo-6-fosforanowa (G6PD).

Skład cytoplazmy podstawowej

[edytuj |edytuj kod]

Cytoplazma podstawowa jest substancjąkoloidalną, w jej skład wchodzą:

W cytoplazmie podstawowej zawieszone sąorganella, np.mitochondria,plastydy,lizosomy,peroksysomy,wakuole,cytoszkielet,retikulum endoplazmatyczne,aparat Golgiego

Cytoszkielet

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:cytoszkielet.

Zasadniczym elementem strukturalnym cytoplazmy podstawowej są białka mające postać globularną lub fibrylarną np.mikrofilamenty imikrotubule.

Mikrotubule

[edytuj |edytuj kod]

Mikrotubule – zbudowane ztubuliny rurki.Biorąc pod uwagę lokalizację mikrotubul w komórce oraz pełnione przez nie funkcje, wyróżnia się:

  • mikrotubule cytoplazmatyczne stanowiące elementy cytoszkieletu i sterujące ruchami organelli komórkowych
  • mikrotubule kinetochorowe odgrywające ważną rolę w czasie ruchuchromosomów i ogólnie przypodziale komórki

Retikulum endoplazmatyczne

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Retikulum endoplazmatyczne.

Retikulum endoplazmatyczne (= siateczka wewnątrzplazmatyczna) – struktura stanowiąca zasadniczą część systemu błon wewnątrzkomórkowych.

Złożone jest z zespołów cystern, kanalików, banieczek, pęcherzyków. Układy te przenikają w różnych kierunkach cytoplazmę i łączą się z plazmalemmą ibłoną jądrową.

Wśród błon retikulum można wyróżnić :

Procesy zachodzące w cytoplazmie podstawowej

[edytuj |edytuj kod]

biosynteza białek (translacja)

początkowy etap oddychania (glikoliza lub oksydacyjnyszlak pentozofosforanowy)

Ruchy cytoplazmy podstawowej

[edytuj |edytuj kod]
  • cyrkulacyjny – cytoplazma płynie w różnych kierunkach w pomostach cytoplazmatycznych
  • rotacyjny – cytoplazma płynie w jednym kierunku wokół wakuoli, inaczej nazywany cyklozą
  • pulsacyjny – cytoplazma płynie raz w jednym, raz w drugim kierunku (wokół wakuoli)
  • fontannowy – szczególna odmiana ruchu cyrkulacyjnego, w którym cytoplazma płynie wokół dwóch wakuoli w przeciwnych kierunkach

Ruchy cytoplazmy spowodowane są skurczami włókienek kurczliwych

  • plazmoliza – proces odstawania protoplastu od ściany komórkowej – zachodzi w roztworze hipertonicznym.
  • deplazmoliza – proces odwrotny do procesu plazmolizy – zachodzi w roztworze hipotonicznym
  • Ruch rotacyjny cytozolu wokół wakuoli
    Ruch rotacyjny cytozolu wokółwakuoli
  • Ruch pulsacyjny cytozolu wokół wakuoli
    Ruch pulsacyjny cytozolu wokółwakuoli
  • Ruch cyrkulacyjny cytozolu wokół wakuoli
    Ruch cyrkulacyjny cytozolu wokółwakuoli
Zobacz hasłocytoplazma w Wikisłowniku

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abMarzena Popielarska-Konieczna: Słownik szkolny: biologia. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2003, s. 104.ISBN 83-7389-096-3.
  2. abcBiologia: słownik encyklopedyczny. Warszawa: Wydawnictwo Europa, 2001, s. 51.ISBN 83-87977-73-X.
  3. abpraca zbiorowa pod redakcją Małgorzaty Maćkowiak, Annay Michalak: Biologia: jedność i różnorodność. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, 2008, s. 71.ISBN 978-83-7446-134-4.
  4. praca zbiorowa pod redakcją Krzysztofa Spalika: Biologia: podręcznik do liceum ogólnokształcącego: kształcenie w zakresie rozszerzony część 1, tom 1. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2002, s. 82.ISBN 83-02-08191-4.
  5. Aneta Jastrzębska: Grzyby - Informacje ogólne. ebiolog.pl. [dostęp 2012-03-31].
Kontrola autorytatywna (część komórki):
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cytoplazma&oldid=78111019
Kategoria:
Ukryta kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp